Πρόσφατα έπεσα πάνω σε μια ανάρτηση του Ελευθέριου Θαλασσινού, δρ. της Οικονομικής Φιλοσοφίας ο οποίος έγραψε ότι «Οι μεταβολές των επενδυτών προς τις μετοχές στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οδήγησαν τις τιμές τους σε αδικαιολόγητα υψηλά επίπεδα στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Από την άλλη πλευρά, εταιρείες που είναι εισηγμένες στο ΧΑ προσελκύθηκαν από τη χρηματοδότηση κεφαλαίων. Υπήρχε σημαντικό χάσμα αντίληψης μεταξύ επενδυτών και εταιρειών σχετικά με το κόστος των ιδίων κεφαλαίων. Η απόδοση των επενδύσεων σε μετοχές που αναμένονταν από τους επενδυτές μεταξύ 1995 και 1999 ήταν περίπου 70%, ωστόσο, για τις εταιρείες το ορατό κόστος ιδίων κεφαλαίων, πρακτικά ίσο με τη μερισματική απόδοση, ήταν περίπου στο 1%. Ένα τέτοιο κενό μπορεί να εξηγηθεί από το προβληματικό σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης και την αναποτελεσματικότητα του ελληνικού χρηματιστηρίου. Το ελληνικό σύστημα, στερείται κανόνων για την παροχή επαρκούς προστασίας για τα μειοψηφικά συμφέροντα στο πλαίσιο της νέας τάσης που ευνοεί την άντληση κεφαλαίων μέσω του χρηματιστηρίου».
Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με αυτό την τοποθέτηση. Δυστυχώς αυτή η ανάρτηση γράφτηκε το 2006 και το λέω δυστυχώς γιατί τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε. Ωστόσο, για να είμαστε δίκαιοι, δεν μπορούμε να δούμε την ελληνική κεφαλαιαγορά απομονωμένη από την παγκόσμια οικονομία.
Υπάρχουν διάφορες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κεφαλαιαγορά, αλλά υπάρχουν και λύσεις από τις οποίες η ελληνική αγορά μπορεί να μάθει και να υιοθετήσει, ειδικά εάν η κυβέρνηση επιδιώκει να επιτύχει ένα καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας.
Οι αγορές κεφαλαίων εντοπίζουν και κατανέμουν περιουσιακά στοιχεία στις καλύτερες ιδέες και επιχειρήσεις. Είναι αλληλένδετα και μπορούν να επηρεάσουν τις συναλλαγές σε αγορές σε όλο τον κόσμο. Ως αποτέλεσμα, αγορές όπως το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και το NASDAQ είναι εξαιρετικά οργανωμένες και ρυθμισμένες για να διασφαλίζουν αποτελεσματικές συναλλαγές.
Αν και οι κεφαλαιαγορές είναι ζωτικής σημασίας για τη σύγχρονη οικονομία, μπορούν να τροφοδοτήσουν την παραπληροφόρηση, την απληστία και την οικονομική ύφεση. Αυτές οι συνέπειες συχνά διαιωνίζονται από τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές που χρησιμοποιούν κίνητρα, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την αγορά.
Για παράδειγμα, ενώ τα bonus και οι επιλογές μετοχών μπορούν να παρακινήσουν τους επενδυτές και τους υπαλλήλους, μπορούν επίσης να ενθαρρύνουν την ανήθικη λήψη αποφάσεων, να συμβάλουν στην ανισότητα στις αμοιβές και στον κύκλο εργασιών και να μειώσουν τις εγγενείς αξίες.
Ακόμη πιο συνηθισμένο είναι η αξιολόγηση της αγοράς με βάση τα σχόλια και τις αναλύσεις άλλων. Ενώ κορυφαίοι αναλυτές αξιολογούν περιοδικά την αγορά χρησιμοποιώντας αυτήν τη μέθοδο, κάτι τέτοιο οδηγεί συχνά σε μεροληπτικές και ανακριβείς αξιολογήσεις των κεφαλαιαγορών. Δύο μεγάλα προβλήματα προκύπτουν από αυτές τις αξιολογήσεις: η ασύμμετρη πληροφόρηση και το πρόβλημα του αντιπροσωπευόμενου-αντιπροσώπου.
Οι ασύμμετρες πληροφορίες εμφανίζονται σε μια κεφαλαιαγορά όταν ένας αγοραστής ή ο πωλητής γνωρίζει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ιστορική, τρέχουσα ή μελλοντική απόδοση μιας επένδυσης σε σχέση με το κοινό. Ως αποτέλεσμα, ο επενδυτής μπορεί να λάβει μια πιο ενημερωμένη και κερδοφόρα επενδυτική απόφαση από τους ομοτίμους του.
Αυτό συμβαίνει όταν οι επενδυτές ή οι εργαζόμενοι εντός των εταιρειών έχουν πρόσβαση σε ιδιόκτητες και εμπιστευτικές πληροφορίες και τις κάνουν κατάχρηση για κέρδος. Οι ασύμμετρες πληροφορίες συχνά οδηγούν σε ανισορροπίες στις κεφαλαιαγορές. Σε ακραίες συνθήκες, μπορεί να προκαλέσει αποτυχία της αγοράς, όπως η κρίση των στεγαστικών δανείων 2007-2008 στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία μεταδόθηκε στην υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία.
Ένα άλλο δίλημμα της κεφαλαιαγοράς είναι το πρόβλημα του εντολέα-πράκτορα, στο οποίο εμφανίζονται αντικρουόμενες προτεραιότητες μεταξύ ενός ιδιοκτήτη περιουσιακού στοιχείου και του αντιπροσώπου που είναι εξουσιοδοτημένος να ενεργεί για λογαριασμό του.
Παραδείγματα προβλημάτων εντολέα-προσώπου στις επιχειρηματικές σχέσεις είναι:
- Μέτοχοι εναντίον διοικητικών ομάδων
- Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έναντι οίκων αξιολόγησης
- Ψηφοφόροι εναντίον πολιτικών
- Πελάτες εναντίον δικηγόρων
Δεν υπάρχει ακόμη μια σαφώς καθορισμένη λύση σε κοινά προβλήματα στις κεφαλαιαγορές. Έχουν δοκιμαστεί πολλές επιλογές που έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Για να ευθυγραμμιστούν επίσης οι επιχειρηματικές αποφάσεις και οι προτεραιότητες, οι εταιρείες συνήθως δίνουν κίνητρα στους εργαζομένους με προσφορές μετοχών. Αυτό μπορεί να παρακινήσει τα άτομα να αποδώσουν, τους διευθυντές να εμπνεύσουν τις ομάδες τους και τους CEO να λάβουν αποφάσεις που ωφελούν τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές τους.
Το μειονέκτημα είναι ότι οι Διευθύνοντες Σύμβουλοι μπορούν να αποφύγουν τον κίνδυνο όταν λαμβάνουν οικονομικές αποφάσεις —ακόμα και όταν ωφελούν τον οργανισμό— για να προστατεύσουν τα οικονομικά της εταιρείας τους και τις τιμές των μετοχών τους.
Ενα τρίτος τρόπος είναι η διαφοροποίηση αγοράς.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για αγορές όπως η Ελλάδα, όπου η έλλειψη προϊόντων και υπηρεσιών ακρωτηριάζει την ανάπτυξη εκτός των βασικών βιομηχανιών, όπως ο τουρισμός. Δεν εργάζονται όλοι στην Ελλάδα στους τομείς της φιλοξενίας και του τουρισμού, αν και είναι η μεγαλύτερη πηγή εισοδήματος της χώρας.
Τα οφέλη της διαφοροποίησης στις αγορές περιλαμβάνουν:
- Μειώνει τον κίνδυνο λόγω της κατανομής των επενδύσεων σε πολλούς τομείς. Εάν μια αγορά αποτύχει, η επιτυχία σε άλλες θα μειώσει τον αντίκτυπο της αποτυχίας.
- Βοηθά τους επενδυτές να αποκτήσουν πρόσβαση σε μεγαλύτερες δυνατότητες αγοράς, λόγω του χαμηλότερου ανταγωνισμού στις ξένες αγορές.
- Αυξάνει το συνολικό μερίδιο αγοράς της επιχείρησης.
Το πιο σημαντικό, ωστόσο, δίνει στους τοπικούς επενδυτές την ευκαιρία να αυξήσουν την απόδοση επένδυσης τους και να επωφεληθούν από ευκαιρίες, και είναι ένας σημαντικός παράγοντας δημιουργίας πλούτου. Αυτό δεν είναι μόνο θέμα διαφοροποίησης ενός χαρτοφυλακίου, αλλά και η διαφοροποίηση των επενδυτικών προϊόντων είναι εξίσου σημαντική. Διαφοροποίηση επενδυτικών προϊόντων, είτε πρόκειται για ανοικτές πωλήσεις, διεθνείς συμφωνίες ανταλλαγής και παραγώγων, OTC ή CDO ή οποιοδήποτε από τα διάφορα εναλλακτικά επενδυτικά προϊόντα που είναι διαθέσιμα στις μεγάλες δυτικές αγορές.
Η ελληνική αγορά είναι υποτιμημένη και η απόκτηση δημιουργικής λύσης χρηματοδότησης για επιχειρήσεις έχει πάει από το ένα άκρο στο άλλο. Από τον δανεισμό των τραπεζών χωρίς εξασφάλιση, σωστή δέουσα επιμέλεια και χωρίς καλά μελετημένο επιχειρηματικό σχέδιο, στην καταστολή της ανάπτυξης με υπερβολική ρύθμιση και στροφή σε ακραίες πολιτικές αποφυγής κινδύνου που αποδεικνύονται συνεχώς αντιπαραγωγικές και αντίθετες με τις ανάγκες της αγοράς.
Είναι επομένως σημαντικό για τους ηγέτες του κλάδου, τις ρυθμιστικές αρχές και την κυβέρνηση να διερευνήσουν την εισαγωγή διαφοροποίησης προϊόντων, η οποία θα επιτρέψει στις τοπικές τράπεζες να προσφέρουν φθηνότερα και εναλλακτικά προϊόντα χρηματοδότησης, εναλλακτικά επενδυτικά προϊόντα και να τροφοδοτήσουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Όλες αυτές οι διαφορετικές ιδέες είναι ζωτικής σημασίας για μια αγορά που επιδιώκει να επιτύχει επίπεδο επενδυτικού επιπέδου για να προσελκύσει ξένες επενδύσεις. Αν και ορισμένοι μπορεί να θέλουν να κρυφτούν πίσω από την ΕΚΤ ισχυριζόμενοι ότι η έλλειψη διαφοροποίησης προϊόντων οφείλεται σε περιορισμούς από την ΕΚΤ, αυτός ο ισχυρισμός διαψεύδεται εύκολα, καθώς πρόκειται για προϊόντα και υπηρεσίες που είναι άμεσα διαθέσιμα στις περισσότερες αγορές της ΕΕ που λειτουργούν στο πλαίσιο της ΕΚΤ.
*Ο Ντέιβιντ Σασσούν είναι Εκτελεστικός Πρόεδρος του Ομίλου Joseph Sassoon Group
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
