Ο Γιάννης Μόσχος θυμάται τις κακές μέρες της κρίσης. Μια οικονομία σε ερείπια, επιχειρηματικές σχέσεις διαλυμένες, η Ελλάδα στο επίκεντρο των αστείων.
Αυτή ήταν η Ελλάδα του 2012, την ίδια χρονιά που ο Μόσχος και ο αδελφός του ίδρυσαν την οικογενειακή τους επιχείρηση ελιαιόλαδου. Τώρα, έχοντας δημιουργήσει την εταιρεία, θέλει να γίνει μέρος του μέλλοντος της Ευρώπης- να παράγει ποιοτικά προϊόντα και να το κάνει με καθαρή ενέργεια, εξοικονομώντας χρήματα και βοηθώντας ταυτόχρονα τις υψηλές κλιματικές φιλοδοξίες της ηπείρου.
Παρόμοιες ανακατατάξεις των ιστοριών συμβαίνουν σε ολόκληρη τη Νότια Ευρώπη, καθώς η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, που κάποτε θεωρούνταν οικονομικές «καραμπόλες», αρχίζουν να καμαρώνουν λίγο μετά από χρόνια σκληρής κρίσης και βαθιάς ύφεσης.
Πλέον έχουν ρυθμούς ανάπτυξης διπλάσιους από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και πολύ υψηλότερους από πολλούς από τους γείτονές τους. Η ανάπτυξη στην Ισπανία και την Ελλάδα αναμένεται να ξεπεράσει το 2% φέτος, έναντι μόλις 0,8% για τη ζώνη του ευρώ. Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής, θα αναπτυχθεί ελάχιστα.
Αλλά τα σημάδια της οικονομικής ύφεσης παραμένουν -ιδιαίτερα στην αγορά εργασίας- και η ανοικοδόμηση της φήμης συνεχίζεται. Η περίοδος της κρίσης ενσωμάτωσε την άποψη ότι η Νότια Ευρώπη είναι ανεύθυνη, τεμπέλικη, μη παραγωγική, προσκολλημένη στο νόμισμα του ευρώ μόνο χάρη στις ελεημοσύνες από τις πλουσιότερες χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Όταν οι ελληνικές επιχειρήσεις άρχισαν να εξάγουν στην αρχή της κρίσης, τα λάθη, ή ακόμη και οι απάτες σε ορισμένες περιπτώσεις, τους έδωσαν κακό όνομα. Τα πράγματα έχουν αλλάξει τώρα, γράφει το Bloomberg. Για τις κυβερνήσεις, καθώς και για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, η ελπίδα είναι ότι ο νέος δυναμισμός δεν θα αποδειχθεί μια αναλαμπή. Κάποια από αυτά οφείλονται στον τουρισμό και στην αύξηση των επισκεπτών μετά την πανδημία, αλλά δεν είναι ο μόνος παράγοντας. Μια πολυετής επιχείρηση εξυγίανσης έχει επίσης θέσει αυτές τις οικονομίες σε πιο στέρεες βάσεις.
«Η αβεβαιότητα για την Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες του Νότου έχει πλέον εκλείψει» δήλωσε ο Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών στην Αθήνα. «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Η απουσία αβεβαιότητας, ωστόσο, είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας, καθώς στο παρελθόν έδιωχνε το κεφάλαιο και την εργασία».
Η Ελλάδα, για παράδειγμα, έχασε το ένα τέταρτο της παραγωγής της κατά τη διάρκεια μιας δεκαετούς κρίσης και το βάρος του χρέους της αυξήθηκε στα ύψη.
Όμως πέρυσι η χώρα ανέκτησε την επενδυτική της βαθμίδα και ο λόγος του χρέους της προς το ΑΕΠ μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία. Σε μια ένδειξη του πώς έχουν αλλάξει οι κατευθύνσεις, η Γαλλία υποβαθμίστηκε από την S&P Global Ratings τον περασμένο μήνα.
Ο δείκτης χρέους της Πορτογαλίας έχει επίσης καθοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, εξαιρουμένων των επιπτώσεων της πανδημίας, αφού είχε διογκωθεί σε μη βιώσιμα επίπεδα.
Μια σημαντική πρόκληση που απομένει είναι η άνοδος των μισθών και του βιοτικού επιπέδου. Τόσο στην Πορτογαλία όσο και στην Ελλάδα ο κατώτατος μισθός είναι κάτω από 1.000 ευρώ το μήνα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Η αποτυχία αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος θα μπορούσε να υποδαυλίσει το είδος της δυσαρέσκειας των ψηφοφόρων που ήδη εκδηλώνεται σε μεγάλα τμήματα της Ευρώπης. Στις τελευταίες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα κέρδισαν σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας - τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες.Α ν αυτό οδηγήσει σε ευρύτερη αβεβαιότητα σχετικά με την πολιτική και τις πολιτικές, αυτό αποτελεί απειλή για τη σταθερότητα που οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις χρειάζονται στην περιοχή. Οι δημοσιονομικές θέσεις εξακολουθούν επίσης να αποτελούν κίνδυνο, αλλά η δουλειά της τελευταίας δεκαετίας αποδίδει καρπούς. και όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε τα προγράμματα αγοράς ομολόγων, που κάποτε αποτελούσαν τεράστια σανίδα σωτηρίας, τα spreads των ομολόγων παρέμειναν σε γενικές γραμμές υπό έλεγχο.
Οι ανησυχίες των επενδυτών που κυριαρχούσαν στην αγορά ομολόγων πριν από μια δεκαετία έχουν ξεθωριάσει.
Η Ιταλία παραμένει μια εξαίρεση σε αυτή την ιστορία, μια μεγαλύτερη οικονομία που υστερεί σε σχέση με τους νοτιοευρωπαίους γείτονές της και η οποία έχει σημειώσει λιγότερη δημοσιονομική πρόοδο.
Ενώ ο μαζικός τουρισμός και η φθηνότερη μεταποίηση εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλο μέρος των οικονομιών της Νότιας Ευρώπης, υπάρχει επίσης μια προσπάθεια να προωθηθούν σε τομείς υψηλότερης αξίας, όπως οι υπηρεσίες βιοτεχνολογίας. Αυτό αντικατοπτρίζει τη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει όφελος από το να μένουμε άπραγοι.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
