Σε έναν κόσμο όπου η αβεβαιότητα δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας, τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία μετατρέπονται σε κάτι πολύ περισσότερο από νομικούς συμβούλους: σε στρατηγικούς συνομιλητές, σε κόμβους πληροφόρησης, ακόμα και σε ανεπίσημους "διπλωμάτες" των επιχειρήσεων. Η Ελισάβετ Ελευθεριάδου, Partner στην KG Law Firm, μία από τις μεγαλύτερες δικηγορικές εταιρείες στην Ελλάδα, σε συνέντευξή της στην «Η» στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, μίλησε για το πώς οι γεωπολιτικές αναταράξεις, οι δασμοί και η νέα επενδυτική ψυχολογία επηρεάζουν τις συγχωνεύσεις και εξαγορές, αλλά και για τον κρίσιμο ρόλο που καλούνται να παίξουν οι νομικοί σύμβουλοι στην απορρόφηση των κραδασμών και την καθοδήγηση των αγορών προς την επόμενη μέρα.
Με δεδομένες τις τρέχουσες οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες, πώς παρατηρείτε να διαμορφώνεται το τοπίο στις συγχωνεύσεις και εξαγορές;
Το τρέχον οικονομικό τοπίο θα έλεγα ότι είναι υπό διαμόρφωση. Δεν είναι κάτι το οποίο έχει αποκρυσταλλωθεί. Επομένως ξεκάθαρη εικόνα δεν έχει κανείς αυτή τη στιγμή. Στην καλύτερη περίπτωση προσπαθούμε να μαντέψουμε και προσπαθούμε λίγο να προετοιμαστούμε γι αυτό που μπορεί να είναι ένα δύσκολο σενάριο. Μια πρώτη αντίδραση που βλέπουμε από εν εξελίξει συμφωνίες και εν εξελίξει συναλλαγές είναι ότι προοιωνίζονται νέες αλλαγές οι οποίες επήλθαν. Δηλαδή η εισαγωγή δασμών από την Αμερική επέσπευσε κάποιες συμφωνίες. Υπήρξε μία επιτάχυνση σε συμφωνίες, που ήταν εν εξελίξει, ούτως ώστε να μπορεί να αποκλειστεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό η αβεβαιότητα. Αυτά γι αυτά που τρέχαμε, όχι για καινούργια. Ακόμα είμαστε σε αναμονή.
Αλλάζει δηλαδή η συμπεριφορά των επενδυτών
Όντως αλλάζει η συμπεριφορά των επενδυτών. Η αγορά, η οικονομία, οι επενδυτές δεν αγαπούν την αβεβαιότητα και την αστάθεια. Επομένως, όταν υπάρχει μία προδιαγεγραμμένη εξέλιξη, αυτό που προσπαθούν πάντα οι αγορές και οι ενεργούντες μέσα στην αγορά, οι επιχειρηματίες και οι συναλλασσόμενοι είναι να αποφύγουν όσο το δυνατόν το δυσμενές σενάριο. Επομένως, τη στιγμή που περιμένεις μια δυσμενή εξέλιξη, επιταχύνεις να τελειώσεις αυτό που μπορείς να κάνεις για να είσαι κατοχυρωμένος ότι έχεις κλείσει πριν έρθει η αβεβαιότητα και το χειρότερο σενάριο.
Η αλήθεια είναι ότι πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι δασμοί προκαλούν μεγαλύτερη αβεβαιότητα στο διεθνές εμπόριο, ακόμα μεγαλύτερη και από την πανδημία. Πώς αλλάζει το παγκόσμιο εμπόριο;
Καταρχήν οι δασμοί, όπως είδαμε, μία εξαγγέλλονται, μία αναστέλλονται, μία υπάρχει ταρίφα 100%, μια 80% και μια 150%. Άρα αυτό συγκλίνει στη λογική της αβεβαιότητας. Αυτό δημιουργεί στάση αναμονής από τους συναλλασσόμενους και από εκεί και πέρα το αν είναι χειρότερη από το covid, θα του δούμε. Η αλήθεια είναι ότι κάθε καινούργια κρίση απλώς μας κάνει να βλέπουμε τις παλιότερες ως πιο ήπιες. Όταν ήρθε ο covid, κανείς δεν ήξερε τι σήμαινε αυτό το πράγμα. Πριν από αυτό η Ελλάδα είχε δημοσιονομική κρίση, όμως κανείς δεν ήξερε τι σήμαινε. Κάπως τα καταφέραμε. Μεσολάβησε η κρίση στην Ουκρανία με τη Ρωσία και του Ισραήλ με την Παλαιστίνη. Όλα αυτά με κάποιο τρόπο τα έλαβε υπόψη της η αγορά, τα απορρόφησε και προχώρησε. Τη στιγμή που ξεκινούσαν όμως όλες αυτές οι εξελίξεις ήταν ένας μεγάλος άγνωστος παράγοντας.
Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο ρόλος των μεγάλων δικηγορικών γραφείων στη διαμόρφωση της οικονομικής ζωής της χώρας;
Θα μιλήσω και τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία, στα οποία ανήκω. Το δικό μας, με 120 δικηγόρους, με εμπειρία τουλάχιστον 50 ετών σε συναλλαγές σε όλα τα αντικείμενα του δικαίου, με δυνατότητες να καλυφθούν όλα τα ζητήματα μιας σύνθετης συναλλαγής, δηλαδή πέρα από την ίδια τη διαπραγμάτευση και τη σύνταξη των συμβατικών κειμένων, πρέπει να δεις τα φορολογικά θέματα, πρέπει να δεις τα δασμολογικά, πρέπει να δεις θέματα αδειών. Οπότε ένα μεγάλο γραφείο σαν το δικό μας έχει τη δυνατότητα να προσφέρει αυτό που λέμε one stop shop, δηλαδή υπηρεσίες μιας στάσης. Θα έλεγα όμως σε περιόδους κρίσης και αβεβαιότητας όπως αυτή που διανύουμε, πάλι γραφεία σαν τα δικά μας που έχουν μια εμπειρία και έχουν και μια διάρκεια στην αγορά λειτουργούν λίγο, ας μου επιτραπεί, σαν άτυποι διπλωμάτες. Δηλαδή είμαστε οι πρώτοι στους οποίους θα έρθουν οι εν δυνάμει επενδυτές να μας ρωτήσουν καλή ώρα, τι βλέπουμε, πώς προβλέπουμε τα νέα και τα πράγματα, αν βλέπουμε ευκαιρίες, εάν βλέπουμε δυσκολίες και ούτω καθεξής. Άρα αυτός είναι. Αυτή είναι ο ρόλος μας, Δηλαδή είναι πέρα από τον καθαρά λειτουργικό. Ας πούμε ότι υπάρχει και μία λογική φιλτραρίσματος της πληροφορίας για τον επενδυτή και λίγο καθησυχασμού στο μέτρο που μπορούμε να καθησυχάσουμε. Έχοντας την εμπειρία αυτών των δεκαετιών παρακολουθούμε τις εξελίξεις.
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που έχει η δική σας εταιρεία;
Eίμαστε εταιρεία μιας στάσης με δικηγόρους που μπορούν να πέσουν στη μάχη. Όταν έχουμε μια πολύ μεγάλη συναλλαγή που μπορεί να απαιτεί και 10 και 20 και 30 άτομα καμιά φορά, για να πιαστούν οι χρόνοι για να κλείσουν συναλλαγές. Καλή ώρα, σε μια τέτοια περίπτωση, ξέρεις ότι υπάρχει εξαγγελία για δασμούς, έχεις κάτι εν εξελίξει που ξέρεις ότι πρέπει να κλείσεις σε 2 βδομάδες; Με φυσιολογικές συνθήκες είναι κάτι που χρειάζεσαι 3- 5 δικηγόρους να το κλείσεις, όταν πρέπει να επιταχύνουμε τόσο πολύ τα πράγματα για να κλείσουν, πρέπει να ρίξεις 10 και 15 δικηγόρους. Άρα αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ποσότητα σε συνδυασμό με την ποιότητα που ανέφερα και νωρίτερα.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
