Aπό μία σειρά κινδύνους, εξωγενείς και ενδογενείς,απειλείται η ελληνική οικονομία σύμφωνα με την έκθεση του διοικητού της Τραπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.
Οι εξωγενείς κίνδυνοι συναρτώνται με τις γεωπολιτικές εντάσεις και τις επιδράσεις τους στην παγκόσμια και την ευρωπαϊκή οικονομία και κυρίως στον πληθωρισμό, με τον έλεγχο των παραλλαγών της COVID-19 και με την κλιματική αλλαγή. Η πανδημία ως κίνδυνος έχει υποχωρήσει, αν και δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως και οριστικά. Ο σημαντικότερος όμως εξωγενής κίνδυνος βραχυπρόθεσμα συνδέεται με τη διάρκεια των πληθωριστικών πιέσεων, η οποία συναρτάται με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις συναφείς οικονομικές εξελίξεις.
Καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις φαίνεται να λαμβάνουν διεθνώς ένα μονιμότερο χαρακτήρα, επεκτείνονται ευρύτερα στην οικονομία, επιδρώντας αρνητικά στο διαθέσιμο εισόδημα, στην καταναλωτική και επενδυτική δαπάνη, στα περιθώρια κέρδους, στις αποδόσεις των περιουσιακών στοιχείων, στον πραγματικό πλούτο, στις τουριστικές εισροές και εν τέλει στο ρυθμό μεγέθυνσης. Παράλληλα, η ισχυροποίηση του πληθωρισμού συνηγορεί στην ομαλοποίηση της ενιαίας νομισματικής πολιτικής και στην αυστηροποίηση των συνθηκών χρηματοδότησης, με αντίκτυπο στο κόστος δανεισμού.
Μεσομακροπρόθεσμα, ο σημαντικότερος εξωγενής κίνδυνος προέρχεται από τη μη γραμμικότητα της κλιματικής κρίσης, η οποία συνιστά σοβαρή απειλή μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής αστάθειας. Οι κίνδυνοι για τις τράπεζες από την κλιματική κρίση είναι σημαντικοί. Αυξάνεται ο πιστωτικός κίνδυνος, ο οποίος σχετίζεται με αδυναμία εξυπηρέτησης δανείων, ο κίνδυνος αγοράς, καθώς επηρεάζεται αρνητικά η αξία των περιουσιακών στοιχείων, ο κίνδυνος ρευστότητας, στο βαθμό που η κλιματική κρίση επηρεάζει τις πηγές χρηματοδότησης των τραπεζών, και ο λειτουργικός κίνδυνος εξαιτίας των ζημιών στις υποδομές μετά από φυσικές καταστροφές.
Οι ενδογενείς κίνδυνοι συναρτώνται τόσο με τις διαχρονικές παθογένειες της διάρθρωσης της οικονομίας όσο και με ζητήματα που κληροδότησε η κρίση χρέους. Στους κινδύνους αυτούς συγκαταλέγονται:
- το ενδεχόμενο υστέρησης στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί ισχυρή ανάπτυξη και δεν επιταχυνθεί η μεταρρυθμιστική πολιτική,
- η απότομη αύξηση του ήδη υψηλού λόγου δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ,
- το υψηλό απόθεμα των ΜΕΔ,
- η συσσώρευση ιδιωτικού χρέους,
- η χαμηλή διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα,
- το υψηλό επενδυτικό κενό,
- η αδυναμία της εκπαίδευσης να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στη διεθνή αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα υψηλό ποσοστό ανεργίας των νέων,
- το ενδεχόμενο αδυναμίας της δημόσιας διοίκησης για την έγκαιρη εκταμίευση των ευρωπαϊκών πόρων και τυχόν εμπόδια διοικητικής φύσεως στην υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων,
- η μεγάλη καθυστέρηση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
Oδικός χάρτης για ισχυρή ανάπτυξη
Σε γενικές γραμμές, τρεις παράγοντες θα προσδιορίσουν το ρυθμό ανάπτυξης το 2022 και τα αμέσως επόμενα έτη: η ενίσχυση των επενδύσεων, κυρίως των ιδιωτικών, μέσω της υλοποίησης μιας ισχυρής μεταρρυθμιστικής πολιτικής αναγκαίας για την προσέλκυση επενδύσεων από τη διεθνή επιχειρηματική αγορά, η αύξηση της ιδιωτικής καταναλωτικής δαπάνης και η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Κρίσιμες ωστόσο προϋποθέσεις είναι ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία και ο μετριασμός των συνεπειών του στην οικονομία, καθώς και η εμπέδωση ενός κλίματος διεθνούς εμπιστοσύνης, συνεργασίας και ειρηνικής επίλυσης διαφορών.
Για την υποστήριξη μιας συστηματικής πορείας μεγέθυνσης τα επόμενα χρόνια με μέσο ετήσιο ρυθμό 3%, πρέπει να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις οικονομικής πολιτικής με μακροχρόνιο ορίζοντα, οι οποίες διαμορφώνουν ένα σαφή οδικό χάρτη για:
• περισσότερο εξωστρεφείς και ανταγωνιστικές αγορές αγαθών και υπηρεσιών, με εκμετάλλευση των τεχνολογικών εξελίξεων ώστε να προωθηθεί η παρουσία της ελληνικής οικονομίας στις διεθνείς αλυσίδες αξίας,
• εκμετάλλευση της διαθέσιμης τεχνογνωσίας για μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό κόμβο,
• προστασία της υγιούς επιχειρηματικότητας, με εξάλειψη διοικητικών εμποδίων ώστε να ενθαρρυνθεί η ανάληψη ιδιωτικής επενδυτικής πρωτοβουλίας,
• δημιουργία αποτελεσματικότερου και λειτουργικότερου κράτους μέσω της ολοκλήρωσης του ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης,
• ψηφιοποίηση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης, με όφελος την ταχεία εκδίκαση των υποθέσεων και την επίλυση των οικονομικών διαφορών,
• αντιμετώπιση του προβλήματος της συσσώρευσης ιδιωτικού χρέους μέσω της χρήσης όλων των διαθέσιμων εργαλείων και της εμπέδωσης κουλτούρας πληρωμών,
• επιτάχυνση του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων για τη βέλτιστη αξιοποίηση πόρων και υποδομών,
• χρηματοδοτική στήριξη από ένα εύρωστο τραπεζικό σύστημα,
• δημιουργία νησίδων αριστείας, καινοτομίας και τεχνολογικής προόδου, και
• έμφαση στην κριτική σκέψη και προσαρμογή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων όλων των βαθμίδων στις ανάγκες της σύγχρονης διεθνοποιημένης αγοράς εργασίας.
Κρίσιμης σημασίας για την αποτελεσματικότητα της οικονομικής πολιτικής εξάλλου είναι όχι μόνο η επιλογή των σωστών αποφάσεων πολιτικής, αλλά και η επιτυχής εφαρμογή τους. Όπως έδειξε η δεκαετής ελληνική κρίση, ολιγωρίες, καθυστερήσεις ή η ημιτελής εφαρμογή δράσεων οικονομικής πολιτικής μείωσαν σε σημαντικό βαθμό την αποτελεσματικότητα των σταθεροποιητικών προγραμμάτων και επιμήκυναν τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.
Δεδομένων των δυσοίωνων δημογραφικών εξελίξεων, μέσο για μια ισχυρή ανάπτυξη είναι η αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας και η επέκταση των παραγωγικών
δυνατοτήτων της οικονομίας με βελτίωση της ποσότητας και της ποιότητας του υλικού και ανθρώπινου κεφαλαίου με ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών.
Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση οδηγεί στη μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό υπόδειγμα όπου η απασχόληση δεν βασίζεται στο μηχανικού τύπου καταμερισμό εργασίας, αλλά σε δεξιότητες που απαιτούν κριτική σκέψη και πνευματική ευρύτητα και αποβλέπουν στη διαχείριση της πληροφορίας και όχι στην αναπαραγωγή της. Παράλληλα, θα πρέπει να διασφαλιστεί η παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους και η συμμετοχή όλων των κοινωνικών ομάδων χωρίς αποκλεισμούς στα οφέλη της ανάπτυξης ώστε να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
