Τέλος μπήκε από 1/1/2025 στη ροή του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας μετά από πέντε δεκαετίες αφού το Κίεβο αρνήθηκε να επιτρέψει οποιαδήποτε διαμετακόμιση που θα χρηματοδοτούσε τη ρωσική πολεμική μηχανή.
Και οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν τη διακοπή την Τετάρτη, μετά τη λήξη της βασικής συμφωνίας διαμετακόμισης που είχαν υπογράψει πριν χρόνια. Η διακοπή σημαίνει ότι οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που βασίζονταν σε αυτή τη ροή θα αναγκαστούν να προμηθευτούν ακριβότερο φυσικό αέριο από αλλού, αυξάνοντας την πίεση στις προμήθειες καθώς η περιοχή εξαντλεί τα χειμερινά αποθέματά της με τον ταχύτερο ρυθμό εδώ και χρόνια.
Παρόλο που η συγκεκριμένη διαδρομή καλύπτει μόλις το 5% των αναγκών της Ευρώπης, οι χώρες εξακολουθούν να αισθάνονται τους μετασεισμούς της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στον γείτονά της. Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί κατά 50% σε ετήσια βάση, με ώθηση τις τελευταίες εβδομάδες από την επικείμενη διακοπή προμήθειας. Η Γηραιά Ηπειρος είναι πλέον πιο εκτεθειμένη σε διακυμάνσεις της αγοράς καθώς εξαρτάται όλο και περισσότερο από το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από διάφορες χώρες - προμηθευτές.
Για τη Ρωσία, η απώλεια μίας από τις δύο εναπομείνασες διαδρομές αγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη θα μειώσει τα έσοδά της κατά περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg. Η Ουκρανία επίσης θα χάσει έσοδα από τέλη διαμετακόμισης και θα εγκαταλείψει τη μακροχρόνια στρατηγική της θέση ως δίαυλος προσιτής ενέργειας για τους δυτικούς συμμάχους.
«Αυτή η διακοπή της διαμετακόμισης φυσικού αερίου δεν είναι απλώς μια προσαρμογή της εφοδιαστικής αλυσίδας — είναι η συμβολική κατάρρευση μιας εποχής», δήλωσε η Τατιάνα Μίτροβα, ερευνήτρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια. «Ένα σημαντικό μέρος του δικτύου αγωγών φυσικού αερίου που κατασκευάστηκε από τη Σοβιετική Ένωση, το οποίο κάποτε μετέφερε φυσικό αέριο από τη Σιβηρία στην Ευρώπη, είναι πλέον μια σκιά του παλιού του εαυτού».
Οι περισσότερες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που εξαρτώνταν από τη ρωσική Gazprom PJSC έχουν καταφέρει να βρουν εναλλακτικές προμήθειες, αλλά με υψηλότερο κόστος.
Η μεγαλύτερη εταιρεία φυσικού αερίου της Σλοβακίας, Slovensky Plynarensky Priemysel AS, δήλωσε ότι θα πληρώνει περίπου 90 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα ετησίως για να διασφαλίσει σταθερές εισαγωγές μέσω διαφορετικών διαδρομών. Προειδοποίησε επίσης ότι, σε περίπτωση ψυχρού χειμώνα, ολόκληρη η Ευρώπη έχει γίνει πιο ευάλωτη.
Λήξη συμφωνίας
Η Gazprom διέκοψε τις προμήθειες την Πρωτοχρονιά, μετά τη λήξη της πενταετούς συμφωνίας διαμετακόμισης, επικαλούμενη «τεχνικές και νομικές αδυναμίες» για αποστολές λόγω της «επαναλαμβανόμενης και ρητής άρνησης της ουκρανικής πλευράς να επεκτείνει αυτές τις συμφωνίες». Η διακοπή επιβεβαιώθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας της Ουκρανίας, το οποίο ανέφερε ότι οι ρωσικές ροές σταμάτησαν στις 7 π.μ. τοπική ώρα.
Παρόλο που δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος έλλειψης στην Ευρώπη, η διακοπή μπορεί να δυσκολέψει την αποθήκευση ενέργειας ενόψει της επόμενης περιόδου θέρμανσης. Τα αποθέματα της περιοχής μειώνονται ταχύτατα και τώρα είναι κάτω από το 75% της χωρητικότητας.
Η Σλοβακία επλήγη περισσότερο
Ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο είχε απευθύνει έκκληση στους Ευρωπαίους συμμάχους για μια λύση, τονίζοντας ότι η χώρα του κερδίζει έως και 500 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από τα τέλη διαμετακόμισης. Μάλιστα, είχε απειλήσει την Ουκρανία με πιθανή διακοπή ρεύματος, εγείροντας ερωτήματα για την ευρύτερη ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει απορρίψει οποιαδήποτε συμφωνία που θα έστελνε χρήματα στη Ρωσία όσο συνεχίζεται ο πόλεμος. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανέφερε πρόσφατα ότι οποιαδήποτε νέα συμφωνία για τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας θα ήταν δύσκολη.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει θέσει πολιτικό στόχο τον τερματισμό της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027 και δήλωσε ότι η διακοπή δεν θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στις περιφερειακές ενεργειακές αγορές.
Σερβία, Ουγγαρία
Η Ρωσία συνεχίζει να προμηθεύει φυσικό αέριο χώρες όπως η Σερβία και η Ουγγαρία μέσω του αγωγού TurkStream, ο οποίος παρακάμπτει την Ουκρανία. Ωστόσο, αυτή η διαδρομή δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει πλήρως την απώλεια του ουκρανικού αγωγού.
Η Αυστρία, που επίσης ήταν πελάτης της Gazprom, τερμάτισε τη μακροπρόθεσμη σύμβασή της τον περασμένο μήνα, αναφέροντας ότι η ρωσική εταιρεία δεν την είχε προμηθεύσει φυσικό αέριο από τα μέσα Νοεμβρίου.
Οι διαφορές μεταξύ Μόσχας και Κιέβου έχουν διακόψει ξανά στο παρελθόν τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά τους χειμερινούς μήνες, με πιο αξιοσημείωτη τη διακοπή του 2009, που κράτησε σχεδόν δύο εβδομάδες.
Η τρέχουσα κρίση καθιστά μια γρήγορη λύση απίθανη, ενώ η Ευρώπη προετοιμάζεται για έναν ακόμα δύσκολο ενεργειακό χειμώνα.
Με πληροφορίες από Bloomberg
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
