Λιγότερο ανέφελη από όσο περίμεναν αρκετοί, αποδεικνύεται η σημερινή (11.30 πμ τοπική ώρα) συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντιούνται και πάλι, μόλις λίγες εβδομάδες μετά την τελευταία τους συνάντηση, κι ενώ τα επιτελεία των δυο χωρών έχουν πραγματοποιήσει δεκάδες συναντήσεις με συγκεκριμένα αντικείμενα χαμηλής πολιτικής και επίσης ανελαστικά χρονοδιαγράμματα.
Σήμερα, όμως, οι δυο ηγέτες (που για δικούς του λόγους ο καθένας θέλει να συνεχιστεί το κλίμα ύφεσης στις διμερείς σχέσεις) έχουν να αντιμετωπίσουν τέσσερα σημαντικά «αγκάθια», δηλαδή τέσσερις παγίδες που απειλούν να επαναφέρουν την εποχή των εντάσεων στα ελληνοτουρκικά.
Αυτές οι παγίδες είναι:
1 Το Κυπριακό: Η πρόσκληση Ερντογάν λίγο πριν αναχωρήσει για τη Νέα Υόρκη, ώστε να υπάρξει διεθνής αναγνώριση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» προσθέτει σύννεφα στη συνάντησή του με τον κ. Μητσοτάκη. Η επανέναρξη των συνομιλιών στο πλαίσιο που έχει προσδιορίσει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δεν φαίνεται να είναι μια κοντινή προοπτική, εκτός αν η Άγκυρα την εντάξει σε ένα «καλάθι διεκδικήσεων και προσφορών» που μάλλον θα περιπλέξει τα πράγματα παρά θα τα ξεδιαλύνει. Αντίθετα, δεν φαίνεται να δημιουργεί ιδιαίτερο πρόβλημα η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου και μάλλον οι δυο ηγέτες δεν θα ασχοληθούν με το θέμα, καθώς τόσο η Γαλλία όσο και οι ΗΠΑ είναι θετικές σε αυτή την εξέλιξη και η Άγκυρα δεν έχει κανένα λόγο να ανοίξει μέτωπο με τις δυο ισχυρές χώρες της Δύσης. Άλλωστε για το θέμα έχει προβλεφθεί τριμερής συνάντηση Μητσοτάκη- Χριστοδουλίδη- Μακρόν.
2 Τα περιστατικά τύπου «Κάσου»: Η Αθήνα γνωρίζει καλά ότι τέτοιες ευκαιρίες, δίνουν στο καθεστώς Ερντογάν τις αφορμές για διεύρυνση των αναθεωρητικών του διεκδικήσεων στο Αιγαίο. Διπλωματικοί κύκλοι στην ελληνική πρωτεύουσα θεωρούν ως δεδομένη την πρόθεση του Τούρκου προέδρου να αξιοποιεί τέτοια περιστατικά για να προσθέτει, όπως επιβάλλει η στρατηγική του, βέλη στην φαρέτρα του τουρκικού αναθεωρητισμού. Ένα ουσιαστικό βήμα από πλευράς Τουρκίας, που θα μπορούσε να δρομολογήσει διαδικασίες για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, θα σημάνει το τέλος της εκκρεμότητας στο Αιγαίο, οπότε χωρίς εκκρεμότητες δεν υπάρχουν ούτε αναθεωρητικές διεκδικήσεις.
3 Το Μεταναστευτικό: Σε αυτή τη φάση η Τουρκία εμφανίζεται «νομιμόφρων» στην προσπάθεια της Δύσης να κτυπήσει τα κυκλώματα διακινητών, έτσι ώστε (όπως έχει πει ο κ. Μητσοτάκης) να μην είναι αυτοί που θα ορίζουν ποιοι θα εισέλθουν στα εδάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο παραδοσιακά η Άγκυρα χρησιμοποιεί ως εργαλείο το μεταναστευτικό για να κερδίσει περισσότερα από τα ταμεία των Βρυξελλών. Μένει να δούμε αν αυτό το θέμα θα σκιάσει ή όχι τη συζήτηση Μητσοτάκη- Ερντογάν, και υπό το φως των νέων εξελίξεων με την επιθυμία της Γερμανίας να αλλάξει στάση και να καταργήσει εν τοις πράγμασι τη Συνθήκη Σένγκεν, κάτι που δημιουργεί εσωτερικά μέτωπα εντός της ΕΕ.
4 Οι νέοι εξοπλισμοί της Ελλάδας: Η πρόθεση της χώρας μας για την απόκτηση μιας ακόμα φρεγάτας Belharra που εξήγγειλε ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, ασφαλώς δημιουργεί αρνητικές σκέψεις στην Τουρκία. Το ελληνικό δίπολο «διάλογος αλλά και ταυτόχρονη ενίσχυση της αποτρεπτικής μας ικανότητας» εκλαμβάνεται αρνητικά από την ηγεσία της γείτονος. Αν ο Ταγίπ Ερντογάν έχει αποφασίσει να κάνει το μεγάλο βήμα για την δρομολόγηση της διαδικασίας που θα καταλήξει στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, θα αφήσει με δική του επιλογή τέτοια θέματα εκτός συζήτησης με τον Έλληνα πρωθυπουργό.
Η διπλή ελπίδα: Υπάρχει όμως και μια διάσταση που, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να αναστρέψει αυτό το κλίμα καχυποψίας κι απαισιοδοξίας. Η Ελλάδα εξελέγη για τη διετία 2025- 2026 ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και μάλιστα με τη θετική στάση της Τουρκίας. Πρόκειται για μια εξέλιξη που αξίζει να αποκρυπτογραφηθεί ως προς τις προθέσεις Ερντογάν, ιδιαίτερα στο θέμα των θαλασσίων ζωνών. Μια χώρα όπως η Τουρκία, που συνειδητά βρίσκεται σε διακριτή απόσταση από το Διεθνές δίκαιο κι ειδικότερα (αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο) το Δίκαιο της Θάλασσας, με ποιο σκεπτικό στηρίζει την εκλογή της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας; Η αισιόδοξη οπτική είναι ότι από εκεί μπορεί να υπάρξει μια γενικότερη προσέγγιση στα θέματα του πολιτικού διαλόγου. Η απαισιόδοξη, ότι θέλει να δείξει «καλό πρόσωπο» στη Δύση την ώρα που αιτείται συμμετοχή στην ομάδα των αναδυόμενων κρατών (BRICKS) και να θωρακίσει θεσμικά τα ζητήματα χαμηλής πολιτικής, στα οποία έτσι κι αλλιώς υπάρχει προσέγγιση (πχ διπλασιασμός διμερούς εμπορίου ως το 2030 κλπ) και… ως εκεί.
Επίσης, σημαντική είναι η παραγωγική επαφή που έχουν εγκαθιδρύσει οι υπουργοί Εξωτερικών των δυο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, κάτι που μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο στην προετοιμασία σημαντικών εξελίξεων στις διμερείς σχέσεις. Σε λίγες ώρες θα γνωρίζουμε αρκετά από όλα αυτά…
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
