Ένας αυξανόμενος αριθμός Αμερικανών αρχίζει να πιστεύει ότι οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές ή ακόμα και θα αυξηθούν, γεγονός που αποτελεί κακό οιωνό για τη Federal Reserve και τη μακροχρόνια προσπάθειά της να τιθασεύσει τον πληθωρισμό.
Ανησυχητικές τάσεις
Το τελευταίο διάστημα, οι πληθωριστικές προσδοκίες έχουν αρχίσει να αυξάνονται σε πολλές έρευνες. Ορισμένες μάλιστα δείχνουν ότι και οι επιχειρήσεις αναμένουν υψηλότερες τιμές. Αν αυτές οι προσδοκίες επαληθευτούν, θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις προσπάθειες της Fed να σταθεροποιήσει τις τιμές χωρίς να προκαλέσει ύφεση.
Μια ιδιαίτερα ανησυχητική έρευνα προέρχεται από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Υποστηρίζει ότι οι προσδοκίες των Αμερικανών για τον πληθωρισμό στα επόμενα 5-10 χρόνια έχουν ανέλθει στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Ωστόσο, ένα πολιτικό στοιχείο περιπλέκει την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.
Το πολιτικό χάσμα στις πληθωριστικές προσδοκίες
Για χρόνια, οι πληθωριστικές προσδοκίες παρουσίαζαν διαφορές μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, με τα μέλη του κόμματος που ελέγχει τον Λευκό Οίκο να εκφράζουν ελαφρώς χαμηλότερες εκτιμήσεις. Οι οικονομολόγοι συνήθως αγνοούν αυτές τις διαφορές και επικεντρώνονται στη διάμεση τιμή.
Ωστόσο, η πρόσφατη απόκλιση είναι εντυπωσιακή:
- Οι Δημοκρατικοί αύξησαν τις προσδοκίες τους στο 5,4% τον Φεβρουάριο, από 1,6% τον Οκτώβριο.
- Οι Ρεπουμπλικανοί μείωσαν τις δικές τους σε -0,1%, από 3,7%.
Αυτό έχει εγείρει ερωτήματα για το κατά πόσο τα δεδομένα έχουν επηρεαστεί τόσο έντονα από την πολιτική, ώστε να είναι αναξιόπιστα. Άλλοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι, αν οι προσδοκίες αυτές επηρεάζουν τις καταναλωτικές και εργασιακές αποφάσεις των πολιτών, τότε εξακολουθούν να είναι σημαντικές.
«Είτε είσαι Δημοκρατικός είτε Ρεπουμπλικανός, αν οι αντιλήψεις σου για τον πληθωρισμό επηρεάζουν το πώς καταναλώνεις ή το πώς διαπραγματεύεσαι για αυξήσεις μισθών, τότε αυτές οι προσδοκίες έχουν πραγματικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό», δήλωσε ο Omair Sharif, πρόεδρος της Inflation Insights.
Γιατί οι πληθωριστικές προσδοκίες είναι τόσο κρίσιμες
Η σημασία των πληθωριστικών προσδοκιών για τη νομισματική πολιτική είναι τεράστια.
Η τελευταία φορά που ο πληθωρισμός ξέφυγε από τον έλεγχο στις ΗΠΑ, τη δεκαετία του 1970 και 1980, η Fed δεν κατάφερε να τον περιορίσει μόνο αυξάνοντας τα επιτόκια. Ο πληθωρισμός υποχώρησε μόνο όταν οι πληθωριστικές προσδοκίες μειώθηκαν, μετά από διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, οι οποίες είχαν καταστροφικές συνέπειες για την αγορά εργασίας.
Ο πρόεδρος της Fed του Κάνσας Σίτι, Jeff Schmid, προειδοποίησε πρόσφατα για την απότομη άνοδο στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, δηλώνοντας ότι αυτό τον έκανε πιο επιφυλακτικό για τις προοπτικές της οικονομίας.
«Οι μετρήσεις των πληθωριστικών προσδοκιών δεν είναι τέλειες και συχνά έχουν “θόρυβο”, αλλά με τον πληθωρισμό να έχει φτάσει πρόσφατα σε υψηλό 40 ετών, τώρα δεν είναι η στιγμή να χαλαρώσουμε», είπε ο Schmid. «Δεν είμαι διατεθειμένος να ρισκάρω την αξιοπιστία της Fed στο ζήτημα του πληθωρισμού».
Η θέση άλλων αξιωματούχων της Fed
Άλλοι αξιωματούχοι της Fed αναγνωρίζουν τη σημασία των πληθωριστικών προσδοκιών, αλλά εμφανίζονται λιγότερο ανήσυχοι.
«Ήταν ένας κακός μήνας», δήλωσε ο πρόεδρος της Fed του Σικάγο, Austan Goolsbee, αναφερόμενος στα στοιχεία του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. «Αν βλέπαμε πολλούς μήνες με παρόμοια δεδομένα και αυτό άρχιζε να επηρεάζει τις προσδοκίες της αγοράς, τότε θα ήταν ανησυχητικό για τη νομισματική πολιτική».
Ο Tom Barkin, πρόεδρος της Fed του Ρίτσμοντ, δήλωσε:
«Αν οι πληθωριστικές προσδοκίες όντως “ξεφύγουν” μακροπρόθεσμα, αυτό θα ήταν ζήτημα ύψιστης σημασίας».
Ορισμένοι οικονομολόγοι σημειώνουν ότι η μεθοδολογία της έρευνας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν άλλαξε πρόσφατα, κάτι που μπορεί να περιορίζει τη συγκρισιμότητα των ιστορικών δεδομένων.
Ο ρόλος των δασμών στην ενίσχυση του πληθωρισμού
Η Fed μέχρι στιγμής έχει καταφέρει να μειώσει τον πληθωρισμό κοντά στο 2%, χωρίς να προκαλέσει μεγάλη άνοδο της ανεργίας.
Ωστόσο, ένας νέος παράγοντας ενδέχεται να αναζωπυρώσει τις πληθωριστικές πιέσεις: οι δασμοί.
Το 2018, κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, οι αξιωματούχοι της Fed είχαν τονίσει ότι μπορούσαν να αγνοήσουν τον πληθωριστικό αντίκτυπο των δασμών, εφόσον οι πληθωριστικές προσδοκίες παρέμεναν σταθερές.
Τώρα, όμως, σχεδόν κάθε εβδομάδα ανακοινώνονται νέοι δασμοί, γεγονός που ενισχύει τις πληθωριστικές προσδοκίες.
Επιπλέον, άλλες πολιτικές, όπως η απορρύθμιση, η εντατικοποίηση των απελάσεων και οι φορολογικές περικοπές, μπορεί να συμβάλουν στην επιτάχυνση του πληθωρισμού.
Ωστόσο, ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό μπορεί να είναι προσωρινή και να υποχωρήσει μόλις οι πρώτες αντιδράσεις στις προτεινόμενες πολιτικές του Τραμπ καταλαγιάσουν.
Προς το παρόν, οι αγορές δεν δείχνουν σημάδια ανησυχίας. Ορισμένοι δείκτες, όπως τα breakevens (η διαφορά στις αποδόσεις μεταξύ κανονικών και πληθωριστικά προστατευμένων ομολόγων), έχουν μειωθεί ελαφρώς φέτος.
«Είναι ακόμα νωρίς», σημείωσε η Veronica Clark, οικονομολόγος της Citigroup. «Η Fed δεν πρόκειται να ανησυχήσει υπερβολικά από λίγους μήνες δεδομένων, αλλά αν αυτή η τάση συνεχιστεί και επιταχυνθεί, τότε θα γίνει σοβαρό πρόβλημα».
Με πληροφορίες από Bloomberg
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
