Αν ρωτούσαμε σήμερα έναν μέσο ενημερωμένο πολίτη «ποιες είναι οι πράσινες τεχνολογίες για τις οδικές μεταφορές στα επόμενα χρόνια », η αυθόρμητη απάντηση που θα λαμβάναμε θα περιοριζόταν στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Αντίστοιχα, αν δούμε την ευρωπαϊκή νομοθεσία, ο δρόμος για τις πράσινες οδικές μεταφορές περνάει σχεδόν αποκλειστικά μέσα από την ηλεκτροκίνηση.
Κι όμως, ένας δήμαρχος στην πόλη Pau της νοτιοδυτικής Γαλλίας, ο γνωστός από την κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας, Francois Bayrou, φαίνεται να έχει μια άλλη άποψη, έξω από τα στεγανά των ευρωπαϊκών πολιτικών.
Κι αυτό, γιατί έχει επιλέξει να στηρίξει την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, όχι σε μία, αλλά σε πολλές νέες τεχνολογίες για τις μεταφορές του μέλλοντος. Πρωταρχικός του στόχος, εδώ και περίπου 10 χρόνια, ήταν να εξασφαλίσει μια δίκαιη μετάβαση στην περιοχή όπου, επί δεκαετίες, η οικονομική ανάπτυξη, η απασχόληση και η ευημερία των κατοίκων της ήταν συνδεδεμένη με τα ορυκτά καύσιμα.
Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι συνολικά 8.000 οικογένειες, σε μια πόλη 75.000 κατοίκων, ζούσαν από τη βιομηχανία που αναπτύχθηκε στην Pau, χάρη στην αξιοποίηση ενός σημαντικού κοιτάσματος φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκε το 1950. Κλάδοι όπως η φαρμακευτική βιομηχανία (η SANOFI ξεκίνησε τότε από την Pau), η βιομηχανία ελαστικών, τα υψηλής τεχνολογίας ανθρακονήματα, γνώρισαν μεγάλη άνθηση, υποβοηθούμενοι από μια ισχυρή ερευνητική δραστηριότητα στην περιοχή.
Στροφή από τα ορυκτά καύσιμα στην κλιματική ουδετερότητα
Ωστόσο, με τη διαπίστωση, πριν από λίγα χρόνια, ότι η λεκάνη του φυσικού αερίου άρχισε να εξαντλείται, οι τοπικές αρχές έσπευσαν να βρουν τρόπους ώστε να αποτρέψουν τον οικονομικό μαρασμό της περιοχής, να διασφαλίσουν τις θέσεις εργασίες και να μεταβούν σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, εξασφαλίζοντας στους κατοίκους μια δίκαιη μετάβαση, ισότιμη για όλους, χωρίς αποκλεισμούς.
Σήμερα, η περιοχή της Pau έχει θέσει ως στόχο την κλιματική ουδετερότητα έως το 2040. Και μάλιστα, όχι μόνο έχει βρει απαντήσεις και λύσεις για τους κατοίκους της, αλλά αποτελεί ήδη πρότυπο για πολλές κοινότητες άλλων ευρωπαϊκών κρατών, που στα επόμενα χρόνια θα πρέπει να εγκαταλείψουν μοντέλα ανάπτυξης βασισμένα σε ορυκτά καύσιμα, όπως ο λιγνίτης.
Παραγωγή βιοαιθανόλης για επιβατικά οχήματα, προηγμένων βιοκαυσίμων για τα αστικά λεωφορεία της πόλης, πράσινου υδρογόνου για χρήση σε νέα, ειδικά κατασκευασμένα λεωφορεία που κινούνται με υδρογόνο, παραγωγή μεθανίου από αστικά απόβλητα, καθώς και μια χερσαία μονάδα αποθήκευσης CO2 σε εξαντλημένη λεκάνη φυσικού αερίου - η μεγαλύτερη του είδους στην Ευρώπη - είναι μερικές από τις νέες τεχνολογίες που στηρίζουν την οικονομία και την απασχόληση, με πιλοτικά έργα, έργα επίδειξης, αλλά και μονάδες βιομηχανικής κλίμακας.
Σήμερα, 8.000 εργαζόμενοι απασχολούνται ήδη στους νέους αυτούς τομείς και μέσα στην επόμενη τριετία αναμένεται να ξεπεράσουν τους 10.000.
Εκτός όμως από το υποδειγματικό αυτό μοντέλο ανάπτυξης, ο Francois Bayrou έβαλε και έναν άλλο στόχο: να αναδείξει ότι όλες αυτές οι νέες τεχνολογίες για τα καύσιμα του μέλλοντος, μαζί με τον ηλεκτρισμό, θα χρειαστούν για τις οδικές μεταφορές στα επόμενα χρόνια.
Προηγμένα βιοκαύσιμα, πράσινο υδρογόνο, συνθετικά καύσιμα που παράγονται από ηλεκτρόλυση του νερού με πράσινο ηλεκτρισμό, σε συνδυασμό με επαναχρησιμοποιημένο CO2, είναι όλα τεχνολογίες που μπορούν άμεσα να συμβάλουν στον περιορισμό, ή και τον μηδενισμό των εκπομπών στις οδικές μεταφορές, χωρίς τα υπέρογκα κόστη που θα απαιτούνταν για ανανέωση του στόλου οχημάτων και δημιουργία νέων υποδομών.
Ποιόν τρόπο επέλεξε ο κ. Bayrou για να διαδώσει αυτό το μήνυμα; Μετασχηματίζοντας μια ιστορική διοργάνωση που χρονολογείται από το 1933, το Grand Prix της Pau, που πολλοί θεωρούσαν ότι πλησίαζε στο τέλος του μαζί με το τέλος των οχημάτων εσωτερικής καύσης. Διοργάνωσε, λοιπόν, για πρώτη φορά φέτος, ένα παράλληλο «πράσινο» Grand Prix, που περιλάμβανε 6 διαφορετικούς αγώνες ταχύτητας και, στον καθένα, τα αγωνιστικά αυτοκίνητα κινούνταν και με διαφορετικό ανανεώσιμο καύσιμο.
Τα καύσιμα του μέλλοντος
Πέραν του αγώνα με τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, στους υπόλοιπους χρησιμοποιήθηκαν ανανεώσιμα καύσιμα, όπως προηγμένα βιοκαύσιμα, υδρογόνο, ακόμα και συνθετικά καύσιμα. Έτσι, το κοινό διαπίστωσε στην πράξη ότι ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο που κινείται, για παράδειγμα, με συνθετικά καύσιμα που παράγονται σήμερα, έχει από τώρα μηδενικές εκπομπές άνθρακα.
Κι αυτό δεν αφορά μόνο στα οχήματα αγώνων. Τα νέα αυτά «ανανεώσιμα» καύσιμα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν άμεσα, για να μειώσουν τις εκπομπές στο σύνολο των 200 εκατομμυρίων συμβατικών αυτοκινήτων που κινούνται σήμερα στους ευρωπαϊκούς δρόμους.
Αυτό θα έκανε πιο προσιτή τη μετάβαση σε κλιματικά ουδέτερες μεταφορές για όλους τους πολίτες, ακόμη και όσους αδυνατούν να αγοράσουν ένα καινούριο, ή πολύ περισσότερο ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο και, βεβαίως, δε θα δημιουργούσε τεράστιες πιέσεις στα δημοσιονομικά των κρατών-μελών της ΕΕ και στον καθένα φορολογούμενο ξεχωριστά.
Ωστόσο, το πλεονέκτημα που προκύπτει από αυτή την αξιοποίηση όλων των τεχνολογιών, και το οποίο βλέπει ο Δήμαρχος της Pau, οι χιλιάδες επισκέπτες του Grand Prix και τα εκατομμύρια των τηλεθεατών που το παρακολούθησαν, φαίνεται πως αδυνατεί να το αναγνωρίσει ο ευρωπαίος νομοθέτης ο οποίος, μαζί με την καθιέρωση κινήτρων για την ηλεκτροκίνηση, προτείνει και την απαγόρευση των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2035. Πόσο ορθολογικό, είναι αλήθεια κάτι τέτοιο;
Με βάση τις τεράστιες κλιματικές προκλήσεις, θα έλεγε κανείς ότι καμία τεχνολογία που μειώνει τις εκπομπές δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί. Άλλωστε, η ανάπτυξη νέων, διαφορετικών, συμπληρωματικών τεχνολογιών δεν ωφελεί μόνο τις πράσινες μεταφορές, αλλά αποτελεί μοχλό ανάπτυξης ολόκληρων περιοχών που πρωτοστατούν στην ενεργειακή μετάβαση, καθιστώντας τες πρωτοπόρες στις νέες τεχνολογίες και συμβάλλοντας στην ενεργειακή τους αυτονομία, που τόσο σημαντική είναι, όπως φάνηκε στην περίοδο της ενεργειακής κρίσης που αντιμετωπίζουμε.
Εκεί που άλλοι βλέπουν αδιέξοδα και απαγορεύσεις, οραματικοί ηγέτες και κοινωνίες βλέπουν ευκαιρίες. Το παράδειγμα της Pau μας δείχνει ξεκάθαρα, όχι απλά ποιος είναι ο δρόμος, αλλά ποια είναι η «μεγάλη ευθεία» που μπορεί να οδηγήσει την Ευρώπη σε ένα βιώσιμο μέλλον, με ταχύτητα, ασφάλεια και κοινωνική δικαιοσύνη για κάθε ευρωπαίο πολίτη.
*Η Λιάνα Γούτα είναι Διευθύντρια ενεργειακής πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του Ομίλου ΕΛΠΕ
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
