Οι αριθμοί μιλούν δυνατά και, είτε μας αρέσει είτε όχι, λένε την αλήθεια. Αρκεί να μπορεί κανείς να τους διαβάσει και να τους ερμηνεύσει σωστά, πράγμα όχι πάντα εύκολο στον ωκεανό της πληροφορίας που μας κατακλύζει.
Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποια διαγράμματα που δείχνουν μια σαφή πορεία για το πού βαδίζει ο κόσμος μας σε ότι αφορά τουλάχιστον αυτό που συχνά αποκαλούμε ενεργειακή μετάβαση σε ένα πιο πράσινο μέλλον.
Ξεκινώ με τη μάχη μεταξύ των δύο κύριων μονομάχων: καθαρές ΑΠΕ εναντίον ρυπογόνων ορυκτών καυσίμων. Ο πόλεμος αυτός δεν αφορά, όπως νομίζουν κάποιοι, απλώς μια τεχνολογική διαμάχη μεταξύ διαφορετικών εμπορικών συμφερόντων. Αντιπαλεύουν οι τεχνολογίες που προσπαθούν να αποσοβήσουν την κλιματική καταστροφή με αυτές που δημιουργούν το πρόβλημα. Ναι, τα ορυκτά καύσιμα είναι πρόβλημα και οι ΑΠΕ μέρος της λύσης.
Ο πόλεμος αυτός μεταξύ ΑΠΕ και ορυκτών καυσίμων κρίθηκε ουσιαστικά ήδη από το 2013, οπότε και οι νέες εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ παγκοσμίως ξεπέρασαν για πρώτη φορά αυτές των ορυκτών καυσίμων. Και ναι, υπάρχει ακόμη δρόμος μπροστά μας, αφού επί ένα αιώνα σχεδόν τα ορυκτά καύσιμα μονοπωλούσαν τις εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής. Όμως τα πράγματα έχουν πάρει πλέον άλλη τροπή και η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.
Τη μερίδα του λέοντος στις νέες εγκαταστάσεις έχουν πλέον τα φωτοβολταϊκά, αποτελώντας περίπου 60% της νέας ετήσιας εγκατεστημένης ισχύος (ξεπέρασαν το αντίστοιχο μερίδιο των αιολικών ήδη από το 2016).
Οι νέες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών παγκοσμίως προχωρούν με ασύλληπτους ρυθμούς. Τα φωτοβολταϊκά είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής στην ιστορία. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει αυτή την εντυπωσιακή εξέλιξη (χρόνος που απαιτούνταν για εγκατάσταση 1 GW φωτοβολταϊκών).
Δείτε ακόμη πώς τα φωτοβολταϊκά σαρώνουν τα πάντα στο διάβα τους. Η συνολικά εγκατεστημένη ισχύς φωτοβολταϊκών ξεπέρασε αυτή των πυρηνικών το 2017, των αιολικών το 2022, των υδροηλεκτρικών το 2023. Το 2024 αναμένεται να ξεπεράσει αυτή του αερίου, το 2025 του άνθρακα και το 2031 όλων μαζί των τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής.
Η τάση αυτή δεν φαίνεται μόνο στην παγκόσμια στατιστική. Πάρτε τις χώρες μία προς μία και θα διαπιστώσετε μια παραπλήσια τάση. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η αναμενόμενη νέα ισχύς φωτοβολταϊκών ως το 2035 προβλέπεται πως θα είναι 3,7 φορές μεγαλύτερη από αυτή των αιολικών. Οι λόγοι απλοί: χαμηλότερο κόστος, ευκολία εγκατάστασης, μεγαλύτερη αποδοχή από τους πολίτες.
Δείτε από την άλλη την τελευταία εκδοχή του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Προβλέπει για το 2050 πως τα 2/3 της ηλεκτροπαραγωγής θα προέρχονται από αιολικά. Και την ίδια στιγμή ακούμε από διάφορες πλευρές για “μη ισορροπημένο μείγμα τεχνολογιών ΑΠΕ”. Θα συμφωνήσω, αλλά ποιός πάει κόντρα στο ρεύμα εδώ; Επειδή καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια, ας αφήσουμε τη ζωή να δείξει τι θα συμβεί τελικά. Εγώ πάντως θα στοιχημάτιζα χωρίς ενδοιασμούς υπέρ των φωτοβολταϊκών.
Μένοντας πάντα στο ΕΣΕΚ, ας δούμε το ρόλο που αυτό επιφυλάσσει στο ορυκτό αέριο. Προβλέπει αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος αλλά μείωση της ηλεκτροπαραγωγής με αέριο. Μόλις τετραγωνίστηκε ο κύκλος! Αυτό πρακτικά σημαίνει ένα capacity factor της τάξης του 8% με 9%. Κανένας σταθμός με φυσικό αέριο δεν είναι οικονομικά βιώσιμος με τέτοιο συντελεστή εκμετάλλευσης. Τι μένει λοιπόν; Μα οι επιδοτήσεις μέσω κάποιου μηχανισμού εγγυημένης ισχύος. Γιατί; Διότι χρειαζόμαστε υποτίθεται το αέριο ως μεταβατικό καύσιμο για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της στοχαστικότητας των ΑΠΕ.
Μια στιγμή! Μήπως ξεχνάμε κάτι; Από πού κι ως πού το αέριο είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η στοχαστικότητα φωτοβολταϊκών και αιολικών; Μήπως η αποθήκευση μπορεί να προσφέρει τις ίδιες υπηρεσίες γρηγορότερα και φθηνότερα;
Όσοι πιστεύετε πως όχι, ξανασκεφτείτε το. Και δείτε τα παρακάτω διαγράμματα για την περίπτωση της Καλιφόρνιας. Δείτε τι συνέβαινε εκεί μόλις 3 χρόνια πριν (Απρίλιος 2021) και τι συνέβη φέτος (Απρίλιος 2024). Τις κρίσιμες ώρες που τα φωτοβολταϊκά έβγαιναν εκτός, οι μπαταρίες σήκωσαν το Σύστημα εκτοπίζοντας μονάδες αερίου. Η Καλιφόρνια βλέπετε φρόντισε εν τω μεταξύ να εγκαταστήσει 10,3 GW μπαταριών. Θέλετε λοιπόν μείωση περικοπών στις ΑΠΕ, ασφάλεια εφοδιασμού και χαμηλότερο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας; Οι ΑΠΕ με αποθήκευση είναι μονόδρομος. Και τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα παρελθόν.
Ο κ. Στέλιος Ψωμάς είναι Σύμβουλος σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος και Σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
