Πιο κοντά στην αγκαλιά του ΔΝΤ φέρνουν την Τουρκία οι δίδυμοι καταστροφικοί σεισμοί που ισοπέδωσαν όχι μόνο ολόκληρες πόλεις στην ευρύτερη περιοχή της Επαρχίας Καχραμανμαράς, αλλά και τον όποιο δυναμισμό είχε απομείνει στην ήδη ταλαιπωρημένη οικονομία της γειτονικής χώρας. Το μέγεθος των επιπτώσεων στην τουρκική οικονομία φάνηκε από νωρίς: Το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης έκλεισε για μια εβδομάδα αφού πρώτα βούτηξε 16% και έχασε 35 δισ. δολάρια από την κεφαλαιοποίησή του. Κάτι τέτοιο είχε να συμβεί 24 ολόκληρα χρόνια, από το 1999, όταν ο μέγα - σεισμός στο Ιζμίτ έγινε η αφορμή για να κλείσει το Borsa Istanbul επίσης για μια εβδομάδα, προκειμένου να σταματήσει το sell off. 

Την Τρίτη οι αναλυτές του USGS - του αμερικανικού γεωλογικού Ινστιτούτου - εκτιμούσαν πως το μέγεθος των απωλειών στην τουρκική οικονομία θα φτάσει έως και το 2% του τουρκικού ΑΕΠ. Χθες οι ίδιοι αναλυτές τριπλασίασαν - μέσα σε μόλις μια ημέρα - την εκτίμηση τους λέγοντας πως οι σεισμοί θα κοστίσουν έως και το 6% του τουρκικού ΑΕΠ, δηλαδή πάνω από 50 δισ. δολάρια... Κι όλα αυτά ενώ η τουρκική οικονομία κρέμεται από μια... κλωστή, που την συγκρατούν ενέσεις χρηματοδότησης από χώρες όπως η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ (προκειμένου να αποφευχθεί η προσφυγή στο «δυτικό» ΔΝΤ). Ο πληθωρισμός τρέχει με το δυσθεώρητο ποσοστό του 58% (86% τον περασμένο Οκτώβριο) και η λίρα έχει υποτιμηθεί 36% το 2022, ενώ ο Ερντογάν, πιστός στα ιδιόμορφα Ergodanomics, επέμενε να μειώνει αντί να αυξάνει τα επιτόκια.    

Τι άλλο, δηλαδή, να περιμένουμε στην τουρκική οικονομία μετά από αυτό το ισχυρό σοκ; Η «Η» μίλησε με τον καθηγητή οικονομικών επιστημών του ΕΚΠΑ, Παναγιώτη Πετράκη, αναζητώντας απαντήσεις σε μια σειρά από ερωτήματα:

Η ύφεση απειλεί την Τουρκία

Ο δίδυμος φονικός σεισμός στην Τουρκία έχει ήδη κλείσει το χρηματιστήριο και πληγώνει την τουρκική οικονομία. Τι μεγέθους επιπτώσεις βλέπετε στην οικονομία της γειτονικής χώρας;

• Το γεγονός από μόνο του είναι πάρα πάρα πολύ μεγάλο και έτσι είναι αρκετά δύσκολο να ενσωματώσουμε στα μοντέλα και στις προβλέψεις μας τα αποτελέσματά του εύκολα.
• Τέτοιου είδους γεγονότα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «μαύροι κύκνοι» στην εξέλιξη των πραγμάτων, αναπάντεχα - δηλαδή - γεγονότα με μη προβλέψιμες επιπτώσεις. Πρόκειται για γεγονότα που σπανίως συμβαίνουν και κατόπιν τούτου πρέπει να περιμένουμε λίγο, περίπου ένα μήνα, για να έχουμε αξιόπιστες εκτιμήσεις.
• Πάντως όλα θα εξαρτηθούν σε σημαντικό βαθμό από την αντίδραση της κυβέρνησης
• Αν το γεγονός αυτό «χρησιμοποιηθεί πολιτικά» για την κινητοποίηση της κοινωνίας και της οικονομίας, έστω και προς την κατεύθυνση της επισκευής των ζημιών και της επούλωσης των πληγών, τότε μπορεί εν τέλει αυτό μεσοπρόθεσμα να εξελιχθεί σε ένα γεγονός που θα κινητοποιήσει πόρους, οι οποίοι μέχρι στιγμής δεν είχαν ενεργοποιηθεί.
• Ωστόσο, αν το ίδιο γεγονός καταβάλλει την πολιτική ηγεσία, ακριβώς λόγω του μεγέθους του, τότε μπορεί να έχει μεσομακροπρόθεσμα αρνητικές συνέπειες
• Καταλήγω προς την δεύτερη εκδοχή: Δηλαδή είναι τόσο μεγάλο το γεγονός ώστε θα φέρει πολύ περισσότερα αρνητικά γεγονότα από όσα θετικά μπορούμε να φανταστούμε.
• Μιλάμε για ένα βαρύ αρνητικό γεγονός που ενδεχομένως θα οδηγήσει σε ύφεση την τουρκική οικονομία ενώ προβλέπαμε ανάπτυξη, σε μια όξυνση των πληθωριστικών πιέσεων, σε μια μεγέθυνση της ανασφάλειας τον επιχειρηματικό τομέα. Και γι αυτό βλέπουμε το Χρηματιστήριο να έχει αυτή την συμπεριφορά και εν τέλει να κλείνει 
• Νομίζω πρέπει να συμφωνήσουμε πως η Τουρκία μπαίνει σε μια περίοδο αυξημένης οικονομικής αβεβαιότητας.

Τώρα υπάρχει πολιτική δικαιολογία για προσφυγή στο ΔΝΤ

Πρόσφατα ο Ερντογάν απέκλεισε την προσφυγή στο ΔΝΤ. Οι σεισμοί αλλάζουν τα δεδομένα;

• Ο Ερντογάν έχει επιβάλει στην Τουρκία τα... Ergodanomics, που είναι μια παγκόσμια πρωτοτυπία, δεδομένου ότι σε ορισμένους κρίσιμους τομείς, όπως τα επιτόκια, υιοθετεί αντίστροφη λογική από αυτή που θα ανέμενε κανείς.
• Όταν έχεις πολύ υψηλό πληθωρισμό και έξοδο από το νόμισμά σου, πετυχαίνεις ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό, κρατώντας χαμηλά τα επιτόκια. Ευνοείς βέβαια τον εξαγωγικό τομέα της οικονομίας, που δεν είναι όμως αυτός που καθορίζει τα πράγματα στην πορεία της τουρκικής οικονομίας.
• Νομίζω ότι τώρα θα οξυνθούν τα παραγωγικά προβλήματα στην οικονομία
• Πιθανόν ο Ερντογάν έχει πλέον και μια καλή πολιτική δικαιολογία για να αποτανθεί στο ΔΝΤ
• Πιθανόν να πάμε σε μια αλλαγή του πολιτικού και οικονομικού μοντέλου, του οικονομικού παραδείγματος που ακολουθείται στην Τουρκία – Αυτό όμως έχει να κάνει με τις επικείμενες εκλογές.
• Πιθανόν από τις εκλογές να προέλθει μια κυβέρνηση που θα σκεφτεί ξανά το ζήτημα της σχέσης με το ΔΝΤ.
• Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να αντιληφθούμε τις επιπτώσεις στην οικονομία και στην πολιτική αλλά και στην στάση κυρίως της Δύσης απέναντι στην Τουρκία
• Η Τουρκία τώρα είναι ένας πληγωμένος γίγαντας και είμαι βέβαιος ότι στη Δύση ζυγίζουν αν είναι η στιγμή να βοηθήσουν περισσότερο ή να μείνουν πιο απαθείς, ώστε να οδηγήσουν την Τουρκία σε μια μεγαλύτερη συνεννόηση με την Δύση.

Είναι μακριά ακόμη οι εκλογές

Είμαστε μόλις 3 μήνες από τις τουρκικές εκλογές. Ο σεισμός ανακατεύει την τράπουλα;

• Είναι πολύ μεγάλο το γεγονός και απέχει αρκετά από τις εκλογές
• Όλοι νομίζουν πως είναι πολύ κοντά οι τουρκικές εκλογές
• Αντιθέτως, είναι πολύ μακριά οι τουρκικές εκλογές από το πραγματικό γεγονός, ο πολιτικός χρόνος τρέχει διαφορετικά από τον πραγματικό.
• Νομίζω πως στο ενδιάμεσο διάστημα θα αναδειχθούν οι αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού της Τουρκίας - παρόμοιες αδυναμίες θα εμφάνιζε οποιοσδήποτε κρατικός μηχανισμός στον κόσμο υπό το βάρος ενός τόσο μεγάλου γεγονότος - και αυτό θα παίξει ρόλο όχι κατά την γνώμη μου θετικό σε σχέση με την κρατούσα πολιτική τάξη πραγμάτων.

Η λίρα θα συνεχίσει να διολισθαίνει

• Η παραγωγική δυνατότητα της οικονομίας μειώνεται, οι προτεραιότητες μεταβάλλονται, θα έχουμε επιπτώσεις στο ισοζύγιο πληρωμών
• Βεβαίως ο ξένος παράγοντας μπορεί να στηρίξει το ισοζύγιο πληρωμών - Διότι για να στηριχθεί το ισοζύγιο σκέφτονται κάποιοι ότι πρέπει η Τουρκία να προσφύγει στο ΔΝΤ.
• Πιθανόν να δεχθεί ενέσεις βοήθειας και να διατηρηθεί εκτός IMF αλλά αναγκαστικά η λίρα θα συνεχίσει να διολισθαίνει, διότι η παραγωγική δυνατότητα της Tουρκίας μειώνεται. 
• Τις μεσομακροπρόθεσμες συνέπειες πρέπει να τις συναρτήσουμε με την αντίδραση της πολιτικής εξουσίας, με τον τρόπο με τον οποίο η αντιπολίτευση θα δει την σχέση της με την συμπολίτευση κ.α. Είναι νωρίς ακόμη για να αξιολογήσουμε τις πραγματικές συνέπειες του γεγονότος.

Οι αρχικές εκτιμήσεις αμερικανών αναλυτών λένε πως το κόστος θα φτάσει έως και το 2% του τουρκικού ΑΕΠ 

• Αυτό είναι το μισό από την ανάπτυξη που περιμέναμε φέτος για την Τουρκία
• Το νούμερο είναι από μόνο του τεράστιο αλλά πολύ φοβάμαι ότι θα είναι τελικά πολύ μεγαλύτερο.
• Δεν είναι μόνο οι φυσικές καταστροφές, αλλά η στάση των ανθρώπων απέναντι στην καθημερινότητα και στο μέλλον
• Και το ερώτημα είναι αν θα δούμε μετακινήσεις πληθυσμών
• Έχουμε μπροστά μας μια έντονη περίοδο

Λίγο μετά την ολοκλήρωση της συνέντευξης το USGS - το αμερικανικό γεωλογικό Ινστιτούτο - τριπλασίαζε τις εκτιμήσεις του για τις συνέπειες των σεισμών στην τουρκική οικονομία...  

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!