Η ελληνική κυβέρνηση είχε στα χέρια της δύο προσφορές για την ενίσχυση του Πολεμικού της Ναυτικού: Μία από τις ΗΠΑ και μία από τη Γαλλία. Η Αθήνα παρήγγειλε στο Παρίσι τα 18 αεροσκάφη Rafale, αλλά καθυστερούσε να αποφασίσει ποια από τις δύο προτάσεις θα επέλεγε για τα πολεμικά πλοία. Στο ενδιάμεσο, στρατιωτικοί αναλυτές εφοδίασαν τα αρμόδια κυβερνητικά γραφεία με τις «αξονικές τομογραφίες» των δύο προτάσεων, ως προς τις επιχειρησιακές ικανότητες, τα παράπλευρα ωφελήματα της χώρας και, φυσικά, τη σχέση κόστους - οφέλους από την προμήθεια των πολεμικών σκαφών.
Μετά από πολιτικές, γεωστρατηγικές, διπλωματικές και οικονομικές «καραμπόλες», χθες Ελλάδα και Γαλλία υπέγραψαν όχι μόνο την προμήθεια των 3+1 φρεγατών Belharra και 3+1 κορβετών Gowind, αλλά επίσης -κι αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό- τη Συμφωνία Αμοιβαίας Στρατιωτικής Συνδρομής σε περίπτωση που μία από τις δύο χώρες δεχθεί ένοπλη επίθεση από τρίτη χώρα, ακόμα κι αν αυτή είναι σύμμαχος (όπως είναι η Τουρκία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ). Η Συμφωνία περιλαμβάνει και τη χρήση στρατιωτικών μέσων (ένοπλης βίας), σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ, το οποίο αναφέρεται στο δικαίωμα στην αυτοάμυνα.
Η συμφωνία που αλλάζει τα δεδομένα
Η ελληνογαλλική συμφωνία αλλάζει μια σειρά από δεδομένα υπέρ των συμφερόντων των δύο χωρών. Συγκεκριμένα:
- Είναι η πρώτη παρόμοιου τύπου ρήτρα που περιέχεται σε διμερή συμφωνία της Ελλάδας με Ευρωπαίο εταίρο ή σύμμαχο στο ΝΑΤΟ και δημιουργεί αναμφίβολα ένα νέο περιβάλλον όσον αφορά στην προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της χώρας μας. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι αντίστοιχη ρήτρα υπάρχει στη Συμφωνία που υπέγραψε πριν από περίπου έναν χρόνο ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας με τον ομόλογό του των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Σεΐχη Αμπντουλάχ μπιν Σαγιέντ αλ Ναχιάν.
- Είναι πολύ σημαντικό ότι για να ενεργοποιηθεί η ρήτρα της διμερούς Συμφωνίας, δεν χρειάζεται έγκριση ούτε της ΕΕ ούτε του ΝΑΤΟ, καθώς η εν λόγω ρήτρα μπορεί να ενεργοποιηθεί εάν η Ελλάδα και η Γαλλία διαπιστώσουν ότι υπάρχει ένοπλη επίθεση εναντίον της επικράτειας μιας από τις δύο χώρες, και άρα δεν υπόκειται στους περιορισμούς που επιβάλλει η Συνθήκη της Ουάσιγκτον που αφορά στο ΝΑΤΟ, ούτε η Συνθήκη της Λισαβόνας που αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Διασώζεται η γαλλική αμυντική βιομηχανία Naval, η οποία κινδύνευε ακόμα και με αναστολή εργασιών μετά τις ακυρώσεις των παραγγελιών από την Αυστραλία και τη Ρουμανία. Η συμφωνία με την Ελλάδα τη διασώζει, κι αυτό είναι ένα πολύ ισχυρό στήριγμα του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Εμανουέλ Μακρόν και «ξεκλείδωσε» την άνευ όρων στήριξη της Γαλλίας (γιατί αυτό είναι το κεντρικό ζητούμενο από τη διμερή Συμφωνία, καθώς η γαλλική επικράτεια δεν απειλείται από κανέναν) σε πιθανή προσπάθεια της Τουρκίας να «γκριζάρει» περιοχές του Αιγαίου ή να θίξει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα επικαλούμενη το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
- Ελλάδα και Γαλλία είχαν από καιρό αποφασίσει αυτή τη Συμφωνία. Ωστόσο, υπήρχε ως εκκρεμότητα η παραγγελία των φρεγατών και των κορβετών, γι' αυτό η υπογραφή της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής εάν μία από τις δύο χώρες δεχθεί επίθεση βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο εδώ και αρκετούς μήνες, αλλά δεν είχε ολοκληρωθεί. Η προχθεσινή υπογραφή της σημαίνει μια γενίκευση της στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας και Γαλλίας, που οι δυο ηγέτες, Κυριάκος Μητσοτάκης και Εμανουέλ Μακρόν, θα ήθελαν να δουν ως πρόπλασμα του Ευρωπαϊκού Στρατού, τον οποίο σκοπεύουν κι οι δύο να προωθήσουν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά και τη Συμφωνία ΗΠΑ – Βρετανίας - Αυστραλίας (AUKUS) εναντίον της Κίνας, που αφήνει εντελώς έξω την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς, στο πάγιο ελληνικό επιχείρημα ότι τα ελληνικά σύνορα είναι και ευρωπαϊκά σύνορα, η Γαλλία έρχεται να συνεισφέρει τις ένοπλες δυνάμεις της σε περίπτωση που τα ελληνικά-ευρωπαϊκά σύνορα απειληθούν, όπως πρέπει αύριο-μεθαύριο να κάνει και ο Ευρωπαϊκός Στρατός… Άλλωστε, στη Συμφωνία γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην επιδίωξη ενίσχυσης του ρόλου της Ευρώπης στον κόσμο. Η επιδίωξη αυτή θα γίνει, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις στρατηγικές σχέσεις με άλλους συμμάχους της Ελλάδας, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζεται ότι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε ενημερώσει έγκαιρα την αμερικανική πλευρά για την επικείμενη υπογραφή της Συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας.
- Στρατιωτική συνεργασία χωρίς εναρμονισμένη εξωτερική πολιτική είναι δύσκολο να μακροημερεύσει. Γι' αυτό με πρωτοβουλία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, ενσωματώθηκε στο προοίμιο ρητή αναφορά στις κοινές αξίες και αρχές που διέπουν τις δύο χώρες με σαφή αναφορά στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Το θέμα αυτό συζήτησαν οι δύο ηγέτες, Μητσοτάκης και Μακρόν, αλλά και ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας με τον Γάλλο ομόλογό του Ζαν Ιβ λε Ντριάν, στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Έτσι, η Συμφωνία που υπεγράφη προχθές και ανακοινώθηκε χθες, περιέχει επίσης ειδικό κεφάλαιο για τη στενή συνεργασία στην εξωτερική πολιτική, το οποίο προβλέπει τακτικές επαφές μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, αλλά και τον συντονισμό εν γένει μεταξύ των δύο υπουργείων τόσο σε διμερή όσο και σε πολυμερή πλαίσια (ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΟΗΕ κ.λπ.).