Την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για τις κυρώσεις στην Τουρκία και πώς η ελληνική πλευρά έφτασε να συμφωνήσει στο τελικό σχέδιο ανέλυσε στη συνέντευξη Τύπου, που παραχωρεί από τις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας πως η καταδίκη της τουρκικής προκλητικότητας στην ανατολική Μεσόγειο είναι σαφής, αλλά και πως οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός. Άλλωστε η απειλή κυρώσεων είναι το καλύτερο εργαλείο που διαθέτουμε.
Ο πρωθυπουργός ξεκίνησε την ομιλία του με αναφορά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης λέγοντας: «Λύσαμε την τελευταία εκκρεμότητα που υπήρχε και ξεκλειδώνουν για την πατρίδα μας 72 δισ.ευρώ» και πρόσθεσε ότι «θα τρέξουμε πιο γρήγορα τις διαδικασίες για το Ταμείο Ανάκαμψης. Έχουμε ήδη υποβάλλει τις προτάσεις μας και μέσα στο 2021 θα εκταμιευθούν οι πρώτοι πόροι». «Επιτέλους μετά από 6 μήνες, μετά τον Ιούλιο του 2020, όταν πάρθηκε επί της αρχής η απόφαση για τον προϋπολογισμό για την επόμενη 6ετία και για το Ταμείο Ανάκαμψης καταφέραμε και λύσαμε την τελευταία εκκρεμότητα η οποία υπήρχε και έτσι ξεκλειδώνουν οριστικά για την πατρίδα μας 72 δις ευρώ» τόνισε.
Συνέχισε για το θέμα της κλιματικής αλλαγής, τονίζοντας πως έπειτα από μια διαπραγμάτευση 10 ωρών, κάμφθηκαν και οι τελευταίες αντιρρήσεις των κρατών – μελών και συμφωνήθηκε μείωση των ρύπων έως το 2030 κατά 55%. «Το δεύτερο σημαντικό θέμα που συζητήθηκε αφορά την κλιματική αλλαγή. Μετά από μια δεκάωρη διαπραγμάτευση, κάμφθηκαν και οι τελευταίες αντιδράσεις κάποιων κρατών μελών και επετεύχθη συμφωνία για την μείωση των εκπομπών του αερίου των θερμοκηπίων κατά 55% μέχρι το 2030» τόνισε ο πρωθυπουργός, υπογραμμίζοντας πως η Ευρώπη ξαναμπαίνει δυναμικά από τη θέση πρωταγωνιστή σε αυτή την παγκόσμια προσπάθεια για την κλιματική αλλαγή.
ΕΕ και Τουρκία: Εξουσιοδότηση σε Μπορέλ
Όσο για την Τουρκία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, διευρύνονττας τη σχετική λίστα των προσώπων που εμπλέκονται στις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Παράλληλα, έκανε γνωστό ότι οι Ευρωπαίοι εξουσιοδότησαν τον Ζοζέπ Μπορέλ να εκπονήσει έκθεση με την επέκταση του πεδίου των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. «Η καταδίκη της τουρκικής προκλητικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο υπήρξε απολύτως σαφής» είπε ο πρωθυπουργός.
Επίσης, ο πρωθυπουργός διευκρίνισε πως στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου εντάσσεται ως προϋπόθεση η αποχή από παράνομες δραστηριότητες. «Είναι εξίσου σαφές όπως αποτυπώνεται στην παράγραφο 20 ότι εφόσον η Τουρκία συνεχίσει μονομερή επιθετική συμπεριφορά θα υπάρχουν συνέπειες» είπε χαρακτηριστικά για να συμπληρώσει στη συνέχεια: «Η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει σε αυτή την περίπτωση όλα τα εργαλεία για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Οι εξελίξεις θα παρακολουθούνται. Οι όποιες αποφάσεις θα παρθούν μέχρι τέλη Δεκεμβρίου».
Πάντως, διευκρίνισε πως οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός και επανέλαβε ότι η απειλή των κυρώσεων είναι το καλύτερο εργαλείο «που έχουμε στη διάθεσή μας».
«Ήταν μια δύσκολη διαπραγμάτευση», είπε ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθεσε ότι το πρώτο κείμενο που παρουσιάστηκε δεν κάλυπτε τις θέσεις μας. Ωστόσο, πρόσθεσε, το τελικό κείμενο είναι σαφώς καλύτερο.
Ταυτόχρονα, οι Ευρωπαίοι φρόντισαν, σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, να κάνουν ρητή αναφορά στο Προσφυγικό. Εκεί, είπε γίνεται επισήμανση ότι η Τουρκία πρέπει να συνεργαστεί για να αντιμετωπίσει τα δίκτυα των παράνομων διακινητών.
Επειτα από σχετική ερώτηση, ο πρωθυπουργός επεσήμανε πως οι συμφωνίες τηρήθηκαν. «Pacta sunt servanda» είπε χαρακτηριστικά. Εκτίμησε, δε, πως η Τουρκία περισσότερα προβλήματα γεννά, παρά λύνει, και πως αυτή η πεποίθηση εδραιώνεται πλέον στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να πάει στη Χάγη
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να πάει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. «Η Ελλάδα είναι διατεθειμένη, εφόσον δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, να παραπέμψει το θέμα στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης και να δεχθεί την ετυμηγορία του» είπε και πρόσθεσε: «Ελπίζω αυτές οι συζητήσεις κάποια στιγμή να μην είναι διακοσμητικές αλλά να καταλήξουν σε απτό αποτέλεσμα».
Όσο για το αν η ελληνική πλευρά ενοχλήθηκε από το πρώτο κείμενο συμπερασμάτων που προτάθηκε, ο Έλληνας πρωθυπουργός απάντησε: «Είναι πάντα μια δυναμική διαδικασία επεξεργασίας κειμένων. Αυτή τη φορά έγιναν πιο σημαντικές αλλαγές από ό,τι συνήθως και τόσο εμείς όσο και η Κύπρος, πείσαμε τους εταίρους μας ότι αυτές οι αλλαγές ήταν ενδεδειγμένες».
Σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου, οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών συμφώνησαν τελικά, ύστερα από ανταλλαγή κειμένων, έντονες διαφωνίες και ένα διπλωματικό μπρα ντε φερ άνευ προηγουμένου. Στην ουσία οι όποιες κυρώσεις κατά της Τουρκίας μετατίθενται για τον Μάρτιο του 2021.
Σύμφωνα με το επίσημο κείμενο, οι βασικές αλλαγές είναι η διεύρυνση της κυπριακής λίστας για «παράνομες δραστηριότητες γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο» -και όχι μόνο στην Κύπρο- και γι' αυτό μάλιστα δίνεται η εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο να επεκτείνει τον σκοπό της κυπριακής λίστας. Επίσης, γίνεται πιο αναλυτικό στο τι ζητάει από τον Ζοζέπ Μπορέλ και την Κομισιόν: να συντάξει μια έκθεση για την κατάσταση των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας σε πολιτικό, οικονομικό επίπεδο και στις εμπορικές σχέσεις, κάτι που υπονοεί την τελωνειακή ένωση.
Ωστόσο, ο χρόνος χάριτος δίνεται στην Τουρκία ως τον Μάρτιο του 2021 και για να υπάρξει συντονισμός ΕΕ - ΗΠΑ στο θέμα της Ανατολικής Μεσογείου. Τέλος, το κείμενο ξεκαθαρίζει περαιτέρω ορισμένα σημεία, όπως ότι οι ηγέτες υποστηρίζουν την επανάληψη των συνομιλιών υπό τον ΟΗΕ για το Κυπριακό και «αναμένει το ίδιο από την Τουρκία».