Να ξεκινήσουμε από τα πολύ απλά:

Μέσω της φορολογίας, δίνουμε στο κράτος ένα μέρος από τα εισοδήματα μας, για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει τις σημαντικές λειτουργίες του, όπως η διασφάλιση της εθνικής κυριαρχίας και της δημοκρατίας, η απονομή δικαιοσύνης, η παιδεία, η προστασία της υγείας, η στήριξη των οικονομικά ασθενέστερων κλπ.

Μέχρι εδώ καλά.

Όμως τι γίνεται όταν τα φορολογικά βάρη κατανέμονται ανορθόδοξα και άδικα, με άλλους να πληρώνουν ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος τους και άλλους να αποφεύγουν τη φορολογία ή ακόμη και να ενισχύονται ως άποροι, γιατί καταφέρνουν να κρύβουν τα εισοδήματα τους; 

Τι γίνεται όταν κατά τη διαχείρηση των κρατικών εσόδων απουσιάζει η σύνεση ή ακόμη χειρότερα όταν ένα μέρος από αυτά καταλήγει στις τσέπες των επιτηδείων μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες που ευνοούν τη διαφθορά και τη συναλλαγή;

Ας τα δούμε όλα αυτά, στο πλαίσιο της τρέχουσας ελληνικής πραγματικότητας, που έχει διαμορφωθεί από αδυναμίες και προβλήματα πολλών δεκαετιών. 

Στο κράτος το 31,5% του εισοδήματος μας 

Σήμερα λοιπόν, φτωχοί και πλούσιοι, δίνουμε στο κράτος κατά μέσο όρο το 31,5% του εισοδήματος μας (βλ. τον πιο κάτω πίνακα).

Αυτό το ποσοστό δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια και ούτε πρόκειται να είναι μικρότερο στα επόμενα. Θα αρκούσαν λιγότεροι πόροι, αν το κράτος έκανε καλά τη δουλειά του. Όμως δεν την κάνει. Γι αυτό μας φορτώνει με βάρη που δεν μας αναλογούν. 

Ενδεικτικά:

• Πληρώνουμε φόρους που αντιστοιχούν σε άλλους, γιατί το κράτος δεν μπορεί να «πιάσει» τη φοροδιαφυγή.
• Πληρώνουμε αυξημένο ΦΠΑ, φόρο καυσίμων κλπ γιατί ένα μέρος των συναλλαγών γίνεται με μαύρο χρήμα, γιατί το λαθρεμπόριο ανθεί κλπ.
• Πληρώνουμε τη σπατάλη του κράτους, που προκύπτει από την αναποτελεσματική λειτουργία του, την αδράνεια, την αδιαφάνεια, τη συναλλαγή.

Τι θα γινόταν...

Τι θα γινόταν, αλήθεια, αν έμπαινε μια τάξη και καταμερίζονταν οι φόροι σε όλους μας, ανάλογα με τη φοροδοτική μας ικανότητα; Με τις δικές μου προσεγγιστικές εκτιμήσεις, που βασίζονται στα πραγματικά δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας, προκύπτουν πολύ ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις.

Ας δούμε τις κυριότερες: 

1. Αν περιορισθούν το λαθρεμπόριο καυσίμων και η φοροδιαφυγή στο μισό του σημερινού τους μεγέθους, το κράτος θα έχει ετήσια πρόσθετα έσοδα 7-8 δισ.
2. Το νοικοκύρεμα των ελαστικών δημοσίων δαπανών (είναι περίπου 15-16 δις) θα μπορούσε να αποφέρει 4-5 δις ευρώ ετησίως.
3. Οι πιο πάνω βελτιώσεις θα μείωναν τις ανάγκες του κράτους κατά τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ και θα τις κατένεμαν σε μεγαλύτερο ΑΕΠ. Έτσι, θα έριχναν τη μέση φορολογική επιβάρυνση από το 31,5% της τελευταίας δεκαετίας στο 22%. Με άλλα λόγια, μια τέτοια υποθετική αλλαγή θα περιόριζε τη μέση φορολογική επιβάρυνση μας στο 70% της σημερινής.
4. Η φορολογική ελάφρυνση θα ήταν πολύ μεγαλύτερη για τα μεσαία εισοδήματα, γιατί η κλίκακα φόρου είναι «προοδευτική». Π.χ., μια οικογένεια με ετήσιο εισόδημα 30.000 ευρώ θα επιβαρυνόταν με λιγότερα από 7.000 ευρώ περίπου, έναντι των 11.000 ευρώ σήμερα (φόρος εισοδήματος, ΦΠΑ κλπ).

Οι «βολικοί»  

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πραγματική ελάφρυνση των νοικοκυριών θα είναι πολύ μεγαλύτερη, αν στους πιο πάνω υπολογισμούς περιληφθούν πολλές ακόμη από τις σημερινές επιβαρύνσεις των νοικοκυριών που οφείλονται στην αναποτελεσματική λειτουργία του κράτους, όπως π.χ. οι πρόσθετες δαπάνες για την παιδεία, υγεία, μετακίνηση, ασφάλεια κλπ.

Επίσης, τα έσοδα τους θα ήταν αυξημένα αν περιορίζονταν οι απώλειες από την κακοδιαχείριση των συνταξιοδοτικών ταμείων, που περιορίζουν τις συντάξεις.

Η πιο πάνω κατάσταση εμπεριέχει και μια ακόμη αδικία: Τα περιττά βάρη που φορτώνει το κράτος στις πλάτες των πολιτών λόγω της αναποτελεσματικής λειτουργίας του, δεν τα σηκώνουν όλοι οι πολίτες ισότιμα.

Τα σηκώνουν οι «βολικοί».

Εκείνοι που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να κρύψουν εισοδήματα.

Εκείνοι που εμποδίζονται απο την αξιοπρέπεια τους να παρουσιάζουν μια πλασματική εικόνα αναξιοπαθούντων για να «τσεπώσουν» τα κρατικά επιδόματα, στερώντας τα από όσους έχουν πραγματικά ανάγκη.

Το κακό είναι ότι οι «βολικοί» θα λεηλατούνται «δια βίου», γιατί είναι μακριά η ημέρα που θα μειωθεί η φοροδιαφυγή και η σπατάλη.

Επίσης, γιατί οι «βολικοί» είναι που θα σηκώσουν μακροπρόθεσμα (μέσω της φορολογίας) το βάρος  εξυπηρέτισης του τεράστιου κρατικού χρέους.

(*) Τα ποσά αυτά αντιστοιχούν σε μείωση της παραοικονομίας από το σημερινό 30% σε 15% και μετά τη μείωση των ελαστικών δαπανών κατά 30%.

(**) Το έλλειμμα προστίθεται στις δαπάνες γιατί καλύπτεται μεν βραχυπρόθεσμα με δάνεια, αλλά μακροπρόθεσμα εξυπηρετείται μέσω της φορολογίας.

Ο Μιχάλης Γκλεζάκος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!