Την εκτίμηση ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα ωφελήσει σημαντικά την ελληνική οικονομία, αλλά δεν αρκεί καθώς είναι προσωρινό, εκφράζει ο καθηγητής και πρώην υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Γιώργος Αλογοσκούφης, σε συνέντευξή του στην Ημερησία και το «Ημερησία Talks». Θα πρέπει, σημειώνει, να υπάρξει ένας μόνιμος μηχανισμός στην Ε.Ε. για συλλογική αντίδραση σε περιόδους κρίσεων.
Ο κ. Αλογοσκούφης επισημαίνει ότι τα πράγματα πάνε πολύ καλύτερα σήμερα σε σχέση με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2010, ακριβώς επειδή υπήρξε συντονισμένη και κεντρική αντίδραση από την Ε.Ε., η οποία στήριξε τις χώρες της περιφέρειας σε αντίθεση με την κρίση του 2010, όταν τότε είχαν αφεθεί να τα βγάλουν πέρα μόνες τους και πολύ περισσότερο είχαν υποχρεωθεί σε περιοριστικές πολιτικές.
Ο ίδιος μάλιστα εκφράζει την ελπίδα η αλλαγή σελίδας που επήλθε με την αμοιβαιοποίηση του χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο ελέω πανδημίας να συνεχιστεί και με άλλες πρωτοβουλίες στο μέλλον.
Μια ημέρα μετά την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2022, ο πρώην υπουργός Οικονομικών εκφράζει την εκτίμηση ότι η ελληνική οικονομία μπορεί το 2022 να φτάσει ή να ξεπεράσει το επίπεδο που είχε πριν από την κρίση, αν και πολλά θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη της πανδημίας.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στις μεταρρυθμίσεις που πρέπει ακόμη να γίνουν για να αυξηθούν οι επενδύσεις. Παρά την πρόοδο τα τελευταία χρόνια, λέει, θα πρέπει να γίνουν πολλά πράγματα στον δημόσιο τομέα, στην απελευθέρωση των αγορών, στην αγορά εργασίας και στα δημόσια οικονομικά. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές χρειάζονται χρόνο, τον οποίο εκτιμά ότι θα τον έχουμε λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης. Αρκεί να μην αντιμετωπίσουμε την περίοδο του Ταμείου ως μια εποχή απλώς εισοδηματικής ενίσχυσης... «Αν δούμε το Ταμείο Ανάκαμψης απλώς ως μια εισοδηματική ενίσχυση που μας βοηθά να κρατάμε ψηλά το βιοτικό μας επίπεδο όσο ισχύουν οι μεταβιβάσεις του, τότε θα έχουμε χάσει μια ευκαιρία».
Για τον πληθωρισμό, ο κ. Αλογοσκούφης τονίζει ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η Ελλάδα δεν έχει τα δημοσιονομικά περιθώρια και την παραγωγική διάρθρωση για να ανακάμψει από μόνη της. Θεωρεί ότι σωστά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν αυξάνει τα επιτόκια, καθώς όταν αποφασιστεί αυτό, θα υπάρξουν κίνδυνοι για το χρέος και την ανάκαμψη της οικονομίας.
Πρέπει να υπάρξει, αναφέρει, προσαρμογή της αγοραστικής δύναμης των μισθών και ιδιαίτερα των κατώτατων μισθών, αλλά δεν πρέπει να μπούμε σε ένα φαύλο κύκλο αυξήσεων μισθών και τιμών.
Αναφορικά με την ενεργειακή κρίση, ο πρώην υπουργός συμμερίζεται την άποψη των κεντρικών τραπεζών ότι είναι προσωρινή και αποτέλεσμα της πολύ γρήγορης αύξησης της ζήτησης μετά τη μεγάλη πτώση της παραγωγής της.
Για τον δημοσιονομικό... κορσέ που θα έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα μέσα από το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, μετά μάλιστα και την αύξηση του χρέους στη διάρκεια της πανδημίας, ο πρώην υπουργός αναφέρει ότι είναι κρίσιμο πόσο γρήγορα και πόσο αυστηρά θα επανέλθουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι δημοσιονομικοί κανόνες, ενώ επισημαίνει ότι η εμπειρία από την ευέλικτη αντίδραση στην πανδημία πρέπει να χρησιμοποιηθεί και στο μέλλον.
Ο πρώην ΥΠΟΙΚ εκφράζει την εκτίμηση ότι η Ελλάδα μπήκε στην Ευρωζώνη με πολύ χαμηλή ανταγωνιστικότητα και δημοσιονομικά προβλήματα, τα οποία πληρώσαμε - όπως λέει - μετά. Σημειώνει ότι παρά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας λόγω της μείωσης των μισθών στη διάρκεια των μνημονίων, αυτή επανήλθε στα επίπεδα του 2000, όταν ήταν ήδη χαμηλή και πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω με την ανάκαμψη της οικονομίας και την αύξηση της παραγωγικότητας.
Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής:
Ανάκαμψη: Το 2022 η ελληνική οικονομία μπορεί να φτάσει ή να ξεπεράσει τα επίπεδα του 2019
- Η αντίδραση στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο ήταν διαφορετική στην κρίση της πανδημίας σε σύγκριση με την χρηματοπιστωτική κρίση του 2010
- Η οικονομία στηρίχθηκε και το 2020 και το 2021 με ενισχύσεις που δόθηκαν - Η Ευρωπαϊκή Ένωση στήριξε τις χώρες της περιφέρειας, ενώ στην κρίση του 2010 είχαν αφεθεί να τα βγάλουν πέρα μόνες τους και πολύ περισσότερο είχαν υποχρεωθεί σε περιοριστική πολιτική
- Πολλά θα εξαρτηθούν από το πως θα εξελιχθεί η πανδημία. Η μετάλλαξη Ομικρον είναι μια αρνητική εξέλιξη, ας ελπίσουμε ότι δεν θα είναι τόσο σοβαρή
- Εάν η πανδημία αντιμετωπιστεί, συνεχιστούν οι εμβολιασμοί και ανοίξουν οι οικονομίες – διότι βλέπουμε ότι κάποιες κλείνουν ξανά – τότε θα μπορέσει η ελληνική οικονομία το 2022 να φτάσει ή να ξεπεράσει τα επίπεδα του 2019
- Χρειάζεται να προχωρήσουν και άλλες μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν την παραγωγή στην Ελλάδα – Η ζήτηση στηρίχθηκε, θα πρέπει να δούμε πώς θα ανακάμψει η παραγωγή, ώστε να αντιμετωπιστεί και το πρόβλημα του πληθωρισμού
- Όσο η πανδημία εξακολουθεί να επηρεάζει την οικονομική ζωή, την εργασία και τις μετακινήσεις θα υπάρχουν οικονομικές επιπτώσεις
- Υπάρχουν κάποιοι κλάδοι που έχουν ωφεληθεί, ωστόσο το σύνολο της οικονομίας έχει επηρεαστεί αρνητικά
- Και όσο συνεχίζει η πανδημία να είναι σοβαρό πρόβλημα στην καθημερινότητα, η οικονομία θα έχει σοβαρές παρενέργειες
Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν αρκεί - Χρειάζεται μόνιμος μηχανισμός
- Ελπίζω η εμπειρία της πανδημίας και η αλλαγή που επήλθε με την αμοιβαιοποίηση του χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο να συνεχιστεί
- Θέλω να ελπίζω ότι θα υπάρξουν πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση των υφέσεων
- Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια καλή πρωτοβουλία αλλά είναι ένα προσωρινό ταμείο - Η Ελλάδα θα ωφεληθεί σημαντικά αλλά δεν αρκεί
- Χρειάζεται ένας μόνιμος μηχανισμός ώστε σε κάθε αναταραχή, σε κάθε κρίση να μπορεί η Ε.Ε. να αντιδρά συλλογικά και όχι να επαφίεται στις δυνατότητες του κάθε κράτους – Για την Ελλάδα αυτό θα είναι πολύ καλό.
Είναι σημαντικό για την Ελλάδα ο πληθωρισμός να αντιμετωπιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο
- Η πορεία της ανάκαμψης δεν θα είναι τελείως ομαλή
- Τα προβλήματα και τη μείωση της παραγωγής που οδήγησαν σε πληθωριστικές πιέσεις δεν τα περίμεναν οι αναλυτές - Για πολλούς ήταν μια έκπληξη
- Όταν έχουμε μια μεγάλη ύφεση δεν είναι αυτόματη η διαδικασία της ανάκαμψης – Η οικονομία δεν είναι πινγκ - πονγκ
- Όταν υπάρχει μείωση της παραγωγής απολύονται άνθρωποι, χάνονται δεξιότητες, κλείνουν παραγωγικές μονάδες – Για να ανοίξουν ξανά και να λειτουργήσει η εφοδιαστική αλυσίδα σε παγκόσμιο επίπεδο χρειάζεται προσπάθεια και απαιτείται κόστος
- Εκ των υστέρων δεν είναι τόσο μεγάλη έκπληξη ότι έχουμε αυτά τα προβλήματα - Στο βαθμό που η ζήτηση παραμείνει υψηλή, η παραγωγή θα προσαρμοστεί
- Δεν θα γυρίσουμε ακριβώς εκεί όπου ήμαστε, αλλά σε μια καινούρια οικονομική κατάσταση
- Για την Ελλάδα έχει σημασία να αντιμετωπιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο οι πληθωριστικές πιέσεις, καθώς η χώρα μας δεν έχει ούτε τα δημοσιονομικά περιθώρια αλλά ούτε και την παραγωγική διάρθρωση ώστε να ανακάμψει από μόνη της - Χρειάζεται να πάει καλά η παγκόσμια οικονομία, ώστε να πάει καλά η ελληνική οικονομία.
- Πρέπει να κερδίσουμε χρόνο, ώστε να κάνουμε τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται και τις οποίες είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση πριν την πανδημία, ώστε να αλλάξει το παραγωγικό υπόδειγμα της ελληνικής οικονομίας που είχε προβλήματα ανταγωνιστικότητας και πριν την κρίση
- Έχουμε προβλήματα ανταγωνιστικότητας και στο παραγωγικό μας υπόδειγμα - Πρέπει να στραφούμε σε άλλες κλάδους της οικονομίας, σε κλάδους ΑΠΕ, υψηλής τεχνολογίας, εκεί που υπάρχει πρόοδος
- Αυτό χρειάζεται χρόνο και ο χρόνος είναι κάτι που ενδεχομένως θα έχουμε, λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης - Τον χρόνο αυτό θα πρέπει να τον αξιοποιήσουμε για να κάνουμε τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται, ώστε η ελληνική οικονομία να μπορέσει να σταθεί καλύτερα στα πόδια της στο μέλλον
- Το άμεσο μέλλον είναι αρκετά ευοίωνο, ακριβώς επειδή υπάρχουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά από ένα σημείο και μετά το Ταμείο Ανάκαμψης θα σταματήσει - Τότε θα πρέπει να έχει αποκτήσει μια τέτοια δυναμική η ελληνική οικονομία που θα της επιτρέπει να αναπτύσσεται από μόνη της
- Με αυτή την έννοια χρειάζονται μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές που προτείνει η επιτροπή Πισσαρίδη – Αυτές οι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται χρόνια για να λειτουργήσουν και κάποιες πρέπει να υλοποιηθούν κατά τη διάρκεια των ετών που θα έχουμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Πρέπει να υπάρξει μία κρίσιμη μάζα μεταρρυθμίσεων που θα αυξήσουν τις επενδύσεις
- Το παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας εξακολουθεί και είναι περίπου αυτό που ήταν τις τελευταίες δεκαετίες. Βασιζόμαστε στον τουρισμό και το εμπόριο. Η βιομηχανία δεν έχει ανακάμψει και υπάρχει ακόμη μεγάλο περιθώριο στους τομείς των νέων τεχνολογιών που είναι τομείς ταχείας προόδου
- Υπάρχουν ακόμη πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν και στο δημόσιο τομέα και στην απελευθέρωση των αγορών και στην αγορά εργασίας και στα δημόσια οικονομικά
- Υπάρχουν βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια, αλλά θα πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα ώστε να υπάρξει η κρίσιμη μάζα των μεταρρυθμίσεων που θα οδηγήσει και σε άμεσες ξένες επενδύσεις αλλά θα βοηθήσει και τις ελληνικές επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν πολύ πιο εύκολα και να επενδύσουν στους νέους τομείς
- Το μέλλον ανήκει σε αυτούς που επενδύουν στους τομείς ταχείας τεχνολογικής προόδου και εμείς έχουμε ακόμη προβλήματα εκεί
- Ο τουρισμός θα ανακάμψει και θα βοηθήσει την οικονομία, το εμπόριο θα ανακάμψει, αλλά χρειάζεται να δοθεί έμφαση στους τομείς των νέων τεχνολογιών
- Αν δούμε το Ταμείο Ανάκαμψης απλώς ως μια εισοδηματική ενίσχυση που μας βοηθά να κρατάμε ψηλά το βιοτικό μας επίπεδο όσο ισχύουν οι μεταβιβάσεις του, τότε θα έχουμε χάσει μια ευκαιρία.
- Υπάρχει μια κακή παράδοση στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, αλλά έχουν γίνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια και έχουμε αποκτήσει σημαντική εμπειρία με τις διαδικασίες της Ε.Ε. που είναι αρκετά γραφειοκρατικές
- Είναι θετικό ότι μεγάλες εταιρείες βλέπουν πλέον την Ελλάδα με διαφορετικό μάτι - Τα δείγματα που έχουμε είναι ενθαρρυντικά
- Αν υπάρξει μία κρίσιμη μάζα μεταρρυθμίσεων, θα μείνουν περισσότερα Ελληνόπουλα στη χώρα, κάτι που θα είναι εξαιρετικά θετικό για την ανάπτυξη
- Περαιτέρω μεταρρυθμίσεις χρειάζονται στη φορολογία, τη γραφειοκρατία και τις αγκυλώσεις, παρά τις βελτιώσεις που είδαμε με την ψηφιοποίηση του Δημοσίου
- Το Δημόσιο αποφάσισε να ξυπνήσει από το λήθαργο και να αξιοποιήσει τις ψηφιακές τεχνολογίες
Δημοσιονομικός κορσές: Το ερώτημα είναι πότε και πώς θα επανέλθουν οι κανόνες στην ΕΕ
- Η προσδοκώμενη ανάκαμψη θα βοηθήσει σαφώς τα έσοδα του Δημοσίου και πολλές από τις δαπάνες που έγιναν στην πανδημία είναι προσωρινές, οπότε θα υπάρξει αυτόματα μείωση του ελλείμματος
- Αυτό που είναι κρίσιμο είναι πόσο γρήγορα και πόσο αυστηρά θα επανέλθουν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι δημοσιονομικοί κανόνες
- Θέλω να ελπίζω πως αυτή τη φορά το αποτέλεσμα θα είναι ευνοϊκότερο καθώς το πρόβλημα το αντιμετωπίζουν και οι χώρες του πυρήνα της Ε.Ε.
- Είδαμε την πρωτοβουλία Γαλλίας και Ιταλίας να υπάρξει κοινή πρόταση για να μην επανέλθουν οι άκαμπτοι κανόνες πολύ γρήγορα
- Η Γερμανία ωποσδήποτε θα πιέζει για την επαναφορά των κανόνων - Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα και πόσο αυστηρά θα επανέλθουν
- Νομίζω ότι η εμπειρία που αποκτήθηκε από την ευέλικτη αντίδραση στην πανδημία θα χρησιμοποιηθεί και αργότερα
- Θα πάμε σίγουρα σε κανόνες, αλλά θα πρέπει να πάμε λίγο βραδύτερα και όχι σε τόσο άκαμπτους κανόνες όσο είχαμε πριν και για το χρέος και για τα ελλείμματα
- Θα υπάρξει όμως... κορσές
- Η κυβέρνηση σωστά έκανε και ανακοίνωσε μέτρα για ευπαθείς ομάδες – Θα υπάρξουν κοινωνικές ομάδες που θα βγουν από την κρίση πολύ αργότερα από άλλες και χρειάζονται στήριξη στο ενδιάμεσο – Τα μέτρα βέβαια εξαρτώνται και από τα δημοσιονομικά ώστε να μην ξεφύγουν τα ελλείμματα
Παροδική η ενεργειακή κρίση
- Πιστεύω αυτό που πιστεύουν και οι κεντρικές τράπεζες για την ενεργειακή κρίση, ότι είναι προσωρινό παρεπόμενο της πολύ γρήγορης ανάκαμψης της συνολικής ζήτησης μετά από την πολύ μεγάλη πτώση της παραγωγής ενέργειας
- Υπάρχουν και γεωπολιτικοί λόγοι, αλλά το «παιχνίδι» μεταξύ Ρωσίας, ΕΕ και ΗΠΑ δεν θα κρατήσει πολύ - Θα ομαλοποιηθεί η ενεργειακή αγορά και αυτό είναι θέμα χρόνου, πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό
- Για το αν πρέπει να μειωθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στα καύσιμα: Αυτό πρέπει να το δει ο υπουργός Οικονομικών, ποια είναι τα δημοσιονομικά περιθώρια και ποια εργαλεία μπορεί να χρησιμοποιήσει και ποια όχι - Δεν είμαι σε θέση να του κάνω υποδείξεις.
Κίνδυνοι για χρέος και ανάπτυξη αν αυξηθούν τα επιτόκια
- Ο πληθωρισμός μειώνει την αξία του χρέους σαν ποσοστό του ΑΕΠ όσο παραμένουν χαμηλά τα επιτόκια - Αν αυξηθούν τα επιτόκια, τότε αυτό το αποτέλεσμα θα πάψει να υπάρχει
- Εάν αναγκαστούν οι κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια, τότε θα υπάρξουν κίνδυνοι και για το χρέος, κυρίως για χώρες που έχουν υψηλό χρέος όπως η Ελλάδα αλλά και για την ανάκαμψη η οποία θα επιβραδυνθεί
- Σωστά οι κεντρικές τράπεζες έχουν αποφασίσει να περιμένουν και να μην αντιδράσουν γρήγορα, αυξάνοντας τα επιτόκια
- Διαφορετική η κατάσταση στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ το δημοσιονομικό πακέτο ήταν τερατωδώς μεγάλο, η ζήτηση έχει αυξηθεί πάρα πολύ και ενδεχομένως να υπάρχουν κάποια περιθώρια μικρής αύξησης των επιτοκίων
- Στην Ευρώπη δεν έχει αποκατασταθεί η οικονομική δραστηριότητα στα προ της κρίσης επίπεδα – Η αύξηση της ζήτησης ήταν μικρότερη, γι’ αυτό και ο πληθωρισμός είναι μικρότερος σε σχέση με τις ΗΠΑ
Τσάρος είναι ο πρωθυπουργός όσο έχει πολιτικό κεφάλαιο
- Για τη δήλωσή του ότι δεν αισθανόταν τσάρος στο υπουργείο Οικονομικών: Ο υπουργός Οικονομικών είναι υπουργός μιας κυβέρνησης, δεν είναι πάνω από τους άλλους υπουργούς
- Αν έχει διαφορετική άποψη από τον πρωθυπουργό είναι λογικό να επικρατεί η άποψη του πρωθυπουργού – Με αυτή την έννοια τσάρος είναι ο πρωθυπουργός όσο έχει πολιτικό κεφάλαιο και όχι ο υπουργός Οικονομικών
Η Ελλάδα μπήκε στην ΟΝΕ με πολύ χαμηλή ανταγωνιστικότητα
- Η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωζώνη με δημοσιονομικά προβλήματα, αλλά κυρίως με παρά πολύ χαμηλή ανταγωνιστικότητα
- Στη 10ετία που προηγήθηκε της ένταξης η ανταγωνιστικότητα μειώθηκε 25% σε πραγματικούς όρους
- Αυτό το πληρώσαμε μετά - Από το 1998 και μετά η Ελλάδα είχε πολύ μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα που συσσωρεύονταν, το δημόσιο χρέος γινόταν εξωτερικό και όχι εσωτερικό χρέος
- Όλα αυτά τα δεδομένα οδήγησαν σε μεγάλες ανισορροπίες που εκδηλώθηκαν με την κρίση χρέους – Η Ελλάδα είχε πολύ μεγάλο εξωτερικό χρέος και αυτό ήταν αποτέλεσμα της πολύ χαμηλής ανταγωνιστικότητας με την οποία μπήκε σε μια ζώνη στην οποία δεν είχε πια το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής
- Δεν λέω ούτε ότι δεν έπρεπε να μπούμε στην ΟΝΕ, ούτε – πολύ περισσότερο - ότι θα έπρεπε να βγούμε
- Ενδεχομένως θα έπρεπε να μπούμε καλύτερα προετοιμασμένοι – Ισως λίγο αργότερα – να μην έχουμε τα προβλήματα, τα οποία όταν μπήκαμε στην ΟΝΕ δεν μπορούσαμε πια να τα διορθώσουμε
- Ήταν αδύνατο για οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση ανάμεσα στο 2000 και το 2009 όταν δεν υπήρχε η αίσθηση κινδύνου να προχωρήσει σε μειώσεις μισθών, πόσο μάλλον στις δημοσιονομικές περικοπές που επιβλήθηκαν με τα μνημόνια. Δεν υπήρχαν εργαλεία για να κάνουμε προσαρμογή αφού είχαμε μπει
Πρέπει να υπάρξει αύξηση των κατώτατων μισθών
- Για το αν πρέπει να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός: Κάποια προσαρμογή της αγοραστικής δύναμης των μισθών πρέπει να γίνει, ειδικά για τους κατώτατους.
- Η αύξηση του κατώτατου μισθού, στο βαθμό που δεν επηρεάζει όλη την γκάμα των μισθών, είναι μέτρο κοινωνικής πολιτικής – Υπερβολικές αυξήσεις του κατώτατου μισθού θα δημιουργήσουν οπωσδήποτε ανισορροπίες
- Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μπούμε σε έναν φαύλο κύκλο αυξήσεων μισθών και τιμών – Αυτό θα είναι πολύ αρνητικό
- Η ανταγωνιστικότητα στην διάρκεια των μνημονίων βελτιώθηκε λόγω μείωσης μισθών, αλλά επανήλθε στο επίπεδο του 2000, όταν ήταν ήδη χαμηλή – Για να βελτιωθεί πρέπει να υπάρξει ανάκαμψη, να αυξηθεί η παραγωγικότητα
Μέτρα σαν του 2010 δεν θα ξαναδούμε
- Δημοσιονομικά μέτρα της έκτασης και της φύσης που είχαμε το 2010 δεν νομίζω ότι θα ξαναδούμε και δεν νομίζω ότι δικαιολογούνται
- Σε όλη την Ευρώπη θα υπάρξει μια συγκράτηση όταν η ανάκαμψη εμπεδωθεί, μία λογική συγκράτηση που δεν θα έχει τίποτα να κάνει με αυτά που είδαμε στην δεκαετία 2010 – 2018
Εχω αποσυρθεί από την πολιτική πολλά χρόνια...
- Έχω φύγει από την πολιτική πολλά χρόνια και δεν θα υποκύψω στον πειρασμό να σχολιάσω τις εξελίξεις στο ΚΙΝΑΛ