Η κατανομή των πόρων του προγράμματος φωτίζει πλήρως τις προτεραιότητες της κυβέρνησης. Από τα 31 δισ. ευρώ του προγράμματος μόνο 760 εκ. ευρώ θα διατεθούν για την «αύξηση των θέσεων εργασίας (κατά 180.000 - 200.000) και την προώθηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας». Είναι ευδιάκριτο στο σχέδιο αυτό το αποτύπωμα του ΣΕΒ, στον οποίο έχει παραχωρηθεί άτυπη νομοθετική πρωτοβουλία από την κυβέρνηση.
Στον άξονα 3.1 του κυβερνητικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0» εξαγγέλλεται αύξηση των θέσεων εργασίας και προώθηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας, ο εκσυγχρονισμός και η απλοποίηση του Εργατικού Δικαίου, η μεταρρύθμιση του εργασιακού νόμου (σημείωση του σ.: κακομεταφρασμένο Labour Law; Λίγο παρακάτω ο «εργασιακός νόμος» γίνεται «εργατικός νόμος»), ο εκσυγχρονισμός συλλογικού και συνδικαλιστικού δικαίου, η προσαρμογή στην τηλεργασία, η αντιμετώπιση παρενόχλησης και βίας στην εργασία, η ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Στη συνέχεια υπό τον τίτλο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός Συστημάτων Εργασίας» εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η ψηφιακή κάρτα εργασίας και ο μηχανισμός προσδιορισμού του κατώτατου μισθού. Προστίθεται έργο για το ψηφιακό σύστημα για την Υγιεινή και την Ασφάλεια στους χώρους εργασίας και την ψηφιοποίηση του ΣΕΠΕ. Κατά το σχέδιο της κυβέρνησης «το έργο βοηθάει στην αποκατάσταση ενός ομαλού εργασιακού περιβάλλοντος για εργαζόμενους και επιχειρήσεις και στην μείωση των φαινομένων άτυπης εργασίας».
Παρά τις παρενδύσεις και τις μεγαλοστομίες του «Ελλάδα 2.0» δεν είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει κανείς τους πραγματικούς στόχους του προγράμματος της κυβέρνησης για την εργασία. Δεν το φωτίζουν μόνο οι εξαγγελίες του τέως υπουργού εργασίας κ. Βρούτση, έχουμε εν τω μεταξύ και τη συνέντευξη του νυν υπουργού κ. Χατζηδάκη στο Βήμα (4.4.2021), ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ εξάγγειλε την ουσιαστική κατάργηση της 8ωρης εργασίας, τις απλήρωτες υπερωρίες με αντάλλαγμα περιόδους μειωμένου χρόνου εργασίας, πάνω από όλα ωστόσο την ανάδειξη της ατομικής σύμβασης εργασίας ως κυρίαρχου παράγοντα ρύθμισης στη θέση των συλλογικών συμβάσεων και των διαιτητικών αποφάσεων.
Μια από τις εφαρμογές του σχεδίου «Ελλάδα 2.0» είναι και το υπό επεξεργασία νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας. Ο συνήθως καλά πληροφορημένος Αντώνης Καρακούσης γράφει για το νομοσχέδιο που επεξεργάζεται ο Κ. Χατζηδάκης: «Απόλυτη ευελιξία στην τηλεργασία – Με ατομικές συμβάσεις η διευθέτηση του χρόνου εργασίας – Απασχόληση και τα Σαββατοκύριακα, περισσότερες υπερωρίες, μητρώα στα συνδικάτα, ηλεκτρονικές ψηφοφορίες για τις απεργίες». Ατομική σύμβαση εργασίας για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, για τον χρόνο εργασίας στην έντονα εποχική εργασία, για τον τρόπο απασχόλησης, την κατανομή του οκταώρου στη διάρκεια της ημέρας, αν δηλαδή θα εφαρμόζεται σπαστό ωράριο, όπως και για τα διαλείμματα στην τηλεργασία. Και βέβαια ο μόνιμος στόχος, οι συνδικαλιστικές ελευθερίες, στις οποίες οι κοινωνίες οφείλουν πράγματα που στην εποχή τους θεωρούνταν αδύνατα: συλλογικές συμβάσεις εργασίας, κοινωνική ασφάλιση, άδεια αναψυχής με αποδοχές, οχτάωρο (που τώρα ξηλώνεται μαζί με πολλά άλλα) και όλα όσα έκαναν τη ζωή μας ανθρώπινη.
Ωστόσο η αντιμεταρρύθμιση έχει ήδη, σε μεγάλο βαθμό, συντελεστεί πριν την υλοποίηση του «Ελλάδα 2.0»
Η αντιμεταρρύθμιση της κυβέρνησης στα εργασιακά έχει, σε μεγάλο βαθμό, συντελεστεί πριν από το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» για την εργασία. Καρδιά της αντιμεταρρύθμισης είναι η ευρείας έκτασης υποκατάσταση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και των διαιτητικών αποφάσεων από την ατομική σύμβαση εργασίας με τον ν. 4635/2019 και σειρά ειδικών νόμων. Μετά τη λήξη του τρίτου Μνημονίου μεσολάβησε μια μικρή περίοδος κατά την οποία η συλλογική αυτονομία και ο επικουρικός μηχανισμός της, η διαιτησία, άρχισαν να ξανακερδίζουν έδαφος στη θεσμική τους λειτουργία. Και να που τώρα, σε μια μεταμνημονιακή περίοδο χωρίς τις φρικαλεότητες των Μνημονίων, το φάντασμα της ατομικής σύμβασης εργασίας ως βασικού παράγοντα διάπλασης των όρων εργασίας επιστρέφει με τον νόμο 4635/2019. Αυτήν τη φορά, ωστόσο, επιστρέφει με ελεύθερη επιλογή της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και όχι ως αποτέλεσμα υπαγόρευσης των δανειστών.
Ο νόμος 4635/2019 εξουδετερώνει σημαντικό μέρος της κανονιστικής εμβέλειας των κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συλλογικών συμβάσεων, εισάγοντας ένα πυκνό δίχτυ εξαιρέσεων από το πεδίο εφαρμογής τους. Συγχρόνως ο νόμος ακρωτηριάζει το συνταγματικό, κατά την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας 2307/2014, δικαίωμα μονομερούς προσφυγής στον επικουρικό μηχανισμός της διαιτησίας. Έτσι ανοίγει διάπλατα ο δρόμος προς την ατομική σύμβαση εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη.
Η σε μεγάλο βαθμό υποκατάσταση των συλλογικών συμβάσεων από τις ατομικές συμβάσεις στην πράξη είναι το ορατό παράπλευρο αλλά απολύτως σχεδιασμένο αποτέλεσμα των βασικών επιλογών του νόμου 4635/2019. Ακολούθησαν ωμές νομοθετικές επεμβάσεις για την ολική επαναφορά της ατομικής σύμβασης, αυτή τη φορά με ρητές διατάξεις. Έτσι σύμφωνα με τον νόμο για Δ.Ε.Η. 4643/2019 όσοι προσλαμβάνονται μετά την έναρξη ισχύος αυτού (3.12.2019) εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων της Δ.Ε.Η. Το πεδίο για την ατομική σύμβαση εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη είναι πλέον ελεύθερο. Το ίδιο συνέβη και με τον νόμο 4758/2020 για τα ΕΛΤΑ. Όσοι προσλαμβάνονται στο εξής θα βρίσκονται εκτός του γενικού κανονισμού προσωπικού και εκτός του μισθολογίου των παλαιών υπαλλήλων που έχει θεσπιστεί με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Η ατομική σύμβαση εργασίας και το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη θα είναι οι κυρίαρχοι διαπλαστικοί παράγοντες των όρων εργασίας, μισθολογικών και μη.
Εκτός όλων των άλλων αυτό που χαρακτηρίζει την ολική αντιμεταρρύθμιση στα θέματα της εργασίας είναι, οικονομικά μιλώντας, και ο απόλυτος ανορθολογισμός της πολιτικής της κυβέρνησης. Η ελληνική αλλά και όλες γενικά οι οικονομίες, αλλού περισσότερο – αλλού λιγότερο (στην Ελλάδα περισσότερο), είναι, όπως λένε οι Αγγλοσάξωνες, «wage-driven» και όχι τόσο «profit-driven». Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη της χώρας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο εργατικό εισόδημα και στην ενεργό εσωτερική ζήτηση γενικότερα. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς δεινός οικονομολόγος, η εμπειρία των Μνημονίων και των καταστροφικών αποτελεσμάτων τους είναι πολύ νωπή για να έχει χαθεί στα βάθη της μνήμης. Η κατάρρευση των επιχειρήσεων και η συνακόλουθη εφιαλτικού μεγέθους ανεργία, καθώς και η βύθιση του ΑΕΠ και των δημόσιων πόρων ήταν αποτελέσματα της συντριβής των μισθών, των συντάξεων και, γενικά, των εισοδημάτων. Αποδείχθηκε ότι ήταν βάσιμη η διορατική αποστροφή του Νικ Χανάουερ, Αμερικανού επιχειρηματία: «το πρόβλημα με εμάς τους επιχειρηματίες είναι ότι θέλουμε τους πελάτες μας πλούσιους και τους εργαζόμενούς μας φτωχούς».
Η αποφορά του σάπιου σκεπάζει τη χώρα. Είναι η αποφορά της λεηλασίας του δημόσιου πλούτου, των απευθείας αναθέσεων, των trash – tv δεσμών της κυβερνητικής εξουσίας, της παροχής ασυλίας για την υποτροπιάζουσα απιστία διοικητικών στελεχών, του ανοχύρωτου ΕΣΥ και της αποδοχής του ενδεχομένου να χάσει τη ζωή του απροσδιόριστος αριθμός ασθενών από κορονοϊό. Μέσα σ΄ αυτή την όζουσα συνθήκη του καιρού μας το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» ειδικά σε ό,τι αφορά την εργασία κάνει ένα τεράστιο άλμα προς τα πίσω. Δεν υπάρχει το δίλημμα «πρόοδος ή καθήλωση», όπως διατείνεται η κυβέρνηση, αλλά μια προφανής καταβύθιση στις απαρχές του 19ου αιώνα, στο βασίλειο της βίας της ατομικής σύμβασης εργασίας.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
