Η Ελλάδα, με ορατή τη διέξοδο από τον άμεσο θανατηφόρο κίνδυνο της πανδημίας, έχει μπροστά της μια ευκαιρία ιστορικού τύπου. Ό,τι προσπέρασε με λάθος τρόπο τα μεταπολιτευτικά χρόνια, ό,τι δεν μπόρεσε ν’ αναδείξει μέσα από την υπέρβαση της κρίσης χρέους, θα χρειαστεί να το επιχειρήσει τώρα, με αφορμή την καταστροφική κρίση της πανδημίας: να φτιάξει μια ανθεκτική και βιώσιμη παραγωγική οικονομία. Διότι τώρα, με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, υπάρχει ξανά ο συλλογικός «δημόσιος επενδυτής», όρος απολύτως απαραίτητος για ένα τέτοιο μεγάλο εγχείρημα. Τα δε χρήματα που διατίθενται είναι πολλά, αφού σε βάθος δεκαετίας, μαζί με τις ιδιωτικές συμμετοχές, θα αγγίξουν τα 85 δισ ευρώ.
Η δημιουργία και η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης δεν μπορεί, λοιπόν, να σημαίνει τίποτε άλλο για την χώρα μας, παρά μόνο την πρόκληση να στήσει, στις σημερινές, βέβαια, συνθήκες, μια νέα ελληνική παραγωγική βάση. Δεν εννοούμε, απλώς, την αναγκαία οικονομική ανάκαμψη με την οποία θ’ αντιμετωπίσει τα τραύματα της πανδημίας, μια επιδίωξη καθόλου εύκολη. Αλλά την οικοδόμηση νέας παραγωγικής δομής, κάτι που ξεπερνά τα στενά χρονικά όρια μιας εποχιακής οικονομικής πολιτικής. Να οργανώσουμε, δηλαδή, μονιμότερες και βαθύτερες οικονομικές βάσεις, που θα στηρίξουν την συνολική εθνική και κοινωνική ανάταξη και, ταυτόχρονα, θα θωρακίσουν τη χώρα απέναντι στις απειλές και κρίσεις της ταραχώδους εποχής μας.
Αν, όμως, για το παραπάνω εγχείρημα, η έκθεση Πισσαρίδη αποτέλεσε ένα βασικό πλαίσιο αρχών και κατευθύνσεων, κατά βάση θετικό, το μετέπειτα κυβερνητικό σχέδιο, παρά την προσπάθειά του προσδώσει στρατηγικό βάθος στην έκθεση, εμφανίζεται, κατ’ αρχάς, αδύναμο, απέναντι σε μια τόσο απαιτητική και πολυεπίπεδη επιχείρηση. Όταν μιλάμε για μια τόσο μεγάλη προσπάθεια, ν’ αλλάξει το οικονομικό υπόδειγμα της χώρας, με κεντρικό διακύβευμα να συμβαδίσουν και να ισορροπήσουν, τουλάχιστον μεταξύ τους, η παραγωγή και η κατανάλωση, τίθενται εκ των πραγμάτων θεμελιακά ερωτήματα, για το τι κρατάμε και το τι αλλάζουμε στα μέχρι τώρα δεδομένα μας.
Με την παραδοχή, λοιπόν, της σημερινής παραγωγικής υποβάθμισης της χώρας, το πρώτο ερώτημα που τίθεται, αφορά τον βαθμό αναπροσανατολισμού και αναδιάρθρωσης της οικονομικής δραστηριότητας και της αντίστοιχης απασχόλησης σε εθνική κλίμακα. Είναι σαφές, ότι ένα μεγάλο μέρος των υπηρεσιών και του εμπορίου, οφείλει να μεταστραφεί σε νέες παραγωγικές δραστηριότητες.
Η κατεύθυνση προς την παραγωγική γεωργία και την αγροδιατροφική βιομηχανία θα ήταν η πρώτη επιλογή.
Η εντατική οικοδόμηση μιας ελαφράς μεταποίησης με περιβαλλοντικές προδιαγραφές και με ψηφιακή υποστήριξη, θα ήταν εξίσου η επόμενη επιλογή. Καλές οι προτεραιότητες για την Πράσινη και την Ψηφιακή Τεχνολογία, αλλά η βασική κατεύθυνση πρέπει να είναι κυρίως η ελληνική μεταποιητική επένδυση, με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές που αυξάνουν την απασχόληση, και όχι η καταναλωτικά εισαγόμενη τεχνολογία.
Επίσης, συγκεκριμένες επιλογές πρέπει να αποτελέσουν, η στήριξη και η συστηματική επέκταση τομέων της βαριάς βιομηχανίας, όπως η ναυπηγική και οι κλάδοι της αμυντικής βιομηχανίας και της ενέργειας.
Το δεύτερο ερώτημα που τίθεται, είναι η ανάγκη απεμπλοκής, ο βαθμός, αλλά και οι τρόποι εναλλακτικής μετάβασης, από το μέχρι τώρα δεσμευτικό κριτήριο των λεγομένων «συγκριτικών πλεονεκτημάτων», που οδηγεί σε ασφυκτικούς εναγκαλισμούς οικονομικής μονοκαλλιέργειας, όπως ο τουρισμός.
Το τρίτο ερώτημα, αφορά την ανάγκη ισορροπίας της εξωστρεφούς μετάβασης, με την ενδογενή ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων, που θα ενισχύσουν την υποκατάσταση των εισαγωγών. Εδώ υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα, που δεν αφορά μόνο το έλλειμμα το εμπορικού ισοζυγίου της χώρας, κατά τ’ άλλα πολύ σημαντικού. Αφορά και την δημιουργία επιχειρήσεων εντάσεως εργασίας, που θα απορροφήσουν το τεράστιο σχολάζον δυναμικό μη υψηλής ειδίκευσης, που αποτελεί και τον μεγάλο όγκο της σημερινής ανεργίας των νέων. Αυτή η ανάγκη επιβάλλει και τον ταχύτατο αναπροσανατολισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος προς μια υψηλού επιπέδου τεχνική εκπαίδευση.
Υπάρχουν, λοιπόν κρίσιμα ζητήματα, τα οποία ελπίζουμε ότι στην περαιτέρω επεξεργασία του κυβερνητικού σχεδίου θα τεθούν προς συζήτηση. Μας παρουσιάζεται, επιτέλους, η ευκαιρία, να ξεκινήσει ένας ζωτικός και ουσιώδης εθνικός διάλογος, με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων και φορέων και ευρύτερα της κοινωνίας.
Τέλος, επειδή θεωρώ κρίσιμη την παράμετρο της κοινωνικής, αλλά και της εθνικής στήριξης του εγχειρήματος για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, νομίζω ότι θα ήταν χρήσιμο να συνδεθούν, με μια ορισμένη μορφή, και οι διαδικασίες εορτασμού των 200 χρόνων της ελληνικής επανάστασης, με αυτή τη διαδικασία της έμπρακτης προσπάθειας του ελληνισμού για την απελευθέρωσή του του από τις καθηλωτικές δουλείες του παρελθόντος και του παρόντος, ώστε να οργανώσει ένα αισιόδοξο παραγωγικό μέλλον.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
