Τον αμερικανικό μύθο περί ίσης φορολόγησης των πολιτών, ανεξαρτήτου εισοδήματος, έρχεται να καταρρίψει η ProPublica, δημοσιεύοντας τα μυστικά αρχεία της IRS (Internal Revenue Service), δηλαδή της Εσωτερικής Υπηρεσίας Εσόδων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα αρχεία αυτά αποκαλύπτουν ότι διάσημοι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι πληρώνουν από ελάχιστους έως μηδενικούς φόρους, απολύτως νόμιμα.
Στα μυστικά αρχεία της IRS (Internal Revenue Service) που αποκαλύπτει η ProPublica - ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με έδρα τη Νέα Υόρκη που στοχεύει στην παραγωγή ερευνητικής δημοσιογραφίας - συμπεριλαμβάνονται οι πλουσιότεροι Αμερικανοί, μεταξύ των οποίων ο Τζεφ Μπέζος, ο Ελον Μασκ, ο Γουόρεν Μπάφετ και ο Μάικλ Μπλούμπεργκ.
Ο Τζέφ Μπέζος, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, πριν από 14 χρόνια δεν πλήρωσε ούτε ένα δολάριο σε φόρους προς την αμερικάνικη κυβέρνηση, ενώ το ίδιο κατάφερε και το 2011, όταν ο πολυεκατομμυριούχος Αμερικανός δεν πλήρωσε φόρους, για ακόμη μία φορά.
Ωστόσο ο Τζ. Μπέζος δεν είναι ο μόνος που αποφεύγει την φορολογία. Το 2018 ο ιδρυτής της Tesla και πλέον ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, ο Ελον Μασκ, δεν κατέβαλε ομοσπονδιακούς φόρους εισοδήματος.
Η λίστα συνεχίζει με τον Μάικλ Μπλούμπεργκ και τον δισεκατομμυριούχο επενδυτή Καρλ Άικαν, ο οποίος δεν αρκέστηκε σε μια επιτυχημένη απόπειρα νόμιμης φοροαποφυγής, αλλά επανέλαβε το εγχείρημα. Ομοίως ο Τζωρτζ Σόρος δεν κατέβαλε ομοσπονδιακό φόρο εισοδήματος για τρία συναπτά έτη.
Δεν πληρώνουν όλοι οι Αμερικανοί φορολογία
Η ProPublica υποστηρίζει ότι έχει αποκτήσει ένα τεράστιο πλήθος δεδομένων σχετικά με τις φορολογικές δηλώσεις των τελευταίων 15 ετών, των πλουσιότερων ανθρώπων των ΗΠΑ.
Τα αρχεία αποκαλύπτουν όχι μόνο το εισόδημα των ισχυρών ανδρών αλλά και τους φόρους, τις επενδύσεις, τις χρηματιστηριακές συναλλαγές, τα κέρδη των τυχερών παιχνιδιών, μέχρι και τα αποτελέσματα των λογιστικών τους ελέγχων. Αναδεικνύουν επίσης, ότι απολύτως νόμιμα, οι πλουσιότεροι άνθρωποι πληρώνουν σε φόρους ένα μικρό μόλις κλάσμα των εκατοντάδων εκατομμυρίων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους.
Ο Αμερικανός πολίτης πληρώνει σε φόρους ένα ποσοστό από τον ετήσιο μισθό του, το οποίο αυξομειώνεται ανάλογα με τις εκάστοτε απολαβές, όπως δηλαδή συμβαίνει σε όλο τον δυτικό κόσμο.
Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια μια μέση οικογένεια στις ΗΠΑ είχε εισόδημα περίπου 70.000 δολάρια ετησίως και πλήρωνε το 14% του εν λόγω ποσού σε ομοσπονδιακούς φόρους. Σημειώνεται πως φέτος τέθηκε σε εφαρμογή και ο υψηλότερος συντελεστής φόρου εισοδήματος, ο οποίος ανέρχεται στο 37% για ζευγάρια με κέρδη άνω των 628.300 δολαρίων έκαστος.
Νόμιμη φοροαπαλλαγή για τους δισεκατομμυριούχους
Τα IRS αρχεία ωστόσο, δείχνουν πως οι εκατομμυριούχοι μπορούν και παρακάμπτουν αποτελεσματικά το αμερικανικό φορολογικό σύστημα, επιστρατεύοντας κάθε μέσο φοροαπαλλαγής. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι οι επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία, όπως μετοχές και ακίνητα, τα οποία η αμερικανική νομοθεσία δεν συμπεριλαμβάνει στο φορολογητέο εισόδημα. Ποιοι είναι το αποτέλεσμα; Η φορολόγηση να κυμαίνεται τελικά σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής για τους BIG 25
Η ProPublica για να προσδιορίσει την «τρύπα» στην φορολογική ισονομία της Αμερικής σύγκρινε τους φόρους που πλήρωσαν οι 25 πλουσιότεροι Αμερικανοί με την εκτίμηση του Forbes ως προς την αύξηση της περιουσίας τους.
Σύμφωνα με το Forbes, οι 25 πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου είδαν την περιουσία τους να αυξάνεται από το 2014 έως το 2018, συνολικά 401 δισεκατομμύρια δολάρια. Την ίδια πενταετία, οι ίδιοι άνθρωποι πλήρωσαν συνολικά σε ομοσπονδιακούς φόρους μόλις 13,6 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του IRS.
Συνεπώς, οι φόροι που πραγματικά πλήρωσαν αναλογικά προς την συνολική εκτιμώμενη αξία της περιουσίας τους είναι μόλις 3,4%. Αυτός είναι κατά την ProPublica ο «πραγματικός» φορολογικός συντελεστής για τους εν λόγω δισεκατομμυριούχους.
Ωστόσο, ο φορολογικός αυτός συντελεστής διαφέρει παρασάγγας στην πράξη από τον φορολογικό συντελεστή της μεσαίας τάξης των Αμερικανών.
Για παράδειγμα ένας μέσος Αμερικανός στα 40 του, από το 2014 έως το 2018, αύξησε την περιουσία του περίπου κατά 65.000 δολάρια, μετά τους φόρους και κυρίως λόγω της αύξησης της αξίας των ακινήτων. Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος των κερδών του προέκυψε από την μισθοδοσία του. Αυτός ο μέσος Αμερικάνος πλήρωσε σε φόρους την ίδια περίοδο 60.000 – 62.000 δολάρια.
Ας μιλήσουν οι αριθμοί
Το χρυσό μετάλλιο της φοροαπαλλαγής με διαφορά κερδίζει ο δισεκατομμυριούχος Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος τάσσεται δημόσια υπέρ της αύξησης της φορολόγησης στους πλουσιότερους.
Σύμφωνα με το Forbes, η περιουσία του αυξήθηκε 24,3 δισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ 2014 και 2018, ενώ ο Μπάφετ την ίδια περίοδο πλήρωσε μόλις 23,7 εκατομμύρια δολάρια σε φόρους. Η περιουσία του, δηλαδή, φορολογήθηκε με πραγματικό φορολογικό συντελεστή 0,1%. Με λίγα λόγια πλήρωσε μόλις 10 λεπτά για κάθε 100 δολάρια που κέρδισε.
Το αργυρό μετάλλιο θα δοθεί δικαιωματικά στον πλουσιότερο από τους 25 δισεκατομμυριούχους που «καρφώνει» η ProPublica, τον Τζεφ Μπέζος, ο οποίος το 2007, την χρονιά κατά την οποία δεν πλήρωσε τίποτα σε φόρους, η εταιρεία του, η Amazon, υπερδιπλασιάστηκε και η περιουσία του αυξήθηκε κατά 3,8 δισ. δολάρια.
Πως γίνεται ένα άτομο που απολαμβάνει τέτοια έκρηξη πλούτου να καταλήγει να μην πληρώνει τίποτα σε ομοσπονδιακούς φόρους;
Εκείνη την χρονιά, ο δισεκατομμυριούχος υπέβαλε κοινή φορολογική δήλωση με την τότε σύζυγό του, ΜακΚένζι Σκοτ, στην οποία δηλώθηκε ως κοινό φορολογικό εισόδημα το ποσό των 46 εκατ. δολαρίων, κυρίως λόγων των μερισμάτων από εξωτερικές επενδύσεις. Ωστόσο, παρά την δήλωση - μαμούθ των 46 εκατ. δολαρίων, ο Μπέζος κατάφερε να αντισταθμίσει πλήρως κάθε δολάριο που δήλωσε ως κέρδος, μέσω απωλειών από άλλες επενδύσεις, αλλά και με διάφορες εκπτώσεις φόρου, όπως έξοδα τόκων για χρέη αλλά και με ογκώδη ποσά στην θολή όσο και... πιασάρικη κατηγορία «άλλα έξοδα».
Τέσσερα χρόνια μετά, το 2011, την χρονιά που η περιουσία του Μπέζος παρέμεινε σταθερή στα 18 δισ. δολάρια, ο επιχειρηματίας υπέβαλε φορολογική δήλωση, στην οποία κατέθεσε ότι έχασε χρήματα, λόγω επενδυτικών απωλειών. Επιπλέον, επικαλούμενος τον αμερικανικό φορολογικό νόμο, κατάφερε και κέρδισε επιστροφή 4.000 δολαρίων, ως πίστωση φόρου για τα παιδιά του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι συγκεντρωτικά από το 2006 έως το 2018 η περιουσία του Μπέζος αυξήθηκε κατά 127 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Forbes, ενώ στις φορολογικές του δηλώσεις είναι καταγεγραμμένα μόλις 6,5 δισ. έσοδα.
Τα έτη αυτά ο Μπέζος κατέβαλε 1,4 δισ. δολάρια σε ομοσπονδιακούς φόρους, ποσό που ισοδυναμεί με 1,1% πραγματικό φορολογικό συντελεστή.
Η τακτική Μπάιντεν
Η ProPublica δημοσίευσε τα στοιχεία της IRS την ίδια στιγμή που η συζήτηση για την ανισότητα του πλούτου γίνεται ολοένα και πιο επίκαιρη. Μάλιστα ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν και το Κογκρέσο εξετάζουν υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές για τον μεγάλο πλούτο.
Στις αλλαγές που προτείνει ο Μπάιντεν είναι:
- η αύξηση των φορολογικών συντελεστών σε όσους δηλώνουν εισόδημα άνω των 400.000 δολαρίων ετησίως και
- η αύξηση του υψηλότερου συντελεστή φόρου εισοδήματος από 37% σε 39,6%.
Η κυβέρνηση επιθυμεί επίσης να αυξήσει τον φορολογικό συντελεστή των εταιρειών, καθώς και τον προϋπολογισμό της IRS.
Ο Ρον Γουάιντεν, πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών έχει προτείνει να ξεκινήσει η φορολογία και στα κέρδη από τις επενδύσεις που δεν έχουν εκταμιευθεί. Οι Γερουσιαστές Ελίζαμπεθ Ουόρεν και Μπέρνι Σάντερς έχουν προτείνει την επιβολή φόρων στις μετοχές.
Ωστοσο είναι πολύ πιθανό οι «επιθετικοί» νόμοι να δημιουργήσουν νέες, εξελιγμένες τεχνικές φοροδιαφυγής. Μερικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας και της Ισπανίας, επιβάλλουν ένα πολύ μικρό φόρο για τις μετοχές. Ενώ άλλες όπως η Γαλλία δεν έχουν τέτοιου είδους φορολογία, καθώς είναι «πολύπλοκο να εκτιμηθούν τα περιουσιακά στοιχεία, ιδιαίτερα των ιδιωτικών εταιρειών και των ακινήτων».
Παρόλα αυτά, τα δεδομένα της ProPublica αναδεικνύουν ότι αν και ορισμένοι πλούσιοι Αμερικανοί, όπως οι επικεφαλής των μεγάλων hedge fund, θα πληρώνουν περισσότερα με την τακτική που θέλει να υιοθετήσει ο Μπάιντεν, οι 25 πλουσιότεροι δεν θα δουν μεγάλη διαφορά στην φορολογία τους.
Τι απάντησαν οι BIG 25 – Το ερωτηματικό του Μασκ
Η ProPublica, αφού μελέτησε τα στοιχεία και πριν από τη δημοσίευση τους, επικοινώνησε με όλους όσους αναφέρονται στο δημοσίευμα της. Όσοι εξ αυτών απάντησαν, συμπεριλαμβανομένων των Μπάφετ, Μπλούμπεργκ και Άικαν δήλωσαν ότι πλήρωσαν όλους τους φόρους που όφειλαν προς το Αμερικανικό κράτος.
Ο εκπρόσωπος του Σόρος ανέφερε πως: «Μεταξύ του 2016 και του 2018 ο Τζώρτζ Σόρος έχασε χρήματα από τις επενδύσεις του, επομένως δεν οφείλει ομοσπονδιακούς φόρους εισοδήματος για εκείνα τα χρόνια». Σημειώνεται πως ο Τ. Σόρος έχει δηλώσει υπέρ της μεγαλύτερης φορολογίας για τους πλουσιότερους ανθρώπους.
Εκπρόσωποι του Μπέζος αλλά και της πρώην γυναίκας του, ΜακΚένζι Σκοτ αρνήθηκαν να απαντήσουν στις ερωτήσεις της ProPublica.
Από την άλλη, ο Ελον Μασκ απάντησε αρχικά με ένα σημείο στίξης: ένα ερωτηματικό. Στην συνέχεια όταν του στάλθηκαν οι λεπτομερείς ερωτήσεις, δεν απάντησε καν.
Ενας από τους 25 δισεκατομμυριούχους που αναφέρονται στο άρθρο απείλησε με κυρώσεις την ProPublica, υποστηρίζοντας ότι η δημοσίευση των προσωπικών των φορολογικών πληροφοριών αποτελεί παραβίαση της προσωπικότητας του.
Οι BIG 25 πληρώνουν ίδιο φόρο με 14,3 εκατ. μισθωτούς
Η ανισότητα του αμερικανικού φορολογικού συστήματος γίνεται ευδιάκριτη μέσα από το εξής παράδειγμα:
Στα τέλη του 2018, οι BIG 25 (οι 25 άνθρωποι των ΗΠΑ) είχαν πληρώσει σε φόρους 1,1 τρισ. δολάρια. Το ίδιο ποσό οφείλουν να πληρώσουν συγκεντρωτικά 14, 3 εκατ. Αμερικανοί μισθωτοί. Όμως, η ψαλίδα ανοίγει ως προς τον πραγματικό φορολογικό συντελεστή, καθώς για τους BIG 25 αυτός ισούται με 1,9 δισ. δολάρια, ενώ για τους μισθωτούς ισούται με 143 δισ. δολάρια.
Τα παραθυράκια στο φορολογικό σύστημα
Είναι πολύ πιθανό ότι κάποιες από τις φοροδιαφυγές είναι παράνομες, ωστόσο η πλειοψηφία τους οφείλεται στα «παραθυράκια» του φορολογικού συστήματος. Οι δισεκατομμυριούχοι φαίνεται ότι δεν αποφεύγουν τους φόρους μέσα από παρανομίες αλλά παρακάμπτοντας το φορολογικό καθεστώς.
Οπως προαναφέρθηκε το αμερικανικό φορολογικό σύστημα, δεν θεωρεί εισόδημα τα ακίνητα και τις μετοχές, με αποτέλεσμα οι πλουσιότεροι να κρατούν ένα μεγάλο μέρος των μετοχών σε διάφορες εταιρείες, χωρίς να το ρευστοποιούν.
Οι δύο δικλείδες του Μπάφετ
Από το 2015 έως το 2018, ο Μπάφετ δήλωσε ως ετήσιο εισόδημα 25 εκατ. δολάρια. Με λίγα λόγια, σύμφωνα με την φορολογική δήλωση του Μπάφετ (μέσω των IRS στοιχείων), περισσότεροι από 14.000 Αμερικανοί είναι πλουσιότεροι από αυτόν.
Πως συμβαίνει αυτό;
Ο Γουόρεν Μπάφετ κατέχει ένα μεγάλο μέρος των μετοχών της εταιρείας που ο ίδιος ίδρυσε, Berkshire Hathaway, του ομίλου Geico και Duracell. Επίσης διαθέτει και σημαντικά μερίδια από την μετοχική πίτα της American Express και της Coca-Cola. Ωστόσο, ο Μπάφετ έχει ένα πολύ μικρό ποσό μετρητών στο χρηματοφυλάκιό του.
Υπάρχει όμως, και μια δεύτερη δικλείδα που χρησιμοποιεί ο Μπάφετ για να μειώσει του φόρους του.
Οι εταιρείες κάθε τρεις μήνες πληρώνουν ένα μέρισμα στους μετόχους τους, δηλαδή ένα κομμάτι των κερδών τους. Ωστόσο η Berkshire δεν πληρώνει τα μερίσματα. Αντ’ αυτού, όπως έχει δηλώσει και ο Γ. Μπάφετ, τα ποσά διοχετεύονται σε περαιτέρω επενδύσεις της εταιρείας, οι οποίες θα ενισχύσουν την αξία των μετοχών.
Κι άλλοι με την ίδια φόρμουλα
Δεν είναι λίγες οι εταιρείες της Silicon Valley που έχουν υιοθετήσει την μέθοδο Μπάφετ, έστω για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Στη δεκαετία του 1980 και του 1990, εταιρείες όπως η Microsoft και η Oracle προσέφεραν στους μετόχους αύξηση στα εταιρικά κέρδη, αλλά δεν πλήρωσαν μερίσματα. Ακόμα και τώρα η Google, η Facebook, η Amazon και η Tesla δεν πληρώνουν μερίσματα...
«Εξακολουθώ να πιστεύω ότι το φορολογικό καθεστώς πρέπει να αλλάξει… Η τεράστια συσσώρευση του πλούτου δεν είναι επιθυμητή στην κοινωνία μας», έχει δηλώσει ο Μπάφετ.
Σημειώνεται πως η απόφασή του για μη καταβολή μερισμάτων από την Berkshire υποστηρίχθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των μετόχων του. «Δεν μπορώ να σκεφτώ καμία μεγάλη δημόσια εταιρεία με μετόχους τόσο ενωμένη απέναντι στις επανεπενδύσεις», έγραψε. Και επεσήμανε ότι η Berkshire Hathaway πληρώνει σημαντικούς εταιρικούς φόρους, αντιπροσωπεύοντας το 1,5% των συνολικών εταιρικών φόρων των ΗΠΑ το 2019 και το 2020.
Στη συνέχεια ο Γ. Μπάφετ υπογράμμισε ότι σχεδιάζει μεγάλες δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα. «Πιστεύω ότι τα χρήματα θα είναι πιο χρήσιμα για την κοινωνία εάν εκταμιευθούν φιλανθρωπικά από ό, τι εάν χρησιμοποιούνται για τη ελαφρά μείωση του συνεχώς αυξανόμενου χρέους των ΗΠΑ», έγραψε.
Δάνεια: Το μυστικό της φοροαποφυγής
Στα δάνεια κρύβεται το μεγάλο μυστικό της φοροαποφυγής. Για τους μισθωτούς ο δανεισμός είναι κάτι σχεδόν απαραίτητο αν επιθυμούν να αγοράσουν ένα αυτοκίνητο ή ένα ακίνητο (πχ. σπίτι). Όμως για τους BIG 25, τα δάνεια αποτελούν ένα έννομο τρόπο πρόσβασης σε εισόδημα, χωρίς την επιβολή φόρου.
Πως γίνεται αυτό; Για παράδειγμα, ο βασικός μέτοχος μιας εταιρείας, εφόσον λαμβάνει ο ίδιος μισθό από αυτήν, θα πρέπει να φορολογηθεί το 37% του εισοδήματός του. Σε περίπτωση που ένας μέτοχος πουλήσει τις μετοχές του, ώστε να έχει εισόδημα, θα πληρώσει 20% σε φόρο υπεραξίας και θα χάσει και τον έλεγχο της εταιρείας του. Ωστόσο ο δανεισμός θα του παρέχει εισόδημα με μονοψήφιο επιτόκιο.
Το 2014, για παράδειγμα, η Oracle αποκάλυψε ότι ο διευθύνων σύμβουλός της, Ellison, είχε βάλει σε υποθήκη, για την πιστωτική του κάρτα, περίπου 10 δισ. δολάρια από τις μετοχές της εταιρείας που είχε στην κατοχή του.
Πέρυσι η Tesla ανέφερε ότι ο Musk είχε δεσμεύσει περίπου 92 εκατ. μετοχές, αξίας περίπου 57,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ως εγγύηση για προσωπικά δάνεια. Με αυτό τον τρόπο ο Μασκ κατάφερε από το 2014 έως το 2018 να πληρώσει φόρους με πραγματικό φορολογικό συντελεστή 3,27%
Τόσο το 2016 όσο και το 2017, ο επενδυτής Καρλ Αικαν, ο οποίος κατατάσσεται ως ο 40ος πλουσιότερος Αμερικανός στη λίστα Forbes, δεν πλήρωσε ομοσπονδιακούς φόρους εισοδήματος παρά το γεγονός ότι ανέφερε συνολικά 544 εκατ. δολάρια σε προσαρμοσμένο ακαθάριστο εισόδημα.
Ο Αικαν λοιπόν, έχει ένα εκκρεμές δάνειο 1,2 δισ. δολαρίων στην Bank of America μεταξύ άλλων δανείων, σύμφωνα με τα στοιχεία του IRS.
Ο δανεισμός προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον Αικαν: Αρχικά παίρνει τεράστια ποσά μετρητών για να αυξήσει τις αποδόσεις των επενδύσεών του και στη συνέχεια, αφαιρεί τον τόκο από τους φόρους του.
Ο Αικαν παραδέχεται ότι έιναι μεγάλος δανειολήπτης. «Δανείζομαι πολλά χρήματα», έχει δηλώσει στο παρελθόν. Ερωτηθείς αν παίρνει δάνεια για να μειώσει το φορολογικό του λογαριασμό, ο Αικαν απάντησε: «Όχι, καθόλου. Ο δανεισμός μου είναι για να κερδίσω. Μου αρέσει να κερδίζω».
Μάλιστα ισχυρίστηκε ότι ο δανειοληπτικός τρόπος πολλές φορές τον ζημιώνει, μέσα από τις παρακρατήσεις των φόρων. «Δεν κέρδισα χρήματα γιατί, δυστυχώς για μένα, το ενδιαφέρον μου για επενδύσεις ήταν υψηλότερο από το σύνολο των προσαρμοσμένων εισοδημάτων μου».
Ο τρόπος του Μπλούμπεργκ
Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές το κόστος των εταιρικών φόρων, το επωμίζονται λιγότερο οι επιχειρηματίες και περισσότεροι οι εργαζόμενοι, ακόμα και οι καταναλωτές, ανάλογα με το μοντέλο που υιοθετεί η κάθε εταιρεία.
Εκτός από την μετακύλιση του κόστους σε εργαζόμενους και καταναλωτές, στο κάδρο υπάρχει και η φοροδιαφυγή. Εταιρείες όπως η Google, το Facebook, η Microsoft και η Apple, στέλνοντας χρήματα στο εξωτερικό, πληρώνουν σχεδόν μηδενικό εταιρικό φόρο στις ΗΠΑ.
Για μερικούς από τους πλουσιότερους (Μπέζος, Μασκ) οι εταιρικοί φόροι είναι ένα πολύ μικρό μέρος της φορολογίας τους. Για άλλους όπως ο Μπάφετ, είναι σημαντικό τμήμα.
Η αλήθεια είναι ότι δεν αποφεύγουν όλοι οι δισεκατομμυριούχοι την δήλωση των εισοδημάτων τους. Το 2018, εννέα από τους 25 πλουσιότερους Αμερικανούς δήλωσαν έσοδα άνω των 500 εκατομμυρίων δολαρίων και τρεις από αυτούς δήλωσαν έσοδα άνω του 1 δισ. δολαρίων. Σε τέτοιες όμως περιπτώσεις, σύμφωνα πάντα με την ProPublica, οι δισεκατομμυριούχοι επιλέγουν να αντισταθμίσουν τα κέρδη τους μέσω άλλων τακτικών όπως οι φιλανθρωπικές δωρεές.
Ο Μάικλ Μπλούμπεργκ για παράδειγμα, ο οποίος σύμφωνα με την λίστα του Forbes έρχεται στην 13η θέση των πλουσιότερων Αμερικανών, δηλώνει υψηλό εισόδημα, καθώς τα κέρδη από την εταιρεία του καταλήγουν κυρίως σε αυτόν.
Ο Μπλούμπεργκ το 2018 δήλωσε έσοδα σχεδόν 2 δισ. δολαρίων. Ωστόσο κατάφερε να μειώσει την φορολογία του, αξιοποιώντας νομοθετικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης Τραμπ για εκπτώσεις φόρων, αλλά και μέσα από φιλανθρωπικές δωρεές που άγγιξαν τα 960 εκατ. δολάρια.
Εν τέλει ο Μπλούμπεργκ πλήρωσε 70,7 εκατομμύρια δολάρια σε φόρο εισοδήματος για το εισόδημα των 2 δισ. δολαρίων. Αυτό ισοδυναμεί με πραγματικό συντελεστή φόρου εισοδήματος 3,7%.
Την πενταετία μεταξύ 2014 και 2018, ο επιχειρηματίας πλήρωνε με πραγματικό φορολογικό συντελεστή 1,30%.
Εκπρόσωπος του δισεκατομμυριούχου τόνισε στην ProPublica ότι «ο Μάικλ Μπλούμπεργκ πληρώνει φόρους με μέγιστο φορολογικό συντελεστή σε όλα τα ομοσπονδιακά, πολιτειακά, τοπικά και διεθνή φορολογητέα του έσοδα, όπως ορίζεται από το νόμο». Ο ίδιος υπενθύμισε, μάλιστα, τη φιλανθρωπική πλευρά του επιχειρηματία, υποστηρίζοντας: «αν συνυπολογίσουμε τους φόρους και τη φιλανθρωπική δράση του κ. Μπλούμπεργκ, ο ίδιος πληρώνει περίπου το 75% των ετήσιων εσόδων του».
Οι δισεκατομμυριούχοι που είδαν τις φορολογικές τους δηλώσεις στα... μανταλάκια δεν το πήραν και πολύ καλά. «Η δημοσίευση των φορολογικών δηλώσεων ενός ιδιώτη θα πρέπει να εγείρει έντονες ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο ανεξάρτητα από την πολιτική σχέση ή τις απόψεις για τη φορολογική πολιτική», δήλωσε σχετικά ο εκπρόσωπος του δισεκατομμυριούχου Μάικλ Μπλούμπεργκ, προσθέτοντας : «Στις Ηνωμένες Πολιτείες κανένας ιδιώτης δεν πρέπει να φοβάται την παράνομη δημοσίευση των φόρων του. Σκοπεύουμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα νομικά μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να προσδιορίσουμε ποιο άτομο ή κυβερνητικός φορέας τα διέρρευσε και να διασφαλίσουμε ότι θα του επιβληθούν οι νόμιμες κυρώσεις».
Οι κληρονόμοι
Αρκετοί μετατρέπουν τα ακίνητα σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, το οποίο τους παρέχει τεράστια έκπτωση φόρου. Ενώ μετά το θάνατο το ακίνητο μεταβιβάζεται στους κληρονόμους, χωρίς φόρο.
Με αυτό τον τρόπο, ορισμένοι από τους πλουσιότερους Αμερικανούς δίνουν μεγάλα ποσά στους κληρονόμους τους χωρίς να πληρώνουν φόρους περιουσίας. Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα, που μεγάλες περιουσίες μπορούν να περάσουν σχεδόν αφορολόγητα από τη μία γενιά στην άλλη.
Από τους 25 πλουσιότερους ανθρώπους στην Αμερική σήμερα, περίπου το ένα τέταρτο είναι κληρονόμοι: τρεις είναι Waltons, δύο είναι κληρονόμοι της οικογένειας – ιδιοκτήτριας των γλυκών Mars και ένας είναι ο γιος του Estée Lauder.
Η πανδημική κρίση αύξησε τον πλούτο των δισεκατομμυριούχων
Τον τελευταίο ενάμισι χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανοί έχουν πεθάνει από την COVID-19 και εκατομμύρια έχουν χάσει τις δουλειές τους, οι πλουσιότεροι Αμερικανοί αύξησαν τις περιουσίες τους.
Σύμφωνα με το Forbes, από τον Ιανουάριο του 2020 έως και τον Απρίλιο του 2021, αυξήθηκε η περιουσία των BIG 25 κατά 1,2 τρισ. δολάρια.
Η χρόνια αυξανόμενη άνιση κατανομή του πλούτου, η οικονομική κρίση του 2008 και η πανδημική κρίση, οδήγησε τις ΗΠΑ σε ένα σημείο καμπής.
Η φοροδιαφυγή βέβαια των ισχυρότερων έχει μακρά ιστορία στις ΗΠΑ. Ξεκινά από το Boston Tea Party το 1773, για να ακολουθήσει αρκετά χρόνια αργότερα η αποκάλυψη του τότε υπουργού Οικονομικών, Τζόζεφ Μ. Μπαρ, για τις τκατικές φοροδιαφυγής 155 εκατομμυριούχων Αμερικανών. «Αντιμετωπίζουμε τώρα την πιθανότητα εξέγερσης των φορολογουμένων, αν δεν κάνουμε σύντομα σημαντικές μεταρρυθμίσεις στους φόρους εισοδήματος», είχε δηλώσει τότε στο Κογκρέσο ο Μπαρ.
Είναι αλήθεια πως η πράξη του Μπαρ ταρακούνησε τα νερά και το Κογκρέσο αναγκάστηκε και πέρασε ορισμένες μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό καθεστώς της χώρας. Έκτοτε όμως οι «έχοντες» μέσω πιέσεων προς τους πολιτικούς κατάφεραν και διαμόρφωσαν το φορολογικό καθεστώς υπερ τους.
The Buffet Rule
Εξαίρεση στα παραπάνω αποτελεί ο Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος αν και φοροδιαφεύγει, είναι υπέρμαχος της αύξησης της φορολογίας στους πλουσιότερους. Σε τεύχος των New York Times που κυκλοφόρησε το 2011, ο Μπάφετ έγραψε: «Οι φίλοι μου και εγώ για καιρό απολαμβάνουμε τα προνόμια ενός φιλικού προς τους δισεκατομμυριούχους Κογκρέσο. Είναι καιρός η κυβέρνησή να λάβει σοβαρά υπόψιν της, την ίση φορολόγηση».
Ο Μπάφετ μάλιστα δεν δίστασε να κάνει αυτό που πολλοί φοβούνται. Δημοσίευσε σε αυτό το άρθρο του, τα ποσά που είχε πληρώσει σε ομοσπονδιακούς φόρους κατά το προηγούμενο έτος (6,9 εκατομμύρια δολάρια).
Σύμφωνα με το Forbes, εκείνη την χρονιά, ο Μπάφετ είχε αυξήσει την περιουσία του κατά 3 δισ. δολάρια, δηλαδή ο πραγματικός συντελεστής των φορών του υπολογίζεται στο 0,2%.
Το 2011, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα πρότεινε μια νομοθεσία, γνωστή ως κανόνας Μπάφετ, σύμφωνα με τον οποίο θα αυξανόταν ο φορολογικός συντελεστής εισοδήματος στο άτομα με εισόδημα πάνω από 1 εκατ. ετησίως. Ωστόσο η νομοθεσία δεν κατάφερε να ψηφιστεί.
Ακόμα και αν γινόταν όμως νόμος η πρόταση του Ομπάμα, οι φόροι των 25 δεν θα είχαν αυξηθεί σημαντικά. «Όποιος μπορεί να αποφύγει το εισόδημα, μπορεί να αποφύγει και την φορολογία» γράφει η ProPublica.
Οι αντιδράσεις
Ο Michael Linden, σύμβουλος της κυβέρνησης Μπάιντεν στο Office of Management and Budget, μέσω του Twitter, δήλωσε πως «Γνωρίζαμε ότι μερικές από τις μεγαλύτερεις εταιρείες δεν πληρώνουν φόρους. Τώρα ξέρουμε επίσης πως μερικοί από τους πλουσιότερους φοροδιαφεύογουν νόμιμα. Ηρθε η ώρα για αλλαγές».
O Binyamin Appelbaum, υπεύθυνος για το επιχειρηματικό - οικονομικό ρεπορτάζ των New York Times υπογράμμισε πως «οι πλουσιότεροι ζουν με διαφορετικούς νόμους. Ξοδεύουν χρήματα που δεν έχουν φορολογηθεί ως εισόδημα.
«Υπάρχει ήδη μια αναταραχή γύρω από την δημοσίευση των αρχείων IRS από την ProPublica IRS. Αρκετοί αναρωτιούνται ποιο είναι το σκάνδαλο, καθώς όλα αυτά είναι πράγματα γνωστά στους πλούσιους και στους δημοσιογράφους του οικονομικού ρεπορτάζ. Λοιπόν, αυτό είναι το σημαντικό!», τονίζει ο Jody Avigran, podcaster των New York Times
«Νόμιζα ότι η ανάλυση της ProPublica για την φοροδιαφυγή των πλουσιότερων θα ήταν συναρπαστική. Αντ’ αυτού διάβασα πράγματα που ήδη ήξερα... Το πιο συναρπαστικό είναι το ερώτημα: Ποιος τους έδωσε αυτές τις πληροφορίες, και για πόσο καιρό αυτό το άτομο θα πάει φυλακή, όταν το πιάσουν, και όπως υποπτέυομαι θα το πιάσουν», γράφει στο Twitter η Megan McArdle, δημοσιογράφος της Washington Post.
Η ταξική πάλη
Το τι χρειάζεται για να γίνει μια ριζική αλλαγή στο φορολογικό καθεστώς των ΗΠΑ δεν είναι σαφές. Παρ’ όλα αυτά, τα δεδομένα IRS που αποκτήθηκαν από την ProPublica έριξαν φως στην έλλειψη στοχευμένης πολιτικής απέναντι στην φοροδιαφυγή των πλουσίων.
Τόσο η πολιτεία όσο και οι πολίτες δεν μπορούν να έχουν μια καθαρή εικόνα για τον συσσωρευμένο πλούτο των 25 Αμερικανών. Ισως μια ιδέα περί του τι γίνεται έχει ο Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος το 2011 είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Τα τελευταία 20 χρόνια υπάρχει έντονη ταξική πάλη, και η τάξη μου τον έχει κερδίσει αυτόν τον πόλεμο».