Βαρύ αποδεικνύεται το κόστος για την Ευρώπη από την νέα γεωπολιτική αναταραχή που προκαλεί η διακοπή των ροών ρωσικού αερίου προς την κεντρική Ευρώπη μέσω Ουκρανίας.
Οι εκτιμήσεις των ενεργειακών αναλυτών είναι πως με την τιμή του TTF στα 50 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα (σήμερα έκλεισε στα 49,6 ευρώ με μια ελαφρά αποκλιμάκωση) η Ευρώπη θα επωμιστεί ένα έξτρα κόστος της τάξης των 70 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο τουλάχιστον για τις εισαγωγές αερίου. Κόστος το οποίο θα επωμιστούν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές.
«Οι τιμές έχουν αυξηθεί βεβαίως και το όριο των 50 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα στο TTF σημαίνει μια συνολική αύξηση του κόστους εισαγωγών φυσικού αερίου για την Ευρώπη, διότι η παραγωγή στην Ευρώπη είναι μηδενική, της τάξης των 70 δις. ευρώ το χρόνο», εξηγεί μιλώντας στην «Η» ο Θεόδωρος Τσακίρης, καθηγητής γεωπολιτικής και ενεργειακής πολιτικής του πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Ισορροπία τρόμου
Και το έξτρα κόστος των 70 δις. που θα επωμιστεί συνολικά η Ευρώπη το 2025 έναντι του 2024 είναι μόνο η αρχή. Η συντριπτική πλειοψηφία των αναλυτών εκτιμούν πως η τιμή – δείκτης του TTF δεν θα πέσει σημαντικά κάτω από τα 50 ευρώ, αλλά αντίθετα υπάρχει κίνδυνος να αυξηθούν περαιτέρω οι τιμές, καθώς διαμορφώνεται μια ισορροπία τρόμου, με τις εισαγωγές από Ρωσία να μειώνονται κατά 15 δις. κ.μ. μετά την διακοπή των ροών μέσω Ουκρανίας προς Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Μολδαβία, τις υπόγειες αποθήκες να εξαντλούνται ταχύτερα από το αναμενόμενο λόγω του ψυχρού χειμώνα και την κλιμάκωση του ανταγωνισμού με την Κίνα για τις προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Όπως λέει ο Φρανσίσκο Μπλανς, επικεφαλής αναλυτής της αγοράς εμπορευμάτων και παραγώγων στην Bank of America, η εκπνοή της συμφωνίας θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του φυσικού αερίου στην Ε.Ε. έως και στα 70 ευρώ/MWh το επόμενο έτος από σχεδόν 50 ευρώ/MWh τώρα. Αν το ολλανδικό HUB αγγίξει τα 70€ ανά θερμική μεγαβατώρα η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει ένα πρόσθετο κόστος εισαγωγών της τάξης των 140 δις. ευρώ το χρόνο.
«Φαίνεται ότι αρχίζει ένας νέος κύκλος γεωπολιτικής αποσταθεροποίησης που μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τις τιμές σε πανευρωπαικό επίπεδο, με την πιθανότητα η Ρωσία να στοχοποιήσει πλέον τις υποδομές φυσικού αερίου της Ουκρανίας να αυξάνονται, κάτι το οποίο δεν είχε κάνει στον ίδιο βαθμό έντασης. Θα μπορούσε να στοχοποιήσει τις υποδομές αποθήκευσης φυσικού αερίου και τα δίκτυα διανομής και μεταφοράς εφόσον η ίδια δεν κερδίζει πλέον τίποτα», εξηγεί ο κ. Τσακίρης.
Οι υπόγειες αποθήκες της Ουκρανίας σήμερα είναι γεμάτες στο 16,3% με 52 Τεραβατώρες φυσικού αερίου δηλαδή το 7% των συνολικών αποθεμάτων της ΕΕ. Και πάλι όμως είναι ένα κρίσιμο μέγεθος καθώς το σύνολο των αποθεμάτων της Ευρώπης έχει πέσει πλέον στο 71,8% και όλοι ανησυχούν για τον επόμενο χειμώνα.
Σε κάθε περίπτωση η αναπλήρωση των υπόγειων αποθηκών της Ευρώπης θα είναι πλέον ακριβότερη το 2025. Και οι επιπτώσεις φαίνονται ήδη στις χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος της Ευρώπης, καθώς το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται κατά μείζονα λόγο στην ηλεκτροπαραγωγή.
Οι αγωγοί αερίου που περνούσαν από την Ουκρανία μετέφεραν ρωσικό αέριο προς χώρες της κεντρικής Ευρώπης.
Τα στοιχεία
Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Bruegel, οι ροές προς Πολωνία, Ουγγαρία και Ρουμανία είχαν ελαχιστοποιηθεί ή σταματήσει πριν από την Πρωτοχρονιά, ενώ οι χώρες που συνέχιζαν να λαμβάνουν ρωσικό αέριο σε μικρότερες αλλά σημαντικές ποσότητες ήταν η Σλοβακία, η Αυστρία και η Μολδαβία.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Bruegel, η διαμετακόμιση ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας είχε μειωθεί στις 112TWh πέρσι από 409TWh το 2021, δηλαδή κατά 73% την τελευταία 3ετία. Η συντριπτική πλειοψηφία των ροών που είχαν απομείνει πήγαινε στην Σλοβακία και μέσω της Σλοβακίας σε άλλες χώρες όπως η Αυστρία, ενώ σημαντικές ποσότητες λάμβανε η Μολδαβία και κυρίως η Υπερδνειστερία, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα.
Σε δεινή θέση η Υπερδνειστερία
Οι 450.000 κάτοικοι της αποσχισθείσας Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία βρίσκονται σε δεινή θέση με την τοπική εταιρεία ενέργειας να κόβει τη θέρμανση και το ζεστό νερό στα νοικοκυριά, προτρέποντας τις οικογένειες να συγκεντρώνονται σε ένα μόνο δωμάτιο και να καλύπτουν τα παράθυρα με κουβέρτες, όταν οι θερμοκρασίες είναι υπό το μηδέν. Η κατάσταση είναι περίπλοκη καθώς στην Υπερδνειστερία βρίσκεται το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδοτεί ολόκληρη την Μολδαβία ενώ η Ρωσία διαθέτει εγκατεστημένους 1.500 στρατιώτες στην περιοχή.
«Είναι μια πολύ κρίσιμη στιγμή. Η Μολδαβία θα μπορούσε να μεταφέρει περισσότερο φυσικό αέριο στην Υπερδνειστερία μέσω του αγωγού Turkstream αλλά θα είναι πιο ακριβό. Και από την άλλη η Υπερνδειστερία παρέχει το 75% της ενέργειας στην Μολδαβία, Συνεπώς η Μολδαβία δεν έχει εναλλακτική παρά να εξασφαλίσει την παροχή αερίου στην αποσχισθείσα περιοχή», δηλώνει στο BBC ο Μάρτιν Βλαντιμίροφ, Διευθυντής προγράμματος Ενέργειας και Κλίματος του CSD.
Αλυσιδωτές αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις είναι αλυσιδωτές και στην Σλοβακία με τον πρωθυπουργό της χώρας, Ρόμπερτ Φίτσο, να απειλεί ήδη την Ουκρανία με αντίποινα, λέγοντας ότι θα διακόψει την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος έκτακτης ανάγκης στην Ουκρανία και θα κόψει την οικονομική βοήθεια σε 130.000 Ουκρανούς πρόσφυγες που ζουν στη χώρα του. Η Σλοβακία δεν χάνει μόνο το αέριο που έπαιρνε αλλά και τα υψηλά τέλη διαμετακόμισης που εισέπραττε. Ο Φίτσο εκτιμά πως «ο Πρόεδρος Ζελένσκι στερεί από τη Σλοβακία σχεδόν 500 εκατομμύρια ευρώ ετησίως».
Και ενώ η ροή ρωσικού αερίου μειώνεται, οι ροές LNG από τις ΗΠΑ αυξάνονται. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters οι εξαγωγές LNG από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν το 2024 κατά 4,5% έναντι του 2023, με αποτέλεσμα να φτάσουν στα 88,3 εκατ. μετρικούς τόνους. Οι ΗΠΑ καθίστανται έτσι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο με τον καλύτερο πελάτη να είναι η Ευρώπη, η οποία απορροφά το 55% των αμερικανικών εξαγωγών.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
