Προειδοποίηση στην παρούσα συγκυρία αβεβαιότητας ως προς την πορεία εξέλιξης της πανδημικής κρίσης και της βραδύτερης χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων έναντι των αρχικών εκτιμήσεων, να αποφευχθεί μια πρόωρη και απότομη απόσυρση των υφιστάμενων δημοσιονομικών μέτρων, απευθύνει στην έκθεσή της για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα η Τράπεζα της Ελλάδος.
Στην έκθεση διατυπώνονται συγκεκριμένες συστάσεις για τη στρατηγική της οικονομικής πολιτικής και τους τομείς στους οποίους πρέπει να εστιαστεί ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος ενός νέου φαύλου κύκλου δημοσιονομικής αστάθειας και ύφεσης.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην ανάγκη διατήρησης σε υψηλό επίπεδο των ταμειακών διαθεσίμων ,την προώθηση των μεταρρυθμίσεων αλλά και την περαιτέρω μείωση των φορολογικών συντελεστών και των ασφαλιστικών εισφορών.
Συγκεκριμένα τονίζει ότι:
- Η δημοσιονομική επέκταση θα πρέπει να παραμείνει στοχευμένη και προσωρινού χαρακτήρα, ώστε να διαφυλαχθεί η βιωσιμότητα του χρέους και να μην κινδυνέψει να μετατραπεί η πανδημική κρίση σε μια κρίση χρέους.
- Το ταμειακό απόθεμα ασφαλείας θα πρέπει να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα καθώς συμβάλλει στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και κατά συνέπεια στον περιορισμό του κινδύνου αναχρηματοδότησης του δημόσιου χρέους.
- Είναι απαραίτητο να προχωρήσει το πρόγραμμα μεταρρύθμισης της ελληνικής οικονομίας προκειμένου να διασφαλιστεί όχι μόνο η επανεκκίνησή της μετά το τέλος της πανδημίας, αλλά πολύ περισσότερο η επαναφορά της σε μια στέρεη αναπτυξιακή τροχιά μέσω επενδύσεων στην ψηφιακή και πράσινη οικονομία και στην αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών. Παράδειγμα προς τη σωστή κατεύθυνση αποτελεί η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης του δημόσιου τομέα ως αποτέλεσμα των ιδιαίτερων συνθηκών που διαμορφώθηκαν εξαιτίας της πανδημίας.
- Μια περαιτέρω μείωση των φορολογικών συντελεστών και των ασφαλιστικών εισφορών θα στηρίξει την εργασία και την οικονομική ανάπτυξη και θα λειτουργήσει ως κίνητρο για μείωση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας.
- Δεδομένου του μεγάλου επενδυτικού κενού στην ελληνική οικονομία, η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να έχει ισχυρό επενδυτικό προσανατολισμό με αύξηση φιλικών προς την ανάπτυξη δημόσιων δαπανών, οι οποίες συμβάλλουν και στην αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων με σημαντικά και διατηρήσιμα αναπτυξιακά αποτελέσματα. Από αυτή την άποψη, η αξιοποίηση των πόρων του ευρωπαϊκού μέσου ανάκαμψης NGEU αποτελεί μεγάλη ευκαιρία και κρίνεται καθοριστικής σημασίας.
Προκλήσεις
Στις προκλήσεις που εξακολουθούν να ταλανίζουν την οικονομία περιλαμβάνει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, αλλά και εκείνες του Δημοσίου προς τους ιδιώτες, τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης αλλά και τις απλήρωτες ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις.
Ειδικότερα εκτιμά ότι:
- Το ύψος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς το Δημόσιο που παραμένει υψηλό, περίπου 106,7 δισ. ευρώ στο τέλος Οκτωβρίου 2020, είναι πιθανό να αυξηθεί περαιτέρω όταν λήξει η περίοδος αναστολής των φορολογικών υποχρεώσεων στο τέλος Απριλίου 2021.
- Μεγάλη πρόκληση παραμένει η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της γενικής κυβέρνησης προς τους προμηθευτές της. Το απόθεμά τους αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του 2020 σε 2,2 δισ. ευρώ στο τέλος Νοεμβρίου, από 2 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019.
- Το ποσό που αντιστοιχεί στις εκκρεμείς αιτήσεις οριστικής κύριας σύνταξης στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2020 αυξήθηκε σε 620 εκατ. ευρώ (έναντι 553 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2019), εκ των οποίων τα 608 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις.
- Η συσσώρευση απλήρωτων φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα. Ως μέτρο αντιμετώπισης έχει συχνά παρασχεθεί η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών με ευνοϊκούς όρους. Στην παρούσα πρωτοφανή συγκυρία θεωρείται αναγκαία, καθώς το πρόβλημα διογκώθηκε εξαιτίας μιας εξωγενούς απειλής που διατάραξε την ομαλή λειτουργία της οικονομικής δραστηριότητας.