Ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι παρουσίασαν πρόσφατα την πρότασή τους για την κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), περίπου 300 χιλιόμετρα, λέγοντας ότι: «Πρώτη φορά παρουσιάζεται ολοκληρωμένη πρόταση κατασκευής και χρηματοδότησης του έργου».
Ειδικότερα ανακοίνωσαν ότι: «Στο τέλος του 2022 θα ξεκινήσουν οι εργασίες και το 2024 θα είναι σε πλήρη ανάπτυξη όλα τα εργοτάξια», δεν είπαν όμως πότε προβλέπουν να ολοκληρωθεί, κάτι που δημιουργεί εύλογα ερωτήματα.
Με την ευχή μου να υλοποιηθεί το έργο στο συντομότερο δυνατό χρόνο, γιατί είναι απολύτως αναγκαίο και έπρεπε από χρόνια να έχει κατασκευαστεί, πρέπει να κάνω όμως ορισμένες διευκρινίσεις:
- Το master plan κατασκευής του έργου παρουσιάστηκε στις αρχές του 2011, από την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και τα στελέχη του υπουργείου στην Κρήτη, με πολύ περισσότερες λεπτομέρειες, όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα των εργασιών και την χρηματοδότηση του έργου, από ό,τι έκανε ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
- Το κόστος του έργου ήταν 2,5 δισ. ευρώ, γιατί περιελάβανε και ένα τμήμα του Νότιου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΝΟΑΚ), όπως και μια κάθετη σύνδεση των δύο Οδικών Αξόνων. Τα 2 δισ. ευρώ θα προέρχονταν από το ΕΣΠΑ 2013-2020 και από δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με χαμηλό επιτόκιο, και τα υπόλοιπα από τα έσοδα των διοδίων. Σημειώνω ότι το 50% των πόρων του τρέχοντος ΕΣΠΑ έχουν απορροφηθεί μέχρι τώρα και από αυτά τα μισά με έγκριση της ΕΕ έχουν μετατραπεί σε επιδόματα σε εργαζόμενους, ανέργους και επαγγελματίες.
- Η κυβέρνηση έπεσε μερικούς μήνες μετά, σήμερα το έργο είναι σχεδόν στο ίδιο σημείο με τις αρχές του 2011.
- Δημιουργήθηκε και μια εταιρεία του Δημοσίου, η Κρήτη ΑΕ, στα πρότυπα της Εγνατίας ΑΕ, για τη γρήγορη και αποτελεσματική διαχείριση του έργου, η οποία εγκρίθηκε και από αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Θυμάμαι ότι ο κ. Παυλόπουλος, βουλευτής τότε της ΝΔ, ρώτησε γιατί δεν αξιοποιούμε την Εγνατία ΑΕ και δημιουργούμε την Κρήτη ΑΕ. Είχε δίκιο, αυτή ήταν η πρόταση του υπουργείου, αλλά οι συνάδελφοι βουλευτές της Κρήτης και η Περιφέρεια Κρήτης ήθελαν δική τους εταιρεία. Η εταιρεία Κρήτη ΑΕ καταργήθηκε από την κυβέρνηση Σαμαρά και υπουργό δημόσιας διοίκησης τον κ. Μητσοτάκη, στα πλαίσια του δεύτερου μνημονίου.
- Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ασχολήθηκε με το έργο, αλλά επειδή φορείς και πολιτικοί της Κρήτης δεν ήθελαν διόδια, δεν προχώρησε ουσιαστικά. Επίσης εγκατέλειψε τον Νότιο Άξονα και την κάθετη σύνδεση των δύο αξόνων λόγω κόστους και έσπασε τον Βόρειο Άξονα σε τρία τμήματα. Με τον τρόπο αυτό όμως μεγαλώνει το χάσμα ανάπτυξης μεταξύ Νότιας και Βόρειας Κρήτης.
Την ίδια επιλογή έκανε και η σημερινή κυβέρνηση, παρότι κατηγορεί την προηγούμενη για τις επιλογές της. Ανακοίνωσε όμως και το κόστος των διοδίων, θα είναι στα 0,063 ευρώ/χιλιόμετρο.
Διαφωνίες για τα διόδια υπήρχαν και υπάρχουν, όμως δεν μπορεί ένας αυτοκινητόδρομος, ο οποίος θα κατασκευαζόταν με δημόσια δαπάνη (Κοινοτική και Εθνική δαπάνη) κατά 80%, να μην έχει έσοδα για τη λειτουργία, την ασφάλεια και τη συντήρησή του από τους χρήστες και να τα πληρώνουν οι φορολογούμενοι όλης της χώρας.
Όμως πρέπει να παρατηρήσω κάτι πολύ σημαντικό που αποκρύπτεται από την κυβέρνηση. Εάν τα διόδια είναι στο ίδιο ύψος με τα διόδια των αυτοκινητοδρόμων που δημοπρατήθηκαν το 2006 και το 2007 με το καθεστώς των Συμβάσεων Παραχώρησης, με πολύ χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση, τότε δύο επιλογές έχει η κυβέρνηση: Η πρώτη να είναι στο επίπεδο του 25% περίπου η δημόσια χρηματοδότηση (Κοινοτική και Εθνική), συνεπώς πανηγυρίζει χωρίς λόγο, για τους δημόσιους πόρους που εξασφάλισε, και η δεύτερη να έχουν ακόμη μεγαλύτερα κέρδη οι εργολάβοι και οι τράπεζες. Είτε στη μια περίπτωση είτε στην άλλη, ο ΒΟΑΚ θα πληρωθεί πανάκριβα από τους χρήστες του.
Θυμίζω ότι η δημόσια δαπάνη στους αυτοκινητόδρομους, που είχε δημοπρατήσει ο κ. Σουφλιάς, είχαν μόνο 25% δημόσια δαπάνη, γι' αυτό έχουν τόσα πολλά και τόσο ακριβά διόδια.
Η κυβέρνηση επιλέγει να σπάσει το έργο στα τρία, και ένα τέταρτο τμήμα με προαίρεση, δεν εξηγεί όμως τους λόγους, όπως και πώς και ποιος θα λειτουργεί το σύνολο του αυτοκινητόδρομου. Διαλέγει για κάθε τμήμα διαφορετικό τρόπο χρηματοδότησης, χωρίς πάλι να λέει γιατί.
Εκτός από την επικοινωνία, που υπερβαίνει τη θεμιτή πρακτική κάθε κυβέρνησης, τα μεγάλα ερωτήματα είναι πολλά και κρίσιμα. Η κυβέρνηση, που τόσο περήφανη δηλώνει ότι έχει μελετήσει εξαντλητικά το έργο, τα έχει αφήσει αναπάντητα, γιατί;
Την ίδια πρακτική ακολούθησε η κυβέρνηση και στις πρόσφατες εξαγγελίες έργων στην Κεντρική Μακεδονία. Σίγουρα θα έχει και συνέχεια.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
