Οι εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων που συνδέονται με χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) αλλά το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) αντιπροσωπεύουν το 20% περίπου των νέων δανείων καθορισμένης διάρκειας προς της μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις για το πρώτο τετράμηνο του 2024.
Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων – προγραμμάτων (RRF, ETEπ, ΕΑΤ) έχει θετικό «αποτύπωμα» και στο κόστος δανεισμού για πολλές επιχειρήσεις καθώς στην πράξη είναι χαμηλότερο από εκείνο που αποτυπώνεται στις σειρές των επιτοκίων της νομισματικής και τραπεζικής στατιστικής.
Σημειώνεται ότι το α’ τετράμηνο του 2024 ο ρυθμός ανόδου των τραπεζικών πιστώσεων προς τις ΜΧΕ επιταχύνθηκε φθάνοντας σε 6,9% από 5,8%, κυρίως λόγω την ανάκαμψης της ζήτησης δανείων κυρίως από τις μεγάλες επιχειρήσεις- μετά τη μείωση που είχε καταγράψει το 2023.
Όπως σημειώνεται στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος στο προσεχές διάστημα η περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής εκ μέρους της ΕΚΤ που θα οδηγήσει σε γενικευμένη και συνεχή αποκλιμάκωση των εγχώριων επιτοκίων σε συνδυασμό με την επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας αναμένεται να ενισχύσει τη ζήτηση των δανείων.
Και σε κάθε περίπτωση «οι όροι και η διαθεσιμότητα των επιχειρηματικών πιστώσεων θα συνεχίσουν να υποστηρίζονται σε σημαντικό βαθμό από τα χαμηλότοκα δάνεια του RRF και από τα νέα προγράμματα συγχρηματοδότησης και εγγυοδοσίας της ΕΑΤ και του Ομίλου ΕΤΕπ». Εφόσον οι πόροι αυτοί (RRF, ETEπ, ΕΑΤ) εξακολουθήσουν να ενθαρρύνουν τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα να αυξήσουν τις χορηγήσεις τους, θεωρείται πολύ πιθανό ο ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης προς της ΜΧΕ να επιταχυνθεί κατά το 2023 από τα παρόντα σχετικά υψηλά επίπεδα.
Υστέρηση εκταμιεύσεων δανείων του RRF
Ειδικότερα, ως προς τη συμβολή της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών στη χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων που υπάγονται στο πλαίσιο του RRF, τα ποσά των “τραπεζικών δανείων συγχρηματοδότησης” που εκταμιεύθηκαν προς τις ΜΧΕ μέσω του RRF την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2024 ήταν 270 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, οι υπογραφές συμβάσεων για συγχρηματοδοτούμενα τραπεζικά δάνεια ανήλθαν από την έναρξη της εφαρμογής του προγράμματος στις αρχές του 2022 μέχρι τον Απρίλιο του 2024 σε 3,5 δισεκ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν εκταμιευθεί μέχρι τώρα σχεδόν 1 δισεκ. ευρώ (έναρξη εκταμιεύσεων: Ιούνιος 2022).
«Η παρατηρούμενη υστέρηση των εκταμιεύσεων δανείων στο πλαίσιο του RRF σε σχέση με τις συμβάσεις οι οποίες συνομολογήθηκαν σχετίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις με το γεγονός ότι αυτές αφορούν π.χ. μεγάλα επενδυτικά έργα, τα οποία είναι αναμενόμενο να προαπαιτούν ενδεχομένως χρονοβόρες διαδικασίες, όπως την έκδοση αδειών ή διαδικασίες που σχετίζονται με τις κατασκευές (π.χ. πολεοδομικές), με αποτέλεσμα οι σχετικές εκταμιεύσεις να γίνονται σταδιακά, σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα. Επίσης, καθυστερήσεις στην εκταμίευση ορισμένων ήδη συμβασιοποιημένων δανείων μπορεί να προέλθουν από τεχνικούς λόγους που σχετίζονται με δυσχέρειες στην εφαρμογή των προϋποθέσεων του ίδιου του πλαισίου του RRF, όπως π.χ. λόγω της στοχοθεσίας για την κατανομή των διαθέσιμων πόρων ανά πυλώνα» υπογραμμίζεται στην Έκθεση της ΤτΕ.
►Διαβάστε επίσης: ΤτΕ: Μειώθηκε η ψαλίδα επιτοκίων δανείων και καταθέσεων τον Απρίλιο
Αναγκαία η έγκαιρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων
H ΤτΕ υπογραμμίζει ότι η έγκαιρη απορρόφηση και η εκταμίευση των πόρων του RRF προς τον ιδιωτικό τομέα είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των προβλεπόμενων ρυθμών αύξησης των ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου κατά την περίοδο 2024-2026.
«Η αποτελεσματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων θα βοηθήσει στην επιτάχυνση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, οι οποίες θα ενισχύσουν τη συνολική παραγωγικότητα της οικονομίας»
Και ενώ μέχρι στιγμής, το ποσοστό απορρόφησης των πόρων του RRF είναι ικανοποιητικό (41% από το συνολικό ποσό των 36 δις ευρώ) και έχει συντελεστεί ικανοποιητική πρόοδος ως προς το ύψος των υπογεγραμμένων συμβάσεων, οι συνολικές εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις και τους τελικούς δικαιούχους προχωρούν με βραδύτερους ρυθμούς έναντι έναντι των αρχικών εκτιμήσεων, γεγονός που καθυστερεί την πραγματοποίηση επενδυτικών δαπανών.
«Ως εκ τούτου, καθίσταται επιτακτικά αναγκαία η επίλυση των προβλημάτων που εμποδίζουν την έγκαιρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και των επενδυτικών δράσεων, ώστε να επιταχυνθεί η είσπραξη των κονδυλίων του RRF και η απόδοσή τους στους τελικούς δικαιούχους, προκειμένου να υλοποιηθούν εγκαίρως οι επενδύσεις.» τονίζεται στην Έκθεση.
Πιο αναλυτικά, όσον αφορά στην απορρόφηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), μέχρι στιγμής η Ελλάδα σημειώνει ικανοποιητική πρόοδο στην εκπλήρωση σχετικών οροσήμων και στόχων και στην είσπραξη των δόσεων. Ειδικότερα, η Ελλάδα έχει λάβει συνολικά 14,9 δισεκ. ευρώ (41% των διαθέσιμων πόρων), εκ των οποίων 7,3 δισεκ. ευρώ σε δάνεια (41% του συνόλου) και 7,6 δισεκ. ευρώ σε επιδοτήσεις (42% του συνόλου), έχοντας ολοκληρώσει το 23% των συμφωνημένων στόχων/οροσήμων. Παράλληλα, τον Απρίλιο και τον Ιούνιο κατέθεσε αιτήματα είσπραξης της τέταρτης δόσης του σκέλους των δανείων (2,3 δισεκ. ευρώ) και των επιχορηγήσεων (1 δισεκ. ευρώ) αντίστοιχα.
Σχετικά με το δανειακό σκέλος του RRF, ικανοποιητική πρόοδος έχει συντελεστεί και ως προς την υπογραφή συμβάσεων δανείων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο προϋπολογισμός των συμβασιοποιημένων δανείων παρακολουθείται ως προαπαιτούμενος στόχος κατά την υποβολή αιτημάτων είσπραξης του δανειακού σκέλους του Μηχανισμού. Συγκεκριμένα, έως το τέλος Μαρτίου 2024 είχαν υποβληθεί 679 αιτήσεις για χρηματοδότηση μέσω δανείων του Μηχανισμού, προϋπολογισμού 9,9 δισεκ. ευρώ, από τις οποίες 280 έχουν προχωρήσει σε υπογραφή σύμβασης έργων ύψους 4,7 δισεκ. ευρώ, επιτρέποντας την έγκαιρη υποβολή του αιτήματος της τέταρτης δόσης δανείων νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό.
Προς τις επιχειρήσεις
Όσον αφορά τις εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις, αυτές αναμένεται να πραγματοποιούνται έως το 2029, καθώς τα δάνεια εκταμιεύονται τμηματικά, με βάση την πορεία υλοποίησης των έργων, σε βάθος χρόνου τριών ετών που θεωρείται η μέση κατασκευαστική περίοδος.
Έως το τέλος Μαΐου 2024 ο προϋπολογισμός των συμβασιοποιημένων δανείων ανερχόταν σε 4,9 δισεκ. ευρώ και οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις ανέρχονταν σε 1,74 δισεκ. ευρώ.
Εντούτοις, ως προς το σκέλος των επιχορηγήσεων του RRF, οι εκταμιεύσεις προς τους τελικούς δικαιούχους παρουσιάζουν καθυστερήσεις, αν και επιταχύνθηκαν το 2023. Ειδικότερα, μέχρι το τέλος του 2023 ποσό ύψους 3,45 δισεκ. ευρώ είχε καταβληθεί στους τελικούς δικαιούχους, ενώ μέχρι τον Απρίλιο επιπλέον 2,4 δισεκ. ευρώ είχαν μεταβιβαστεί από τον κρατικό προϋπολογισμό προς φορείς εντός και εκτός της γενικής κυβέρνησης. Σύμφωνα με την αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθυστερήσεις στις τελικές πληρωμές των πόρων για επιχορηγήσεις παρατηρούνται σε όλες τις χώρες και αντανακλούν πρωτίστως περιορισμούς των φορέων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο ως προς τη διοικητική διεκπεραίωση και την υλοποίηση των σχεδίων.
►Διαβάστε επίσης: ΤτΕ: Αύξηση κατά 384 εκατ. ευρώ των ιδιωτικών καταθέσεων τον Απρίλιο - Μείωση δανείων
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, παρά την ικανοποιητική απορρόφηση των πόρων του RRF την περίοδο 2021-2023 έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, παρατηρήθηκε σημαντική υστέρηση στην εκτέλεση των δαπανών χρηματοδοτούμενων από τις επιχορηγήσεις του RRF σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό. Δεδομένης της περιορισμένης διάρκειας ζωής του ευρωπαϊκού μέσου ανάκαμψης NGEU, χρειάζεται εντατικότερη προσπάθεια υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης αξιοποίηση των θετικών επιδράσεων του μέσου αυτού στο ρυθμό ανάπτυξης και στην παραγωγικότητα της οικονομίας τα επόμενα χρόνια.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
