Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το διπλωματικό σκάκι Ελλάδας και Τουρκίας πάνω στη σκακιέρα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Σε αυτή την παρτίδα εμπλέκονται και τρίτοι «παίκτες» που ενισχύουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καθεμιά πλευρά. Η αντίληψη αυτών των συμμαχιών έκανε προ ημερών τον πρωθυπουργό να κάνει λόγο για ένα «ήρεμο καλοκαίρι» στα ελληνοτουρκικά.
Πράγματι, το πρώτο «ορόσημο» πέρασε χωρίς συνέπειες. Όσοι ανέμεναν στις 20 Ιουλίου, επέτειο του «Αττίλα 1» η Τουρκία να ενσωματώσει στα εδάφη της και την κατεχόμενη πλευρά της Κύπρου, διαψεύστηκαν. Πιεσμένος από τα εσωτερικά του προβλήματα, κυρίως όμως από διεθνείς παρασκηνιακές αλλά ως αποδεικνύεται αποτελεσματικές παρεμβάσεις, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν περιορίστηκε σε αναιμικούς πανηγυρισμούς, χωρίς παραπάνω κινήσεις που θα προκαλούσαν νέα ένταση και θα πολλαπλασίαζαν τα ήδη δυσβάστακτα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία στο εσωτερικό της αλλά και διεθνώς.
Ωστόσο, το καλοκαίρι έχει ακόμα πολύ δρόμο και η Τουρκία δείχνει να επιθυμεί την κλιμάκωση της έντασης, καθώς ετοιμάζεται να βγάλει στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή στην κυπριακή ΑΟΖ ένα ακόμα «γεωτρύπανο», το «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» που ουσιαστικό σκοπό θα έχει να δείξει ότι η Άγκυρα συνεχίζει την αναθεωρητική της πολιτική, υπερασπιζόμενη ένα τουρκολιβυκό μνημόνιο που δεν έχει επικυρωθεί από το Κοινοβούλιο της Λιβύης ,συνεπώς δεν έχει καμία διεθνή ισχύ.
Τα σενάρια που εξετάζει η Αθήνα
Κρύβοντας τις κινήσεις της, αλλά και τις επιδιώξεις της, η Τουρκία μετέχει σε αυτό το διπλωματικό σκάκι, αρνούμενη να προσδιορίσει τις περιοχές που το «γεωτρύπανο» θα προχωρήσει σε «εξορύξεις», με αποτέλεσμα να μην γίνονται γνωστές και οι πραγματικές της προθέσεις. Έτσι, η Αθήνα εξετάζει σενάρια:
Στο καλύτερο από αυτά, το τουρκικό γεωτρύπανο «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» αναμέναται να πλεύσει στην θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο και την Τουρκία, κινούμενο στα όρια των δυο ΑΟΖ, με άγνωστο τον βαθμό της αμφισβήτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της μεγαλονήσου.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει το τουρκικό «γεωτρύπανο» να βρεθεί δυτικά της Κύπρου, ενώ είναι πιθανό να κινηθεί προς την πλευρά της Καρπασίας, όπου η Λευκωσία δεν έχει ορίσει οικόπεδα προς έρευνα και γεώτρηση και κατά συνέπεια δεν έχει εκχωρήσει σε εταιρείες τα σχετικά δικαιώματα. Και το τρίτο και πιο επώδυνο σενάριο θέλει το «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» σε περιοχή που η Κύπρος έχει εκχωρήσει δικαιώματα ερευνών για υδρογονάνθρακες, όπως το οικόπεδο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, στο οποίο εμπλέκονται με δικαιώματα οι εταιρείες ΕΝΙ και Total.
Όπως είναι γνωστό η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, άρα δεν αναγνωρίζει και την κυπριακή ΑΟΖ. Το ζήτημα όμως περιπλέκεται εάν η Άγκυρα αποφασίσει να κινηθεί στα όρια ή και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, οπότε θα υπάρξει άμεση απειλή για κατακόρυφη αύξηση της έντασης στην ευρύτερη περιοχή, ή ακόμα και κάποιου είδους θερμό επεισόδιο που η Τουρκία θα επιχειρήσει να «χρεώσει» στην ελληνική πλευρά.
Ύποπτη για ένα τουρκικό «κτύπημα» είναι, εκτός των παραπάνω, και η περιοχή επήρειας του Καστελλορίζου, την οποία επίσης δεν αναγνωρίζει η Τουρκία, αλλά και η Αίγυπτος (αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών Ελλάδος- Αιγύπτου έγινε μερικώς, ώστε να μην περιλαμβάνει την περιοχή επήρειας του Καστελλορίζου). Τέλος, στο διπλωματικό πεδίο, η Άγκυρα ετοιμάζεται να μιλήσει για «παραλογισμό» το πρόβλημα που θέτει κατ’ επανάληψη όταν είναι στριμωγμένη, δηλαδή της διαφοράς στην κυριαρχία μας στον αέρα (10 ν.μ) και στη θάλασσα (6 ν.μ).
Παρ’ όλα τα παραπάνω σενάρια, το Μέγαρο Μαξίμου και το ελληνικό ΥΠΕΞ συνεχίζουν να θεωρούν ως επικρατέστερη την εκδοχή Μητσοτάκη, ότι δηλαδή «θα έχουμε ένα ήσυχο καλοκαίρι» στα ελληνοτουρκικά. Κι αυτό, διότι θεωρούν ότι η διπλωματική αντεπίθεση των τελευταίων μηνών έχει αποδώσει και χώρες με μεγάλη ισχύ στην παγκόσμια σκηνή, όπως οι ΗΠΑ και η Γερμανία, συνιστούν στην Τουρκία να μην «τραβήξει το σκοινί», δηλαδή να μην δημιουργήσει συνθήκες αποσταθεροποίησης στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, ειδικά σε αυτή την συγκυρία κατά την οποία ο πόλεμος συνεχίζεται και η Ατλαντική Συμμαχία οφείλει να είναι και να δείχνει ενωμένη και αποφασισμένη.
Η πίεση που ασκείται στην Τουρκία έχει άμεσες επιπτώσεις και στην εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση, ιδίως όσο πλησιάζουμε προς τις προεδρικές εκλογές των μέσων του 2023. Γι αυτό ο Αλί Μπαμπατζάν, άλλοτε ισχυρός υπουργός Οικονομικών κι Εξωτερικών, επετέθη στον πρόεδρο Ερντογάν επειδή εκείνος απέτυχε να προωθήσει αποτελεσματικά την υπόθεση της αγοράς νέων F-16, όπως απέτυχε να εγκριθεί ο εκσυγχρονισμός των μαχητικών που ήδη διαθέτει η Τουρκία. Είχαν προηγηθεί εμπρηστικές δηλώσεις προ ημερών της Μεράλ Ακσενέρ που εμφανίζεται να κερδίζει έδαφος τις τελευταίες ημέρες στις δημοσκοπήσεις για διάδοχος του Ερντογάν.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
