Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων 2021-2030, που εκπόνησε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο. Με το εθνικό πρόγραμμα καθορίζεται η στρατηγική, οι πολιτικές και οι στόχοι για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων σε εθνικό επίπεδο, ενέργεια υποχρεωτική για την χώρα μας βάσει ευρωπαϊκής οδηγίας.
Οι πολιτικές, που προβλέπονται στο πρόγραμμα και μπορούν να αναθεωρούνται κάθε 5 χρόνια, στοχεύουν στην προώθηση και υποστήριξη μοντέλων βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης, ενθαρρύνουν τον σχεδιασμό την παραγωγή και την χρήση προϊόντων, που διασφαλίζουν την αποτελεσματική χρήση των πόρων ιδιαιτέρως προωθώντας την επισκευασιμότητα, την ανθεκτικότητα και την επαναχρησιμοποιήσιμη φύση των προϊόντων.
Όπως σημειώνεται στο κείμενο του προγράμματος, «οι ενέργειες, που έχουν υλοποιηθεί έως σήμερα προς την κατεύθυνση της πρόληψης έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, δεν έχει αποτιμηθεί το αποτέλεσμα αυτών ενώ έχουν υλοποιηθεί, σε μικρό βαθμό, μέτρα και δράσεις σχετικά με την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων στην χώρα».
Επισημαίνεται ωστόσο, ότι τα τελευταία δύο χρόνια έγιναν νομοθετικές ρυθμίσεις με στόχο τον περαιτέρω περιορισμό της πλαστικής σακούλας μεταφοράς, ενσωματώθηκε νωρίτερα από την προβλεπόμενη προθεσμία η Οδηγία 2019/904 στο εθνικό δίκαιο με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης και την απαγόρευση ορισμένων πλαστικών μιας χρήσης ενώ έχει παραχθεί και διανεμηθεί από το ΥΠΕΝ ενημερωτικό υλικό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που απευθύνεται στους δήμους, αλλά και στους πολίτες για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων.
Ειδικότερα, το εθνικό πρόγραμμα αφορά στην πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και απευθύνεται σε μια ευρεία ομάδα εμπλεκόμενων μερών της εφοδιαστικής αλυσίδας, που περιλαμβάνει τους παραγωγούς προϊόντων, τους οικονομικούς παράγοντες και τους πολίτες/καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, επικεντρώνεται στην μείωση της ποσότητας των αποβλήτων, στην μείωση των αρνητικών συνεπειών των παραγόμενων αποβλήτων και στην μείωση της περιεκτικότητας των υλικών και προϊόντων σε επικίνδυνες ουσίες με πεδίο εφαρμογής τις παρακάτω 7 κατηγορίες μη επικίνδυνων και επικίνδυνων αποβλήτων:
- Απόβλητα αστικού τύπου
- Βιομηχανικά απόβλητα
- Γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα
- Λοιπά επικίνδυνα απόβλητα
- Απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων
- Λοιπά ρεύματα αποβλήτων που εμπίπτουν στην εναλλακτική διαχείριση
- Επικίνδυνα απόβλητα υγειονομικών μονάδων