Σήμερα, κατά πάσα πιθανότητα, θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την ενίσχυση της Κεφαλαιαγοράς, το οποίο περιλαμβάνει και τις βελτιώσεις για τον εξωδικαστικό μηχανισμό, τις οποίες έχει ήδη παρουσιάσει ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και η γενικής γραμματέας χρηματοπιστωτικού τομέα και ιδιωτικού χρέους Θεώνη Αλαμπάση.
Η σημαντικότερη αλλαγή – βελτίωση αφορά το άνοιγμα της περιμέτρου των οφειλετών με μη εξυπηρετούμενες τραπεζικές οφειλές μέχρι 300.000 ευρώ για τους οποίους η πρόταση ρύθμισης του Εξωδικαστικού γίνεται αυτόματα και υποχρεωτικά αποδεκτή για τους πιστωτές καθώς διπλασιάζονται τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
Στην πραγματικότητα αυξάνονται τα κριτήρια βάση των οποίων ένα δανειολήπτης θεωρείται ευάλωτος στο πλαίσιο του εξωδικαστικού, όμως στη σχετική διάταξη δεν θα υπάρχει ο όρος «ευάλωτος» ώστε να μην υπάρχει νομικό έρεισμα για την υιοθέτηση αυτών των διευρυμένων κριτηρίων για την παροχή επιδομάτων. Το υπουργείο Οικονομικών έχει ξεκαθαρίσει ότι ο διπλασιασμός των κριτηρίων αφορά μόνο την υποχρεωτικότητα της ρύθμισης του Εξωδικαστικού Μηχανισμού.
Με εγγύηση ελληνικού Δημοσίου
Μια ακόμα βελτίωση αφορά σε δάνεια που φέρουν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου - περί τα 2 δισ, ευρώ εκ των οποίων τα 500 εκατ. ευρώ προς επιχειρήσεις- καθώς επεκτείνεται η δυνατότητα ρύθμισης αυτών των δανείων μέσω της εξυγίανσης, χωρίς να διακινδυνεύεται η εγγύηση του Δημοσίου.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει το υπουργείο έχει θεσμοθετηθεί ρητώς η δυνατότητα να ρυθμίζονται μέσω τους εξωδικαστικού μηχανισμού με δυνατότητα διαγραφών και επέκτασης του χρόνου αποπληρωμής.
«Η δυνατότητα αυτή επεκτείνεται και στην περίπτωση που ο οφειλέτης επιλέξει να ρυθμίσει τις οφειλές του μέσω της διαδικασίας εξυγίανσης. Στόχος είναι να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις που έχουν συνήθως μεγαλύτερες οφειλές και για αυτό επιλέγουν το εργαλείο της εξυγίανσης, να ρυθμίσουν και τα δάνεια με εγγύηση ελληνικού δημοσίου, χωρίς να διακινδυνεύεται η παρασχεθείσα εγγύηση.»
Διαδικασία εξυγίανσης
Σημειώνεται ότι η διαδικασία εξυγίανσης δίνει τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις - κατά κύριο λόγω μεσαίες και μεγάλες - και φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα (ελεύθεροι επαγγελματίες – επιτηδευματίες) να ρυθμίσουν το σύνολο των οφειλών τους προς όλους τους πιστωτές (δημόσιο, τράπεζες-servicers, προμηθευτές, εργαζόμενοι) με την αρωγή εμπειρογνώμονα που συντάσσει χρηματοοικονομική έκθεση και Σχέδιο συμφωνίας αναδιάρθρωσης οφειλών, γίνονται διαπραγματεύσεις μεταξύ οφειλέτη – πιστωτών.
Οι πιστωτές ψηφίζουν ηλεκτρονικά, μέσω της Πλατφόρμας Εξυγίανσης Οφειλών Επιχειρήσεων και με την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας, η πλατφόρμα παράγει βεβαίωση αποτελεσμάτων. Η διαδικασία θεωρείται επιτυχής, εφόσον υπερψηφίσει η πλειοψηφία των πιστωτών. Η συμφωνία επικυρώνεται από δικαστή και η σχετική δικαστική απόφασης που επιβάλλεται σε όλους τους πιστωτές (ακόμα και σε αυτούς που δεν συμφώνησαν) δημοσιεύεται από τον οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.
Με την προωθούμενη διάταξη ο πιστωτής (τράπεζα/servicers) που συναινεί με Σχέδιο Εξυγίανσης δεν κινδυνεύει εκ προοιμίου να χάσει την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, για την αποπληρωμή της οποίας από το Κράτος θα πρέπει να έχει προηγηθεί σχετικός έλεγχος για την τήρηση των όρων εγγύησης. Ελεγχος που σε αρκετές περιπτώσεις είναι αντικείμενο δικαστικής διένεξης μεταξύ δημόσιου και τραπεζών που χορήγησαν τα δάνεια .
Σημειώνεται ότι το σε περίπτωση «κουρέματος» του δανείου που φέρει την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου το κράτος καταβάλει μέρος της εγγύησης που αντιστοιχεί στο ποσό του έχει «κουρευτεί» και η εγγύηση παραμένει «ενεργή» μέχρι την αποπληρωμή της εγγυημένης οφειλής/δανείου.
Eγγυημένα δάνεια
To υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο του Εξωδικαστικού για τα εγγυημένα δάνεια προβλέπει ότι την υπό όρους μερική διαγραφή οφειλών προς τις τράπεζες/servicers ως 80% επί της βασικής οφειλής καθώς και ως 100% επί των τόκων. Το υπόλοιπο της οφειλής μπορεί να ρυθμιστεί σε έως 240 δόσεις αν το Ελληνικό εγκρίνει το αίτημα κατάπτωσης εγγύησης της τράπεζας/διαχειριστή δανείου. Τότε το Δημόσιο πληρώνει τον πιστωτή και ο οφειλέτης θα πρέπει να πληρώσει ισόποση οφειλή στην αρμόδια ΔΟΥ/ΑΑΔΕ. Σε περίπτωση που το Δημόσιο απορρίψει το αίτημα κατάπτωσης της εγγύησης το δάνεια παραμένει στην τράπεζα/servicer.
Εάν ο πιστωτής έχει υποβάλλει αίτηση κατάπτωσης της εγγύησης του ελληνικού δημοσίου, πριν από την αποπληρωμή θα πρέπει να έχει διενεργηθεί έλεγχος περί της τήρησης των όρων εγγύησης. Μέχρι να ολοκληρωθεί ο εν λόγω έλεγχος του Δημοσίου ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλλει αίτηση στην πλατφόρμα του Εξωδικαστικού, διότι η οφειλή παραμένει στην τράπεζα/servicer.
Εάν ολοκληρωθεί ο έλεγχος του Κράτους και διαπιστωθεί ότι ισχύουν οι όροι της εγγύησης, τότε το Κράτος αποπληρώνει την οφειλή προς την τράπεζα ή διαχειριστή δανείων και ταυτόχρονα βεβαιώνει ισόποσο ποσό οφειλής στην ΑΑΔΕ. Ως εκ τούτου ο οφειλέτης δύναται να ρυθμίσει την εν λόγω οφειλή, είτε μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ή διμερώς με την ΑΑΔΕ μέσω των ειδικών διμερών ρυθμίσεων και εξόφληση σε έως 120 δόσεις.
Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις οι έλεγχοι είτε καθυστερούν, είτε το Δημόσιο (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους) βρίσκεται σε δικαστική διένεξη με τις τράπεζες με αποτέλεσμα από να καθυστερεί η αποδοχή ή η απόρριψη του αιτήματος κατάπτωσης της εγγύησης.