Η ελληνική οικονομία έχει μπει σε έναν ενάρετο κύκλο, που δημιουργεί το υπόβαθρο όχι μόνο για περαιτέρω στήριξη των αδυνάτων και μειώσεις φόρων, αλλά και περισσότερες και καλύτερα αμειβόμενες δουλειές. Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στην «Ημερησία» ο επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού, κ. Αλέξης Πατέλης, λίγο πριν παρουσιαστεί το πρόγραμμα της ΝΔ για την επόμενη 4ετία και με αφορμή την παρουσία του στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που ξεκινά σήμερα τις εργασίες του.
Ο κ, Πατέλης εκφράζει την αισιοδοξία του ότι η Ελλάδα θα αποφύγει μια σημαντική - όπως χαρακτηριστικά λέει - νέα γενιά κόκκινων δανείων, ενώ στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα στις τράπεζες να τρέξουν το στοίχημα της πιστωτικής επέκτασης, προαναγγέλοντας μάλιστα πρωτοβουλίες στην επόμενη 4ετία που θα τονώνουν τον ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα και θα δημιουργούν καινούρια προϊόντα προς όφελος νοικοκυριών και επιχειρήσεων. «Μας προβληματίζει - λέει - ότι οι τράπεζες δεν έχουν αγκαλιάσει ακόμα την στεγαστική πίστη όσο θα έπρεπε».
Υπάρχει τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον, αποκαλύπτει για τα μερίδια του ΤΧΣ στις τράπεζες, ενώ εξηγεί πώς θα αυξηθούν οι μισθοί κατά 25% την επόμενη 4ετία.
Στέκεται στην ταχύτερη αποκλιμάκωση του ελληνικού χρέους, ενώ προβλέπει επενδυτική βαθμίδα μέσα στο 2023, εφόσον υπάρχει πολιτική σταθερότητα. Ζητά «λίγο υπομονή» για τη σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, ενώ απαντώντας στην κριτική του πρώην πρωθυπουργού, Κ. Σημίτη για την ποιότητα των ξένων επενδύσεων, επισημαίνει πως οι ξένες επενδύσεις φέρνουν νέα κεφάλαια, τεχνογνωσία, ανταγωνισμό και είναι και απολύτως αναμενόμενο να κινητοποιούνται και εγχώρια τραπεζικά κεφάλαια.
Η συνέντευξη του Αλέξη Πατέλη
Τα στοιχεία για το πλεόνασμα του 2022 ήταν μια θετική έκπληξη για την ελληνική οικονομία. Πού οφείλεται αυτή η υπεραπόδοση και τι σημαίνει τελικά στην καθημερινότητα για νοικοκυριά κι επιχειρήσεις;
Η χώρα μας σε μεγάλο βαθμό έχει μπει σε έναν ενάρετο κύκλο στον οποίο μεταρρυθμίσεις, μειώσεις φόρων εργασίας και κεφαλαίου, μέτρα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, οδηγούν σε ταχύτερη ανάπτυξη και αυξημένα φορολογικά έσοδα, τα οποία με τη σειρά τους δημιουργούν δημοσιονομικό χώρο και ταχύτερη αποκλιμάκωση του χρέους. Αυτός ο ενάρετος κύκλος δημιουργεί το υπόβαθρο όχι μόνο για περαιτέρω στήριξη των αδυνάτων και μειώσεις φόρων, αλλά και περισσότερες και καλύτερα αμειβόμενες δουλειές.
Φυσικά υπάρχει και η έμμεση επίδραση του πληθωρισμού στο έλλειμμα και το χρέος, όμως υψηλό πληθωρισμό έχουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Όμως χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία είχαν έλλειμμα, όχι πλεόνασμα, ενώ η Ελλάδα είχε με διαφορά την ταχύτερη αποκλιμάκωση του χρέους.
Τράπεζες και servicers πρόσφατα ανακοίνωσαν προγράμματα για το πάγωμα των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια. Οι δανειολήπτες όμως έχουν ήδη υποστεί σημαντικές αυξήσεις. Είναι αρκετά τα όσα έχουν γίνει για να αποφύγουμε μια νέα γενιά κόκκινων δανείων;
Πράγματι τράπεζες και servicers παγώνουν τα επιτόκια στα στεγαστικά δάνεια για έναν χρόνο. Ενώ παράλληλα συνεχίζει και τρέχει το πρόγραμμα επιδότησης της αύξησης επιτοκίων για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Καλούμε τους δικαιούχους να κάνουν αίτηση για να ενταχθούν στο πρόγραμμα στήριξης.
Είμαστε αισιόδοξοι ότι η χώρα μας θα αποφύγει μια σημαντική νέα γενιά κόκκινων δανείων. Είμαστε συνεχώς πάνω από τα στοιχεία και τα μελετάμε. Ό,τι χρειαστεί να κάνουμε, θα το κάνουμε.
Είναι σε εξέλιξη η διαδικασία της αποεπένδυσης του ΤΧΣ από τις τράπεζες. Ποιο θα είναι το χρονοδιάγραμμα αν η ΝΔ κερδίσει τις εκλογές. Πότε πρέπει να περιμένουμε την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας; Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον;
Σύμφωνα με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε πέρυσι από τη Βουλή, η λεγόμενη αποεπένδυση του ΤΧΣ από τις συμμετοχές του στις τράπεζες έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2025. Υπάρχει τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον, αλλά περιμένουν να περάσουν πρώτα οι εκλογές. Η συμμετοχή και άλλων επενδυτών στη μετοχική διάρθρωση των τραπεζών θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό και θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς την κατεύθυνση της καλύτερης τραπεζικής πίστης.
Βέβαια όταν τα κόμματα της αντιπολίτευσης –στο όνομα μιας δήθεν προοδευτικής διακυβέρνησης– φλερτάρουν με ένα κόμμα που λέει ότι θα ανατινάξει το τραπεζικό σύστημα, τι να λέμε τώρα. Δεν υπάρχει τίποτα το προοδευτικό σε αυτό. Αντιθέτως, ξέρουμε πόσο πλήρωσαν κυρίως οι πιο ευάλωτοι το 2015 τις εμπνεύσεις του κ. Βαρουφάκη.
Ελέω πληθωρισμού και ραγδαίας αύξησης των επιτοκίων, όλα τα στοιχεία μαρτυρούν επιβράδυνση της στεγαστικής πίστης. Την ίδια στιγμή πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις μένουν αποκλεισμένες από τον τραπεζικό δανεισμό. Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο επιβράδυνσης της πιστωτικής επέκτασης και πώς σκέφτεστε να το αντιμετωπίσετε;
Πρώτο μέλημα όλων είναι η ακρίβεια. Ο πληθωρισμός, που έχει εκτιναχθεί παγκοσμίως, χτυπάει τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Δεν πρέπει να γίνει ενδημικός. Η δουλειά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι να τιθασεύσει τον πληθωρισμό. Αυτό το επιτυγχάνει μέσω της αύξησης των επιτοκίων, που οδηγεί και σε επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης στην Ευρωζώνη.
Από εκεί και πέρα δουλειά της κυβέρνησης είναι να στηρίξει την πιστωτική επέκταση δομικά. Αυτό γίνεται ήδη με διάφορους τρόπους: για παράδειγμα η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα πρόσφατα ανακοίνωσε την πρωτοβουλία "Know your customer" που δίνει πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό 2,5 δισ. ευρώ σε 60.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αντίστοιχα τρέχει ήδη το πρόγραμμα «Σπίτι μου» για χαμηλότοκα δάνεια σε νέους με τεράστια ανταπόκριση.
Μας προβληματίζει ότι οι τράπεζες δεν έχουν αγκαλιάσει ακόμα την στεγαστική πίστη όσο θα έπρεπε. Στην επόμενη τετραετία θα λάβουμε κι άλλες πρωτοβουλίες για να τονώσουμε τον ανταγωνισμό και να δημιουργηθούν και καινούρια προϊόντα προς όφελος νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΤτΕ, ο δείκτης κινδύνου σχετικής φτώχειας αυξήθηκε στο 19,6% το 2020 από 17,7% το 2019, ενώ σημαντική επιδείνωση εμφάνισαν και οι δείκτες εισοδηματικής ανισότητας. Η ΤτΕ, μάλιστα, σημειώνει την ανάγκη καλύτερης στόχευσης της κοινωνικής πολιτικής. Δεδομένου ότι την περίοδο της πανδημίας τα πακέτα στήριξης υπερέβησαν τα 50 δισ. ευρώ εκτιμάτε πως υπήρξε σωστή στόχευση στην κατανομή τους και τι σκοπεύετε να πράξετε στο μέτωπο αυτό αν επανεκλεγείτε;
Το 2020 –σε αντίθεση με το 2019– ολόκληρος ο πλανήτης είχε κορωνοιό. Δεν έχει νόημα να κοιτάμε αυτά τα στατιστικά στοιχεία. Δυστυχώς τα στοιχεία του 2023 θα δημοσιευθούν το… 2026. Στο ενδιάμεσο όμως χρησιμοποιούμε την κοινή λογική και κοιτάμε άλλα. Η ανεργία –που είναι η μεγαλύτερη πηγή ανισοτήτων και κοινωνικής αδικίας– έχει πέσει πάνω από 6 μονάδες με 250.000 νέες θέσεις εργασίας. Και μάλιστα η πτώση είναι πιο έντονη στις γυναίκες και τους νέους, δυο κοινωνικές ομάδες που ήταν ιδιαίτερα ευάλωτες κατά τα χρόνια της ελληνικής κρίσης. Εν τω μεταξύ ο κατώτατος μισθός τα τελευταία τέσσερα χρόνια αυξήθηκε 20% και τα προγράμματα της ΔΥΠΑ έχουν στοχεύσει σε αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες. Και μελέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα κρατικά πακέτα στήριξης στην Ελλάδα ήταν στοχευμένα και αποτελεσματικά. Έτσι θα συνεχίσουμε, αν και όταν χρειαστεί, και στο μέλλον.
Το 2019 είχατε κάνει λόγο στο προεκλογικό σας πρόγραμμα για σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος. Πότε θα ξεκινήσει αυτή η σταδιακή κατάργηση και πότε προβλέπεται να έχει καταργηθεί για όλους το μνημονιακό αυτό χαράτσι; Να περιμένουμε νέες παρεμβάσεις και στις κλίμακες φορολογίας εισοδήματος;
Λίγο υπομονή, το πρόγραμμά της Νέας Δημοκρατίας για τη νέα τετραετία ανακοινώνεται σύντομα. Είμαστε πάντα πολύ προσεκτικοί στον οικονομικό λόγο μας και στους στόχους μας, γιατί πιστεύουμε στην αξιοπιστία που χτίζεται δύσκολα και χάνεται εύκολα. Θα δείτε ότι το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας δεν είναι το “ό,τι νά ναι” των 45 δισ. του ΣΥΡΙΖΑ ή η έλλειψη προτάσεων του ΠΑΣΟΚ. Ήδη πάντως για φέτος καταργείται το τέλος επιτηδεύματος για όσους αύξησαν τις θέσεις πλήρους απασχόλησης.
Στόχος συνεχίζει και είναι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Ειδικά στους ελεύθερους επαγγελματίες υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά να γίνει. Καθώς λοιπόν θα πετυχαίνουμε αυτούς τους στόχους, θα δημιουργείται και ο δημοσιονομικός χώρος και για την σταδιακή κατάργηση της οριζόντιας φορολόγησης, δηλαδή του τέλους επιτηδεύματος.
Η ΝΔ υπόσχεται αυξήσεις μισθών έως 25% ως το βασικό επίδικο για την επόμενη 4ετία. Πώς όμως θα το πετύχετε αυτό στον ιδιωτικό τομέα, δεδομένου ότι τα εργαλεία των συλλογικών συμβάσεων έχουν ατονίσει, όπως αναφέρει η ΤτΕ στην έκθεσή της για τον κατώτατο μισθό;
Αν περιμέναμε από τις συλλογικές συμβάσεις για να αυξηθούν οι μισθοί, δεν θα είχαμε ζήσει την άνοδο και μετά την κατάρρευση των μισθών που ζήσαμε την τελευταία εικοσαετία. Στα επόμενα 4 χρόνια θέτουμε σαν στόχο την αύξηση του μέσου μισθού κατά 25%. Αυτό θα επιτευχθεί κυρίως με τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη. Επενδύσεις, και άλλες επενδύσεις, δημιουργούν καινούργιες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Η διαπραγματευτική θέση του εργαζόμενου ενισχύεται όσο πιο πολύ πέφτει η ανεργία.
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας και η ανεξαρτητοποίηση του σώματος επιθεώρησης εργασίας καταπολεμά την υποδηλωμένη εργασία. Τα προγράμματα κατάρτισης και η αναβάθμιση της ΔΥΠΑ δίνουν τα εργαλεία στον εργαζόμενο να στοχεύσει σε ακόμα καλύτερες θέσεις εργασίας. Οι ασφαλιστικές εισφορές και τα φορολογικά βάρη συνεχώς μειώνονται, αυξάνοντας το διαθέσιμο εισόδημα. Ο κατώτατος μισθός αυξάνεται περισσότερο όσο πιο γρήγορα αναπτύσσεται η οικονομία. Και εν τέλει, οι μεταρρυθμίσεις αυξάνουν την παραγωγικότητα και άρα τους μισθούς. Μπαίνουμε σε έναν ενάρετο οικονομικό κύκλο με στόχο τους υψηλότερους μισθούς.
Πάντως μεταρρυθμίσεις το ΠΑΣΟΚ δεν θέλει να κάνει, αλλά προσβλέπει σε μία κρατικοδίαιτη οικονομία, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ επικεντρώνεται μόνο στην αναδιανομή.
8. Πότε περιμένετε την επενδυτική βαθμίδα για την ελληνική οικονομία;
Εντός του 2023. Αν υπάρχει πολιτική σταθερότητα και συνέχεια.
9. Πρόσφατα ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης σας επέκρινε πως στην Ελλάδα «κυριαρχούν οι επενδύσεις στο real estate και τα deals κερδοσκοπικών funds, τα οποία μάλιστα συχνά χρηματοδοτούνται με δάνεια από τις ελληνικές τράπεζες. Δηλαδή, με τα εθνικά μας κεφάλαια οι ξένοι αποκτούν τον έλεγχο της οικονομίας μας. Αυτό δεν λέγεται ξένη επένδυση αλλά κερδοσκοπικός οπορτουνισμός»…. Είστε ικανοποιημένος από το πλήθος και την ποιότητα των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα;
Δηλαδή όταν η Microsoft αγοράζει ένα οικόπεδο για να χτίσει ένα data center, εμείς λέμε «οι ξένοι αποκτούν τον έλεγχο της οικονομίας μας»; Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά. Οι ξένες επενδύσεις φέρνουν νέα κεφάλαια, τεχνογνωσία, ανταγωνισμό και είναι και απολύτως αναμενόμενο να κινητοποιούνται και εγχώρια τραπεζικά κεφάλαια. Ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επενδύσεις κατευθύνονται σε πολλούς διαφορετικούς κλάδους.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι συνολικές άμεσες ξένες επενδύσεις ήταν 42 εκατ. το 2002, 1,130 εκατ. το 2003 και 1,692 εκατ. το 2004. Πάμε στο σήμερα: οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε ένα μόνο τομέα –αυτόν της μεταποίησης– ήταν 844 εκατ. το 2021 και 1,159 εκατ. το 2022, και συνολικά ήταν 5,350 και 7,221 εκατ. Και τα δάνεια του Ελλάδα 2.0 για χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα φτάνουν στα 13 δισ. και θα αυξηθούν και κατά 5 δισ. ακόμα.
Και για πρώτη φορά, από την αρχή της κρίσης, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου στην χώρα μας ξεπέρασε το 2021 την ανάλωση παγίου κεφαλαίου στις επιχειρήσεις. Δηλαδή οι επενδύσεις έχουν ανέβει στο επίπεδο που επιτέλους αυξάνεται και πάλι ο παραγωγικός ιστός της Ελλάδας.
Οι πολίτες τα καταλαβαίνουν όλα αυτά. Ότι η χώρα έχει αλλάξει πίστα, και προσελκύει πλέον το ενδιαφέρον κολοσσών, όπως η Microsoft, η Pfizer, η Google, JPMorgan, Amazon κοκ. Και ότι η ανάπτυξη και οι δουλειές θα έρθουν από τις επενδύσεις εγχώριες και ξένες, και όχι από φιρμάνια ή ευχολόγια.
Φτάνουν όλα αυτά; Όχι βέβαια. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα. Βάζουμε ως στόχο την αύξηση των επενδύσεων κατά 70% έως το 2027, προσεγγίζοντας το 18% του ΑΕΠ και κατά 100% έως το 2030. Μόνο αυτοδύναμη κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας μπορεί να το επιτύχει αυτό.
Και φυσικά, επενδύσεις δεν θα έρθουν στην χώρα μας ούτε με απειλές για κλείσιμο των τραπεζών και ευφάνταστα σενάρια για παράλληλα νομίσματα «Δήμητρα», ούτε όμως με φθηνές λαικίστικες κορώνες εναντίον των ξένων ή με κρατικοδίαιτη ανάπτυξη και λογική.
10. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου για το 2022 εκτινάχθηκε σε υψηλό 14 ετών, το δεύτερο υψηλότερο μετά το 2008. Η αύξηση είναι της τάξης του 50,7% συγκριτικά με το 2021 και 32,5% χωρίς τα πετρελαιοειδή. Είναι κάτι που σας ανησυχεί και πώς αντιμετωπίζεται;
Έχουμε μελετήσει προσεκτικά την διάρθρωση της πρόσφατης διεύρυνσης του εμπορικού ελλείμματος. Η χώρα μας πλήρωσε ακριβά τη διεύρυνση τη δεκαετία πριν την κρίση. Αυτή τη φορά, όμως, βλέπουμε ότι οφείλεται κυρίως στην ενεργειακή κρίση και την έκρηξη των τιμών ενέργειας. Τώρα που αυτές έχουν πάλι πέσει, βλέπουμε ήδη στα πιο πρόσφατα στοιχεία μία κατακόρυφη πτώση στο έλλειμμα, που πιστεύουμε ότι θα συνεχιστεί.
Βέβαια πρέπει να θυμόμαστε ότι η Ελλάδα τώρα προσελκύει και ρεκόρ άμεσων ξένων επενδύσεων αλλά και ρεκόρ εισροών από υψηλή απορρόφηση του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. Με άλλα λόγια, η άλλη πλευρά του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι πολύ υγιής.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
