Για «ενεργειακό σοκ» που «έρχεται να λειτουργήσει προσθετικά στο σοκ που προϋπήρχε», σε μια περίοδο, μάλιστα, κατά την οποία οι επιχειρήσεις πρέπει να επιδείξουν ανθεκτικότητα κατά την επιστροφή της οικονομικής ζωής στην ομαλότητα, κάνει λόγο μιλώντας αποκλειστικά στην «Η» η επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), Debora Revoltella.
Λίγο πριν μιλήσει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το οποίο ξεκίνησε χτες 6 Απριλίου και ολοκληρώνεται το Σάββατο 9 Απριλίου, η διευθύντρια του οικονομικού τμήματος της ΕΤΕπ ανοίγει τα χαρτιά της για τα εργαλεία που θα διαθέσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα στις επιχειρήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν το τρέχον ενεργειακό σοκ.
Οριακή αναδιάταξη πόρων του RRF
Αναφορικά με το ενδεχόμενο η κρίση να απαιτήσει ανακατεύθυνση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η διευθύντρια της ΕΤΕπ, εμφανίζεται επιφυλακτική, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι «οριακά, ίσως χρειαστεί κάποια αναδιάταξη των πόρων».
Όπως αποκαλύπτει, άλλωστε, ήδη διαμορφώνονται νέες προτάσεις για τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την προσφυγική κρίση, ώστε να καλύψουν τις πρόσθετες ανάγκες τους.
Τα εργαλεία της ΕΤΕπ μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις
Αναφορικά με την ενεργειακή κρίση που «πατάει» στον πόλεμο και την απαίτηση της Ρωσίας για πληρωμές σε ρούβλια, η κ. Revoltella επισημαίνει πως «μας υπενθυμίζει τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας και της εύρυθμης λειτουργίας της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς», ωστόσο, προσθέτει ότι «θα πρέπει να αντισταθούμε στον πειρασμό να κινηθούμε προς τα πίσω όσον αφορά στην κλιματική μετάβαση, ενισχύοντας αντίθετα τις επενδύσεις μας στην ενεργειακή επάρκεια και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», ενώ ξεκαθαρίζει ότι «ο μετασχηματισμός της ενεργειακής αγοράς της ΕΕ θα πάρει χρόνο και θα έχει κόστος».
Απαντώντας στην ερώτηση πώς η ΕΤΕπ μπορεί να στηρίξει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης, απαντά ότι «ένας μηχανισμός επιμερισμού κινδύνων και οικονομικής στήριξης, με εργαλεία σαν αυτά που παρέχει η ΕΤΕπ, μπορούν να βοηθήσουν και να διατηρήσουν ακόμη και τα κίνητρα των επιχειρήσεων να μεταμορφωθούν και να αναπτυχθούν».
Ανακατεύθυνση αδιάθετων δανείων
«Μόλις οι συνθήκες σταθεροποιηθούν και το επιτρέψουν, θα βοηθήσουμε να ανοικοδομηθεί ό,τι καταστράφηκε από την εισβολή στην Ουκρανία», λέει η chief οικονομολόγος της ΕΤΕπ, διευκρινίζοντας πως η άμεση οικονομική βοήθεια «θα μπορούσε να λάβει τη μορφή άμεσης ανακατεύθυνσης υπαρχόντων αλλά και αδιάθετων δανείων σε περιφέρειες και δήμους ή την έγκριση νέων προγραμμάτων για τους πρόσφυγες που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει η ΕΤΕπ έως και 100% αντί του συνηθισμένου μέγιστου 50%».
Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής:
Εδώ και ένα μήνα η Ευρώπη ζει στους ρυθμούς του πολέμου στην Ουκρανία. Ενας πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης που ξέσπασε με την εισβολή της Ρωσίας πριν ξεπεραστούν οι συνέπειες της πανδημικής κρίσης του COVID-19. Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό είναι πλέον δυσοίωνες και ορισμένοι αναλυτές κάνουν λόγο ακόμη και για επιστροφή στην ύφεση. Ποιες είναι οι ορατές επιπτώσεις του πολέμου στην ευρωπαϊκή οικονομία και τι πρέπει να περιμένουμε;
Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι καταρχήν μια ανθρωπιστική τραγωδία. Προκαλεί τραγική απώλεια ανθρώπινων ζωών. Υπάρχουν ήδη σχεδόν 4 εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες, που εγκατέλειψαν τη χώρα, ενώ περίπου 12,5 εκατομμύρια Ουκρανοί είναι αποκλεισμένοι και δεν μπορούν να φύγουν από τις περιοχές που έχουν πληγεί από τις συγκρούσεις. Ο πόλεμος αντιπροσωπεύει επίσης ένα σημαντικό γεωπολιτικό γεγονός, που είναι πιθανό να έχει βαθιές μακροχρόνιες συνέπειες, καθώς και οικονομικές επιπτώσεις, σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε οικονομικό επίπεδο, τα σημάδια της «επιμόλυνσης» είναι ορατά. Εχει επέλθει ένα σοκ στις εμπορευματικές συναλλαγές, πολύ πιο παρατεταμένο από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως. Οι τιμές της ενέργειας έχουν εκτοξευτεί και παρόλο που ο εφοδιασμός φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία δεν έχει ακόμη διακοπεί, το επίμονα υψηλό κόστος ενέργειας βαραίνει τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εντείνονται επίσης οι ανησυχίες για τα τρόφιμα και την επισιτιστική ασφάλεια.
Το χειρότερο είναι ότι όλα αυτά επηρεάζουν κυρίως νοικοκυριά με ιδιαίτερα χαμηλά εισοδήματα, για τα οποία η ενέργεια και τα τρόφιμα συνιστούν μεγάλο μερίδιο στο λεγόμενο «καλάθι του νοικοκυριού» και σε εκείνες τις αναδυόμενες αγορές που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές τροφίμων.
Η κρίση βαραίνει και τις επιχειρήσεις. Η πανδημία είχε αντίκτυπο στον επιχειρηματικό τομέα, αλλά η πολιτική στήριξης κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid-19 βοήθησε να αποφευχθούν τα χειρότερα και πράγματι επέτρεψε στις επιχειρήσεις να επανεκκινήσουν. Τώρα το ενεργειακό σοκ έρχεται να λειτουργήσει προσθετικά στο σοκ που προϋπήρχε, σε μια περίοδο κατά την οποία οι επιχειρήσεις πρέπει να επιδείξουν ανθεκτικότητά κατά την επιστροφή της οικονομικής πολιτικής στην ομαλότητα.
Η ανησυχία είναι ότι θα επικρατήσει η αβεβαιότητα, επηρεάζοντας τις επενδύσεις, τον μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, πιέζοντας ακόμη και την δυναμική τους.
Η Ρωσία ανακοίνωσε τα σχέδια της ώστε να πληρώνεται από «μη φιλικές» χώρες για την προμήθεια φυσικού αερίου σε ρούβλια. Οι χώρες της G-7 έχουν ήδη εκφράσει την άρνησή τους να συμμορφωθούν με το αίτημα του Πούτιν και έτσι η Ευρώπη κινδυνεύει να ξεμείνει από ρωσικό φυσικό αέριο. Τι σημαίνει αυτό για τις οικονομίες της Ευρώπης, οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο, τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία; Και τι μπορεί να γίνει;
Οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις όσον αφορά στην ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία είναι ξεκάθαρα σημαντικές. Αλλά πιστεύω επίσης ότι πρέπει να επικεντρωθούμε και να στρέψουμε την προσοχή μας σε μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λύσεις.
Ο πόλεμος μας υπενθυμίζει τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας και της εύρυθμης λειτουργίας της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς.
Αλλά θα πρέπει να αντισταθούμε στον πειρασμό να κινηθούμε προς τα πίσω όσον αφορά στην κλιματική μετάβαση, ενισχύοντας αντίθετα τις επενδύσεις μας στην ενεργειακή επάρκεια και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Στο νέο περιβάλλον που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, πώς μπορούν να υποστηριχθούν οι επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Θα εφαρμόσει η ΕΤΕπ νέα χρηματοδοτικά μέσα;
Οι πρώτες άμεσες επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις είναι οι αυξήσεις στο κόστος (κυρίως ενέργειας), η πιθανή πτώση του τζίρου και των εσόδων (για παράδειγμα διακοπή εξαγωγών), καθώς και η μαζική αύξηση της αβεβαιότητας. Και στις τρεις περιπτώσεις, η πολιτική μπορεί να βοηθήσει.
Πιστεύω ότι ένας μηχανισμός επιμερισμού κινδύνων καθώς και οικονομικής στήριξης, εργαλεία σαν αυτά που παρέχει η ΕΤΕπ, μπορούν να βοηθήσουν και να διατηρήσουν ακόμη και τα κίνητρα των επιχειρήσεων να μεταμορφωθούν και να αναπτυχθούν. Είδαμε το αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πράγματι, η υποστήριξη των εταιρειών επέτρεψε στις επιχειρήσεις όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά και να αρχίσουν να μετασχηματίζονται και να ψηφιοποιούνται.
Τα τελευταία χρόνια, η ΕΤΕπ έχει πραγματοποιήσει αρκετά έργα για την αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης της Biontech για το εμβόλιο Pfizer. Σκοπεύετε να χρηματοδοτήσετε έργα που θα αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις του πολέμου και στην Ουκρανία;
Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να υποστηρίξουμε την Ουκρανία και να δείξουμε πολύ ξεκάθαρα την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη μας στη χώρα. Με την κρίσιμη υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχουμε διαμορφώσει ένα σημαντικό οικονομικό πακέτο ως μέρος της συνολικής άμεσης απάντησης της ΕΕ. Το Διοικητικό μας Συμβούλιο συμφώνησε να διαθέσει 668 εκατ. ευρώ για να στηρίξει με την αναγκαία ρευστότητα τις ουκρανικές αρχές. Αυτό είναι το πρώτο μέρος του άμεσου πακέτου αλληλεγγύης για την Ουκρανία.
Μόλις οι συνθήκες σταθεροποιηθούν και το επιτρέψουν, θα βοηθήσουμε να ανοικοδομηθεί ό,τι καταστράφηκε από την εισβολή στην Ουκρανία. Επιπλέον, ειδικοί της ΕΤΕπ αξιολογούν επί του παρόντος τις ανάγκες των γειτονικών με την Ουκρανία χωρών εντός της ΕΕ που υποδέχονται Ουκρανούς πρόσφυγες ή επηρεάζονται από τον πόλεμο με άλλους τρόπους.
Η EKT συνεργάζεται με τις εθνικές και τοπικές αρχές και άλλους εμπλεκόμενους για να καταστήσει διαθέσιμη οικονομική και τεχνική βοήθεια σε αυτές τις χώρες και περιοχές άμεσα.
Η χρηματοδότηση θα μπορούσε να λάβει τη μορφή άμεσης ανακατεύθυνσης υπαρχόντων αλλά και αδιάθετων δανείων σε περιφέρειες και δήμους ή την έγκριση νέων προγραμμάτων για τους πρόσφυγες που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει η ΕΤΕπ έως και 100% αντί του συνηθισμένου μέγιστου 50%.
Θα παρέμβουμε επίσης για να βοηθήσουμε όλες τις πληγείσες χώρες, είτε εντός της ΕΕ, είτε στη γειτονιά της, ώστε να αντιμετωπίσουν το προσφυγικό ρεύμα από την Ουκρανία και την οικονομική ζημιά που προκαλεί αυτός ο τρομερός πόλεμος.
Ακόμη δεν έχει ξεκινήσει η κυρίως φάση εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης και η κατάσταση στην Ευρώπη έχει αλλάξει εντελώς με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Εκτιμάται ότι απαιτείται ανακατεύθυνση των πόρων του Ταμείου;
Το RRF σχεδιάστηκε από κάθε κράτος μέλος για να αντιμετωπίσει τις δικές του μακροπρόθεσμες προτεραιότητες, με έμφαση στην πράσινη ενέργεια και την ψηφιακή μετάβαση, αλλά και με πλαίσια ελέγχου που εγγυώνται την απορρόφηση των πόρων παράλληλα με τις μεταρρυθμίσεις και την εφαρμογή. Και αυτές οι ανάγκες δεν αλλάζουν.
Οριακά, ίσως χρειαστεί κάποια αναδιάταξη των πόρων και διαμορφώνονται νέες προτάσεις για τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την προσφυγική κρίση, ώστε να καλύψουν τις πρόσθετες ανάγκες τους. Πιστεύω, ωστόσο, ότι ένα μεγάλο μέρος των προτεραιοτήτων των χωρών δεν έχει αλλάξει και ως εκ τούτου θα ήταν σημαντικό να μην υποβαθμιστούν οι μακροπρόθεσμες ανάγκες προς χάριν βραχυπρόθεσμων έκτακτων περιστάσεων.
Η διαδικασία απομάκρυνσης από το ρωσικό αέριο και μάλιστα με διαδικασίες εξπρές είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Αυτή η στροφή σε άλλες αγορές θα έχει σημαντικό οικονομικό κόστος για τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων;
Ο μετασχηματισμός της ενεργειακής αγοράς της ΕΕ θα πάρει χρόνο και θα έχει κόστος. Ωστόσο, υπάρχουν και μερικές άμεσες νίκες. Εχουμε συχνά δείξει στις αναλύσεις μας ότι ο καλύτερος τρόπος για να δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης είναι η επιδότηση ενός ενεργειακού ελέγχου. Ο λόγος είναι ότι ο ενεργειακός έλεγχος έδειχνε συχνά ότι οι επενδύσεις θα αποπληρωθούν γρήγορα με εξοικονόμηση μελλοντικών δαπανών. Στο τρέχον πλαίσιο, με το ενεργειακό κόστος να εκτινάσσεται στα ύψη, δεν θα ήταν άσκοπο να προχωρήσει κανείς μαζικά σε επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης, για παράδειγμα σε οικιστικά ακίνητα ή επιχειρήσεις;
Τα κίνητρα μπορεί να οδηγηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, με πιθανό αποτέλεσμα να κερδηθούν οι τρεις στόχοι, που δεν είναι άλλοι από την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης, τη μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και την υποστήριξης της ανάπτυξης.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
