Την ελληνική εξωτερική πολιτική στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή περιέγραψε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε ομιλία του στην τηλεδιάσκεψη της Ένωσης Εξωτερικής Πολιτικής και Ηνωμένων εθνών της Αυστρίας. Ο κ. Δένδιας έστειλε διπλό μήνυμα: Στα Βαλκάνια, η χώρα μας πρωταγωνιστεί στην ευρωπαϊκή προοπτική του συνόλου της χερσονήσου, ιδιαίτερα δε των Δυτικών Βαλκανίων. Για τη Μέση Ανατολή, απέδειξε με τεκμηριωμένες παρατηρήσεις ότι το πρόβλημα σε κάθε αποσταθεροποιητική ενέργεια είναι η Τουρκία.
Ειδικότερα, μιλώντας για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στα Βαλκάνια, ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε ότι η χώρα μας είναι η πρώτη των Βαλκανίων που εντάχθηκε στην ΕΟΚ και στο ΝΑΤΟ και ότι από το 2003 ακολουθεί μια πολιτική αρχών που συντείνει στη διευκόλυνση της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών της χερσονήσου του Αίμου.
«Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε αναλάβει την πρωτοβουλία να δημιουργήσουμε, στις περισσότερες περιπτώσεις μαζί με την Κύπρο, αλλά και να συμμετάσχουμε σε διάφορα πολλαπλά σχήματα τριμερούς και πολυμερούς συνεργασίας στην περιοχή. Προσπαθούμε να προωθήσουμε τις σχέσεις καλής γειτονίας, τον διάλογο και την κατανόηση σε μια περιοχή που έχει υποφέρει πολύ στο παρελθόν από την έλλειψη αυτών. Ο κύριος στόχος μας πίσω από τέτοιες πρωτοβουλίες και τη συνολική εμπλοκή μας είναι να επιτύχουμε τον στρατηγικό στόχο της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, αφού υποστηρίξαμε με επιτυχία την ενταξιακή υποψηφιότητά τους στο ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.
Εμπόδια
Ωστόσο, ο κ. Δένδιας επεσήμανε ότι αυτή η προσπάθεια δεν εξελίσσεται χωρίς εμπόδια. Το σημαντικότερο, όπως είπε, είναι ότι πρέπει να τηρούνται οι προϋποθέσεις για την ένταξη στους υπερεθνικούς αυτούς οργανισμούς, κάτι που συνήθως είναι δυσκολότερο από όσο ακούγεται, καθώς εμπλέκονται «τρίτοι», όπως είπε, χωρίς να κατονομάσει την Τουρκία, που υποδαυλίζουν αντιθέσεις για ίδιος όφελος: «Στην πραγματικότητα, η διαδικασία μετασχηματισμού, που οδηγεί στην πλήρη υιοθέτηση των προτύπων της ΕΕ και τελικά στην ένταξη στην ΕΕ, εξυπηρετεί κυρίως τα συμφέροντα των Δυτικών Βαλκανίων. Και η επιδίωξη της προοπτικής της ΕΕ είναι ο καλύτερος τρόπος για να προστατευθεί η περιοχή από τις προσπάθειες τρίτων δρώντων να κυριαρχήσουν σε αυτή με στόχο την προώθηση δικής τους ατζέντας. Οι ενέργειές τους είναι ξένες, αν όχι σε άμεση αντίφαση, με τα συμφέροντα της περιοχής».
Η Μέση Ανατολή «καταβροχθίζεται από την ιστορία της»
Αναφερόμενος στη Μέση Ανατολή ο κ. Δένδιας τη χαρακτήρισε ως μια περιοχή που «δεν μπορεί να ξεπεράσει τη δική της ιστορία, αλλά μάλλον, πιο συχνά, καταβροχθίζεται από την ίδια της την ιστορία. Πρόκειται για μια περιοχή όπου ορισμένοι μείζονες ενδιαφερόμενοι, με ολοένα και πιο αποκλίνουσες απόψεις και προσεγγίσεις από τη διεθνή νομιμότητα, ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον για να διατηρήσουν το αποτύπωμά τους ή και να το αυξήσουν. Είναι μια περιοχή με ορισμένα από τα πιο εμβληματικά, επίμονα ζητήματα παγκοσμίως, όπως το Ισραηλινό-Παλαιστινιακό ζήτημα και το Κυπριακό. Είναι μια περιοχή με ανοιχτές κρίσεις: στη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη...».
Υπονομευτής της ειρήνης η Τουρκία
Ο Νίκος Δένδιας χαρακτήρισε, επίσης, την περιοχή νότια και νοτιοανατολικά της Ελλάδας ως «περιοχή όπου οι συνθήκες σταθερότητας και ασφάλειας, ακόμη και οι συνθήκες που απειλούν την ειρήνη, έχουν έναν κοινό παρονομαστή: την Τουρκία. Δεν είναι ο μοναδικός κοινός παρονομαστής, αυτό είναι αλήθεια. Υπάρχουν και άλλοι. Αλλά σπάνια βρίσκεται μια χώρα να έχει τα πλοκάμια της πίσω από τόσα πολλά ζητήματα και τόσες κρίσεις με τόσο επικίνδυνο, ακόμη και απειλητικό για την ειρήνη τρόπο».
Ουσιαστικά ο υπουργός Εξωτερικών «έδειξε» το πώς η Τουρκία απειλεί τη χώρα μας, αλλά και πώς εμπλέκει σε αυτό το κρεσέντο απειλών και δημιουργίας κλίματος αποσταθεροποίησης και άλλα κράτη: «Αμφισβητεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, προσπαθώντας να ξαναγράψει την Ιστορία, να επανασχεδιάσει τη γεωγραφία και να αλλάξει τις συνθήκες που ακόμη και η ίδια η Τουρκία έχει υπογράψει και πρέπει να τηρεί. Όλα αυτά στο όνομα ενός νεοοθωμανικού οράματος επονομαζόμενου Mavi Vatan ή "Το όραμα της Γαλάζιας Πατρίδας". Η επιδίωξη αυτού του νεοοθωμανικού οράματος έχει επηρεάσει, λυμαίνεται μάλλον τη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη, το Ισραηλινό-Παλαιστινιακό ζήτημα, το Κυπριακό, τις σχέσεις μεταξύ μουσουλμανικών κρατών, τις σχέσεις μεταξύ των κρατών του Κόλπου. Η Ελλάδα προσπαθεί να δημιουργήσει χώρο για διάλογο και συνεργασία για την προώθηση σχέσεων καλής γειτονίας, ανάπτυξης, ανοχής και κατανόησης.
Η Τουρκία κάνει το ακριβώς αντίθετο: τροφοδοτεί συγκρούσεις και προσπαθεί να χειραγωγήσει όσους εμπλέκονται (αυτό συμβαίνει στη Λιβύη, για παράδειγμα, ή στο Ισραηλινό-Παλαιστινιακό ζήτημα), παραβιάζει την κυριαρχία κρατών (Ελλάδα, Κύπρος, Συρία, Ιράκ), απειλεί την Ελλάδα με πόλεμο εάν ασκήσουμε το δικαίωμά μας, που είναι σύμφωνο με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στο Αιγαίο, υπογράφει παράνομες συμφωνίες (Λιβύη), προκειμένου να σφετεριστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων χωρών, χρησιμοποιεί τους μετανάστες για πολιτικά και οικονομικά οφέλη, χειραγωγεί τις μειονότητες, επιχειρεί να τρομοκρατεί όσους μιλούν ενάντια στις παράνομες πρακτικές της και της συνεχούς στρατιωτικής παρουσίας στη Λιβύη, δεν συμμορφώνεται με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών και τις θέσεις της ευρωπαϊκής κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ). Η Τουρκία παίζει ένα πολύ επικίνδυνο παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο», κατέληξε ο κ. Δένδιας.
Η απάντηση της Ελλάδας
Η διπλωματική απάντηση της χώρας μας κινείται σε πολλά επίπεδα. Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών, η Ελλάδα πολιτεύεται:
- Προστατεύοντας την εθνική μας κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
- Καλώντας την Τουρκία να οδηγηθεί σε αποκλιμάκωση, να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και να εγκαταλείψει την παράνομη συμπεριφορά της προσπαθώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα εις βάρος της Ελλάδας και άλλων χωρών της περιοχής.
- Διαταράσσοντας τα σχέδια της Τουρκίας για εκμετάλλευση του σοβαρού, ανθρωπιστικού πρωτίστως χαρακτήρα, ζητήματος της μετανάστευσης.
- Συμφωνώντας να ξαναρχίσουμε τον διάλογο με την Άγκυρα βάσει του διεθνούς δικαίου, προκειμένου να διευθετήσουμε τη μοναδική μας διαφορά που είναι η οριοθέτηση των αντίστοιχων ΑΟΖ μας, και εάν δεν ευδοκιμήσει, παραπέμποντας αυτό το ζήτημα στο Διεθνές Δικαστήριο.
- Υποστηρίζοντας την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξή της στην ΕΕ σύμφωνα με τα ίδια πρότυπα που ισχύουν και για τις άλλες υποψήφιες χώρες.
- Καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για να βοηθήσουμε την Τουρκία προς αυτή την κατεύθυνση.
- Δημιουργώντας ένα ισχυρό δίκτυο σχέσεων βασισμένο στο διεθνές δίκαιο.