Αλλαγές στο πλαίσιο άσκησης της νομισματικής πολιτικής αποφάσισε σήμερα το Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές που έχουν σημειωθεί στην οικονομία τα τελευταία χρόνια.

Η κύρια αλλαγή αφορά στον τρόπο που η ΕΚΤ θα χρηματοδοτεί τις τράπεζες και θα επηρεάζει τα επιτόκια στην αγορά χρήματος. Καθώς δεν υπάρχει πλέον ο λόγος που είχε οδηγήσει την ΕΚΤ σε μαζικές αγορές ομολόγων μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, που δεν ήταν άλλος από την αποφυγή του κινδύνου αποπληθωρισμού, η κεντρική τράπεζα θα χρηματοδοτεί πλέον τις τράπεζες κυρίως με βραχυπρόθεσμη ρευστότητα μέσω δημοπρασιών, αν και θα προβλέπεται και η δυνατότητα αγοράς ομολόγων. 

Βασικό μέσο νομισματικής πολιτικής στην κατεύθυνση αυτή θα είναι το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων – σήμερα διαμορφώνεται στο 4% - και για τον σκοπό αυτό θα μειωθεί από τις 18 Σεπτεμβρίου σε 15 μονάδες βάσης από 50 σήμερα η διαφορά του από το επιτόκιο πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης. Σημειώνεται ότι σήμερα το επιτόκιο ΠΚΑ ανέρχεται σε 4,5%.

Οι αλλαγές αυτές θα επηρεάσουν σε βάθος χρόνου τις τράπεζες καθώς η υπερβάλλουσα ρευστότητά τους παραμένει πολύ υψηλή μετά τις μαζικές αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ τα προηγούμενα χρόνια και θα περιορίζεται στον βαθμό που αυτά θα ωριμάζουν.

«Η πλεονάζουσα ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα, αν και θα παραμείνει σημαντική τα επόμενα έτη, σταδιακά μειώνεται», αναφέρεται σε ανακοίνωση της ΕΚΤ.

«Με χαρά ανακοινώνω ότι το Διοικητικό Συμβούλιο ενέκρινε αυτές τις αλλαγές του λειτουργικού πλαισίου του, με τις οποίες αναγνωρίζονται οι σημαντικές αλλαγές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τη νομισματική πολιτική τα τελευταία έτη», δήλωσε η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.

«Το πλαίσιο θα διασφαλίσει ότι η εφαρμογή της πολιτικής μας θα εξακολουθήσει να είναι αποτελεσματική, εύρωστη, ευέλικτη και αποδοτική στο μέλλον καθώς θα ομαλοποιείται ο ισολογισμός μας», πρόσθεσε.

Οι αρχές της νομισματικής πολιτικής

Το Διοικητικό Συμβούλιο συμφώνησε σε μια σειρά αρχών που θα καθοδηγήσουν την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής στο μέλλον:

• Αποτελεσματικότητα: Ο βασικός στόχος του λειτουργικού πλαισίου είναι να διασφαλίζει την αποτελεσματική εφαρμογή της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης της ΕΕ. Αυτό επιτυγχάνεται με τον καλύτερο τρόπο μέσω της καθοδήγησης των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων της αγοράς χρήματος σύμφωνα με τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής. Μπορεί να γίνει ανεκτός ένας βαθμός μεταβλητότητας των επιτοκίων της αγοράς χρήματος εφόσον δεν αλλοιώνονται οι ενδείξεις για την επιδιωκόμενη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
• Ευρωστία: Το λειτουργικό πλαίσιο πρέπει να είναι εύρωστο σε διαφορετικές συνθέσεις της νομισματικής πολιτικής καθώς και σε διαφορετικά περιβάλλοντα χρηματοδότησης και ρευστότητας και να είναι συμβατό με τη χρήση των μέσων νομισματικής πολιτικής που καθορίζονται στη στρατηγική νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Το Ευρωσύστημα σκοπεύει να παρέχει αποθεματικά κεντρικής τράπεζας χρησιμοποιώντας έναν ευρύ συνδυασμό μέσων προκειμένου να προσφέρει μια αποτελεσματική, ευέλικτη και σταθερή πηγή ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα και να στηρίξει επίσης τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
• Ευελιξία: Ο τραπεζικός τομέας της ζώνης του ευρώ είναι μεγάλος και ποικιλόμορφος σε ό,τι αφορά το μέγεθος, τα επιχειρηματικά μοντέλα και τις γεωγραφικές τοποθεσίες των τραπεζών. Μια ελαστική προσφορά αποθεματικών κεντρικής τράπεζας με βάση τις ανάγκες των τραπεζών κρίνεται επομένως καταλληλότερη για την αποτελεσματική διοχέτευση ρευστότητας σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ και για την συνεισφορά στην ευέλικτη απορρόφηση διαταραχών ρευστότητας.
• Αποδοτικότητα: Ένα αποδοτικό λειτουργικό πλαίσιο εφαρμόζει την επιθυμητή κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής και δεν παρεμβαίνει σε αυτήν, τηρώντας την αρχή της αναλογικότητας και λαμβάνοντας υπόψη τις καθαρές παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Επιπλέον, το πλαίσιο θα πρέπει να διασφαλίζει την οικονομική ευρωστία. Ένας οικονομικά υγιής ισολογισμός στηρίζει την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών και επιτρέπει την ομαλή άσκηση της νομισματικής πολιτικής.
• Οικονομία της ανοικτής αγοράς: Ο σχεδιασμός του λειτουργικού πλαισίου θα πρέπει να συμβαδίζει με την ομαλή και εύρυθμη λειτουργία των αγορών – συμπεριλαμβανομένων των αγορών χρήματος, οι οποίες συνδέονται στενότερα με την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής. Αυτό ευνοεί την αποδοτική κατανομή των πόρων, έναν αποτελεσματικό μηχανισμό ανακάλυψης τιμών και την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
• Δευτερεύων στόχος: Στον βαθμό που οι διαφορετικές συνθέσεις του λειτουργικού πλαισίου οδηγούν εξίσου στη διασφάλιση της αποδοτικής εφαρμογής της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, το λειτουργικό πλαίσιο θα διευκολύνει την ΕΚΤ στην επιδίωξη του δευτερεύοντος στόχου της να στηρίζει τις γενικές οικονομικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση – ιδίως τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία – με την επιφύλαξη του πρωταρχικού στόχου της ΕΚΤ για σταθερότητα των τιμών. Σε αυτό το πλαίσιο, ο σχεδιασμός του λειτουργικού πλαισίου θα αποβλέπει στην ενσωμάτωση προβληματισμών σχετικών με την κλιματική αλλαγή στις διαρθρωτικές πράξεις της νομισματικής πολιτικής.

Τα βασικά στοιχεία του νέου πλαισίου

Σύμφωνα με αυτές τις αρχές, το Διοικητικό Συμβούλιο συμφώνησε στις ακόλουθες βασικές παραμέτρους και χαρακτηριστικά του λειτουργικού του πλαισίου:

• Το Διοικητικό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να καθοδηγεί την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μέσω του επιτοκίου της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων. Τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια της αγοράς χρήματος αναμένεται να εξελιχθούν γύρω από το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, επιδεικνύοντας ανοχή σε κάποια μεταβλητότητα εφόσον αυτή δεν αλλοιώνει τις ενδείξεις για την επιδιωκόμενη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
• Το Ευρωσύστημα θα παρέχει ρευστότητα χρησιμοποιώντας έναν ευρύ συνδυασμό μέσων, συμπεριλαμβανομένων βραχυπρόθεσμων πιστοδοτικών πράξεων (π.χ. ΠΚΑ) και πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης διάρκειας τριών μηνών (ΠΠΜΑ) καθώς και – σε μεταγενέστερο στάδιο – διαρθρωτικών πιο μακροπρόθεσμων πιστοδοτικών πράξεων και ενός διαρθρωτικού χαρτοφυλακίων τίτλων.
• Οι ΠΚΑ θα συνεχίσουν να διενεργούνται μέσω δημοπρασιών σταθερού επιτοκίου με πλήρη κατανομή ποσού. Σκοπός είναι να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην κάλυψη των αναγκών ρευστότητας των τραπεζών και η χρησιμοποίησή τους από αντισυμβαλλομένους είναι αναπόσπαστο μέρος της ομαλής εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής.
• Οι ΠΠΜΑ διάρκειας τριών μηνών θα συνεχίσουν επίσης να διενεργούνται μέσω δημοπρασιών σταθερού επιτοκίου με πλήρη κατανομή ποσού.
• Το επιτόκιο των ΠΚΑ θα προσαρμοστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου των ΠΚΑ και του επιτοκίου της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων να μειωθεί σε 15 μονάδες βάσης από την τρέχουσα διαφορά των 50 μονάδων βάσης. Αυτή η μικρότερη διαφορά θα δώσει κίνητρα για την υποβολή προσφορών στο πλαίσιο των εβδομαδιαίων πράξεων, ούτως ώστε να είναι πιθανόν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια της αγοράς χρήματος να εξελιχθούν γύρω από το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, και θα περιορίσει τα ενδεχόμενα περιθώρια μεταβλητότητας των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων της αγοράς χρήματος. Ταυτόχρονα, θα δημιουργήσει περιθώρια για δραστηριότητα στην αγορά χρήματος και θα δώσει στις τράπεζες κίνητρα να αναζητήσουν λύσεις χρηματοδότησης μέσω των αγορών. Το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης θα προσαρμοστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και του επιτοκίου των ΠΚΑ να παραμείνει αμετάβλητη στις 25 μονάδες βάσης. Αυτές οι αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ την έκτη περίοδο τήρησης του 2024, η οποία αρχίζει στις 18 Σεπτεμβρίου 2024.
• Νέες διαρθρωτικές πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης και ένα διαρθρωτικό χαρτοφυλάκιο τίτλων θα τεθούν σε εφαρμογή σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν το μέγεθος του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος θα αρχίσει πάλι να αυξάνεται σταθερά, λαμβανομένων υπόψη των παλαιότερων ομολόγων που θα εξακολουθούν να διακρατούνται. Αυτές οι πράξεις θα συμβάλουν σημαντικά στην κάλυψη των διαρθρωτικών αναγκών ρευστότητας του τραπεζικού τομέα που απορρέουν από αυτόνομους παράγοντες και από τις απαιτήσεις υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών. Οι διαρθρωτικές πράξεις αναχρηματοδότησης και το διαρθρωτικό χαρτοφυλάκιο τίτλων θα διαμορφωθούν σύμφωνα με τις παραπάνω αρχές και με σκοπό να αποφευχθούν παρεμβολές στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τις αποφάσεις του για τη νομισματική πολιτική, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα χαρτοφυλάκια που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) και του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) θα συνεχίσουν να μειώνονται.
• Ο συντελεστής ελάχιστων αποθεματικών για τον καθορισμό των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών των τραπεζών παραμένει αμετάβλητος σε 1%. Το επιτόκιο για τον εκτοκισμό των ελάχιστων υποχρεωτικών αποθεματικών παραμένει αμετάβλητο σε 0%.
• Ένα ευρύ πλαίσιο εξασφαλίσεων θα διατηρηθεί για τις πράξεις αναχρηματοδότησης.

Καθώς οι χρηματοπιστωτικές αγορές, τα ιδρύματα και οι αντισυμβαλλόμενοι θα προσαρμόζονται στις αλλαγές του περιβάλλοντος ρευστότητας παράλληλα με τη μείωση του μεγέθους του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος, το Διοικητικό Συμβούλιο θα παρακολουθεί προσεκτικά την εξέλιξη και τη διανομή της πλεονάζουσας ρευστότητας, τη διαμόρφωση των επιτοκίων της αγοράς χρήματος, την εξέλιξη της ζήτησης διαθεσίμων εκ μέρους των τραπεζών και τη λειτουργία των αγορών χρήματος και των ευρύτερων χρηματοπιστωτικών αγορών στο πλαίσιο των παραμέτρων που ανακοινώθηκαν σήμερα. Με βάση την εμπειρία που θα αποκτηθεί, το Διοικητικό Συμβούλιο θα επανεξετάσει τις βασικές παραμέτρους του λειτουργικού πλαισίου το 2026 και θα είναι έτοιμο να προσαρμόσει τον σχεδιασμό και τις παραμέτρους του πλαισίου νωρίτερα, εφόσον χρειαστεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι η εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής παραμένει σύμφωνη με τις καθιερωμένες αρχές. Θα διενεργηθεί επίσης σε βάθος ανάλυση του σχεδιασμού των νέων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης και του νέου διαρθρωτικού χαρτοφυλακίου.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!