Αύξηση της απασχόλησης και της ιδιωτικής κατανάλωσης, μείωση στις τιμές των εγχώριων αγαθών, ενίσχυση του εισοδήματος και καλύτερες υπηρεσίες είναι ορισμένες από τις θετικές συνέπειες για τα νοικοκυριά και ευρύτερα την ελληνική οικονομία, εάν εφαρμοστούν έως το 2026 οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης. Το Σχέδιο περιλαμβάνει μια εκτενή λίστα μεταρρυθμίσεων που αξιολογήθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Η μελέτη της ΤτΕ εκτιμά τα αποτελέσματα της εφαρμογής μεταρρυθμίσεων που εμπίπτουν σε τρεις κατηγορίες παρεμβάσεων, που αντιστοιχούν σε τρία διακριτά κανάλια μετάδοσης, όπως είναι αυτές που συνδέουν τον ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντων, την αγορά εργασίας και εκείνες που οδηγούν σε αύξηση της παραγωγικότητας. Επιπλέον, όπως τονίζεται, όλες οι μεταρρυθμίσεις που εντάσσονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να αυξήσουν σημαντικά την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ικανότητά της να ανακάμπτει γρήγορα από αρνητικές διαταράξεις.
Ειδικότερα:
Μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τον ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντος: Οι μεταρρυθμίσεις του Σχεδίου που συμπεριλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνουν την απλοποίηση διαδικασιών, ενέργειες για την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την αναβάθμιση της ποιότητας και ασφάλειας, διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου. Για την εξέταση της επίδρασης αυτής της ομάδας μεταρρυθμίσεων, η μελέτη συνδέει τον δείκτη ρυθμιστικών διατάξεων Product Market Regulation (PMR) για τον τομέα των υπηρεσιών με μεταβολές στα μονοπωλιακά περιθώρια κέρδους που είναι ενσωματωμένα στις τιμές (price mark-ups) στις αγορές προϊόντων (δείκτες ΟΟΣΑ για το 2019). Η προσομοίωση της επίδρασης των μεταρρυθμίσεων γίνεται υποθέτοντας μια σταδιακή και μόνιμη μείωση των μονοπωλιακών περιθωρίων στις τιμές των επιχειρήσεων του ενδιάμεσου τομέα κατά 1,026 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2030. Με αυτό τον τρόπο, η μελέτη υποθέτει ότι η απόσταση της Ελλάδας από τη μέση τιμή του δείκτη PMR στην Ευρωπαϊκή Ένωση σταδιακά κλείνει μέχρι το 2030. Σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τον ανταγωνισμό, η επίδραση πρώτης τάξης είναι μια μείωση της τιμής των εγχώριων αγαθών, κάτι το οποίο αυξάνει τη ζήτηση για εγχώρια αγαθά και μειώνει τη ζήτηση για εισαγωγές (υποκατάσταση εισαγωγών). Το υψηλότερο επίπεδο ζήτησης οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης για εργασία και επενδύσεις, κάτι το οποίο αυξάνει το επίπεδο του ΑΕΠ. Ως αποτέλεσμα, το ΑΕΠ και οι επενδύσεις αυξάνονται κατά 1,25% και 2,35%, αντιστοίχως. Η διεύρυνση της φορολογικής βάσης οδηγεί σε αύξηση των φορολογικών εσόδων ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 0,51 ποσοστιαίες μονάδες.
Μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην αύξηση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό (προσφορά εργασίας): Οι μεταρρυθμίσεις που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνουν τις περισσότερες από τις μεταρρυθμίσεις που προωθούν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, όπως ενεργητικές και παθητικές πολιτικές απασχόλησης. Επίσης περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της εκπαίδευσης, δεξιοτήτων, κατάρτισης/επανακατάρτισης, καθώς και μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην αύξηση της πρόσβασης σε αποτελεσματικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικές πολιτικές. Αναφορικά με τις τελευταίες, οι σχετικές μεταρρυθμίσεις υποστηρίζουν προσβάσιμη και υψηλής ποιότητας παιδική φροντίδα, ενισχύοντας έτσι τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η προσομοίωση της επίδρασης αυτής της ομάδας μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας γίνεται με αθροιστικά αυξανόμενη προσφορά εργασίας κατά περίπου 4% έως το 2030. Το μέγεθος αυτό οδηγεί σε κάλυψη της υστέρησης του ποσοστού συμμετοχής στην ελληνική αγορά εργασίας χώρας από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το έτος 2019 κατά το ήμισυ (50%) έως το 2030. Σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις που προωθούν μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, αυτές, υποθέτοντας σταθερές τις τιμές όλων των άλλων εξωγενών μεταβλητών και παραμέτρων του υποδείγματος, οδηγούν σε ευνοϊκή μεταβολή των συνθηκών παραγωγής των εγχώριων επιχειρήσεων, αυξάνοντας έτσι το επίπεδο απασχόλησης. Παράλληλα, οδηγούν σε αλλαγή των όρων εμπορίου προς όφελος της εσωτερικής παραγωγής, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί σε αύξηση των εξαγωγών. Μέσα από αυτά τα κανάλια, η μεταρρύθμιση δημιουργεί αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και των ιδιωτικών επενδύσεων κατά 3,52% και 4,68% αντίστοιχα σε μακροπρόθεσμη βάση. Η αύξηση του εισοδήματος από εργασία και της ιδιωτικής κατανάλωσης οδηγεί σε αύξηση του λόγου φορολογικών εσόδων προς ΑΕΠ κατά 1,47 ποσοστιαίες μονάδες μακροπρόθεσμα
Μεταρρυθμίσεις που αυξάνουν τη παραγωγικότητα: Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν δύο ομάδες μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν τη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστων της οικονομίας (total factor productivity - TFP), και οι οποίες λαμβάνονται υπόψη στην εμπειρική άσκηση της μελέτης: Πρώτον, μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, μεταξύ άλλων με την άρση των ρυθμιστικών εμποδίων στον ανταγωνισμό. Αυτή η ομάδα περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν το δυναμικό, αντικατοπτρίζουν πλήρως μεταβολές στο επίπεδο απασχόλησης και την ανταγωνιστικότητα και προωθούν τις ιδιωτικές επενδύσεις και τις εξαγωγές, όπως και μεταρρυθμίσεις που διευκολύνουν το επιχειρείν ή συμβάλλουν στην απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η επίδραση αυτών των μεταρρυθμίσεων προσομοιώνεται μέσω της υπόθεσης ότι η υστέρηση της χώρας από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καταγράφεται για τον δείκτη ρυθμιστικών διατάξεων Product Market Regulation (PMR) του ΟΟΣΑ, κλείνει σταδιακά ως το 2030. Για τη μετατροπή αυτής της μεταβολής σε όρους μεταβολής του επιπέδου συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών της οικονομίας (TFP) μακροπρόθεσμα, η μελέτη χρησιμοποιεί εμπειρικές εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ σε δείγμα χωρών του ΟΟΣΑ. Οι εκτιμήσεις της μελέτης δείχνουν μια σταδιακή και μόνιμη θετική επίδραση της τάξης του +3,11% στη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής έως το 2030. Τελικά, οι μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την παραγωγικότητα οδηγούν σε αύξηση της οριακής παραγωγικότητας των ιδιωτικών συντελεστών παραγωγής και μειώνουν τα πραγματικά οριακά κόστη, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να αυξήσουν τη ζήτηση για επενδύσεις και εργασία, και να μειώσουν τις τιμές των εγχώρια παραγόμενων αγαθών, αυξάνοντας έτσι τις εξαγωγές αλλά και την κατανάλωση. Μακροπρόθεσμα, το ΑΕΠ και οι επενδύσεις αυξάνουν κατά 1,19% και 1,44%, αντιστοίχως
Πάντως, η οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα της Ελλάδας ενισχύεται επίσης από τρεις ομάδες μεταρρυθμίσεων: (α) μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, (β) μεταρρυθμίσεις στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, οι οποίες ενισχύουν την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα σε περιόδους υγειονομικών κρίσεων, και (γ) προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής και εμπράγματης ιδιοκτησίας που αυξάνουν την ανθεκτικότητα κρίσιμων τομέων της οικονομίας, όπως του πολιτισμού και του τουρισμού, ιδιαίτερα στα πλαίσια της ψηφιακής εποχής. Η οικονομική ανθεκτικότητα αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω από μεταρρυθμίσεις που αυξάνουν την ικανότητα των αγορών εργασίας και προϊόντων να προσαρμόζονται γρήγορα σε μεταβαλλόμενες συνθήκες προσφοράς και ζήτησης, όπως επίσης και από μεταρρυθμίσεις που ευνοούν την ανάπτυξη του εμπορεύσιμου τομέα της οικονομίας, δηλαδή την εξωστρέφεια, το διεθνές εμπόριο και την περαιτέρω διαφοροποίηση των εξαγωγών. Επίσης, μεταρρυθμίσεις που ισχυροποιούν περαιτέρω το τραπεζικό σύστημα και συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη των κεφαλαιαγορών, ενισχύουν την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, προφυλάσσοντας έτσι την οικονομία από αρνητικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ πραγματικής οικονομίας και χρηματοπιστωτικού τομέα σε περιόδους οικονομικών αναταράξεων.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
