Συμπληρώθηκαν πριν από λίγες μέρες 10 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, του SSM (Single Supervisory Mechanism), που συστάθηκε στον απόηχο της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008, με τον Κανονισμό 1024/2013 για την ανάθεση στην ΕΚΤ ειδικών καθηκόντων σχετικά με την προληπτική εποπτεία των συστημικά σημαντικών τραπεζών της, μεταξύ των οποίων και οι τέσσερις ελληνικές τράπεζες, δηλαδή Εθνική, Πειραιώς, Αlpha Bank και Eurobank.
Δέκα χρόνια μετά η εποπτεία του τραπεζικού συστήματος έχει αλλάξει άρδην, νέοι κίνδυνοι έχουν αναδειχθεί και αναβαθμιστεί – όπως αυτοί που σχετίζονται με το κλίμα και την κυβερνοασφάλεια – δημιουργώντας μαζί με τους γεωπολιτικού και οικονομικούς κινδύνους ένα «κοκτέιλ» αβεβαιότητας και νέων προκλήσεων. Όμως όλοι αναγνωρίζουν ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι πλέον πιο ισχυρές και ανθεκτικές.
→ Διαβάστε επίσης: ΕΚΤ: Ανησυχεί για τον αντίκτυπο αμερικανικών δασμών στην ανάπτυξη αλλά όχι στον πληθωρισμό
«Ξεπέρασε τις προσδοκίες μας»
Στο μήνυμα της για τα 10α γενέθλια του SSM η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κρίστιν Λαγκάρντ, υπογραμμίζει ότι «είναι σαφές ότι ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία όχι μόνο ανταποκρίθηκε, αλλά και ξεπέρασε τις προσδοκίες μας» και θέτει τον σαφή στόχο για την επόμενη δεκαετία: να διασφαλίσουμε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα είναι σε ακόμη καλύτερη θέση να χρηματοδοτήσουν την οικονομία. Αυτό σημαίνει δημιουργία των συνθηκών για μια γνήσια ενιαία τραπεζική αγορά – μια αγορά που μας επιτρέπει να αξιοποιήσουμε τη συνδυασμένη χρηματοδοτική δύναμη του τραπεζικού μας συστήματος για να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη».
Ωστόσο, όπως επεσήμανε σε πρόσφατη συνάντηση με δημοσιογράφους ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών και της ΕΤΕ, Γκίκας Χαρδούβελης, ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας είναι κατακερματισμένος λόγω της ατελούς τραπεζικής ένωσης και του υψηλότερου κόστους συμμόρφωσης με τις εποπτικές απαιτήσεις.
«Το όραμα έγινε πραγματικότητα»
Για την επικεφαλής του SSM Claudia Buch, η ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία έχει εκπληρώσει την εντολή της. «Όλοι έχουμε καλούς λόγους να γιορτάσουμε τη δέκατη επέτειο του SSM. Η ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία έχει μια σαφή εντολή – να διατηρεί τις ευρωπαϊκές τράπεζες ασφαλείς και υγιείς. Μπορεί να ασκήσει την εντολή του ανεξάρτητα και προς το συμφέρον όλων των Ευρωπαίων. Αποτελεί βασικό στοιχείο της τραπεζικής ένωσης. Όπως πολλά ευρωπαϊκά έργα, η τραπεζική ένωση ξεκίνησε με ένα όραμα: να εποπτεύει τις τράπεζες από ευρωπαϊκή προοπτική, να διαχειρίζεται καλύτερα τις τράπεζες που «πέφτουν» και να διασφαλίζει τα χρήματα των φορολογουμένων και να παρέχει την ίδια ασφαλιστική προστασία σε όλους τους ευρωπαίους καταθέτες. Δέκα χρόνια μετά, το όραμα έγινε πραγματικότητα. Η ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία έχει εκπληρώσει την εντολή της» αναφέρει στο μήνυμα της.
Ομως, όπως υπογραμμίζει José Manuel Campa Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει, δηλαδή η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης. «Σε αυτόν και σε άλλους τομείς, προσβλέπω σε περαιτέρω εποικοδομητική συνεργασία με τον SSM για να διασφαλίσουμε ότι θα προστατεύσουμε τα συστήματα χρηματοδότησης και τραπεζών για τα επόμενα 10 χρόνια και μετά».
Η γένεση
Η γένεση του SSM, στον οποίο συμμετέχουν υποχρεωτικά τα 19 κράτη – μέλη της ευρωζώνης, η απαρχή μιας νέας εποχής για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα στο οποίο έπρεπε να προσαρμοστούν όλες οι τράπεζες της ευρωζώνης, βρήκε τη χώρα μας στη δύνη της οικονομικής κρίσης.
Μιας οικονομικής κρίσης που έβγαλε στην επιφάνεια όλες τις διαχρονικές κακοδαιμονίες και τις στρεβλώσεις του ελληνικού τραπεζικού συστήματος το οποίο βρέθηκε αντιμέτωπο με απώλειες 28,2 δις ευρώ λόγω του PSI το 2012 για τις 4 συστημικές – αναδιατάχθηκε και ανακεφαλαιοποιήθηκε 3 φορές (με κόστος για το δημόσιο περί τα 50 δις ευρώ) αλλά και ένα τεράστιο όγκο «κόκκινων» δανείων που δημιουργήθηκαν είτε γιατί είχαν χορηγηθεί τα χρόνια της (πλασματικής) ευμάρειας με χαλαρά ή και ανύπαρκτα πιστωτικά κριτήρια, είτε γιατί υπήρξε μια δραματική μείωση των εισοδημάτων (πρωτοφανής ανεργία, μείωση μισθών, τζίρων) με αποτέλεσμα νοικοκυριά και επιχειρήσεις να μην μπορούν να εξυπηρετούν κανονικά τα δάνεια τους. Είτε και για τους δύο λόγους.
Το ΑΕΠ μειώθηκε σωρευτικά τα χρόνια της παρατεταμένης 9ετούς κρίσης περίπου κατά 1/4, το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο υψηλό του 28%, οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών υποχώρησαν κατά 117 δισ. ευρώ.
Σφοδρότερη από την κρίση του 1929
«Θα μπορούσε κανείς να πει ότι σε εθνικό επίπεδο η ελληνική κρίση υπήρξε σφοδρότερη από ό,τι η κρίση του 1929» είχε πει χαρακτηριστικά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας (Νοέμβριος 2018 - εκδήλωση ΙCMB, Γενεύη «Διδάγματα της χρηματοπιστωτικής κρίσης και προκλήσεις για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα») τονίζοντας ότι όπως ήταν αναμενόμενο, το τίμημα για τον τραπεζικό τομέα υπήρξε βαρύ και σημειώθηκε μεγάλη επιδείνωση του στα θεμελιώδη μεγέθη των ελληνικών τραπεζών.
«Σε μία 10ετία (σ.σ 2008-2018) το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έπρεπε να ισορροπήσει ανάμεσα στην πρωτόγνωρη στη μέχρι τότε σύγχρονη ιστορία του, συρρίκνωση και στην, επίσης, καινοφανή και εκτεταμένη ρύθμιση του τρόπου λειτουργίας του, με όρους αντίστοιχους των λοιπών συστημικών ευρωπαϊκών τραπεζών, που δεν βίωσαν την ίδια οικονομική κρίση χρέους. Την ίδια χρονική περίοδο το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έπρεπε να προσαρμοστεί και σε μεγάλο βαθμό προσαρμόστηκε στα σύγχρονα μέσα πληρωμών και στις αλματώδεις εξελίξεις της τεχνολογίας» όπως σημειώνεται στην επετειακή έκδοση της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών του 2018 για τα 90 χρόνια της ΕΕΤ («Από τα 70 στα 90 – Ο απολογισμός μιας κρίσιμης εικοσαετίας»).
Προφανώς, η συμμετοχή – υποχρεωτική – της Ελλάδας στον SSM, υπήρξε καθοριστική για την αναδιάταξη και εξυγίανση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος. Ωστόσο, τα πρώτα τουλάχιστον χρόνια, δεν έλειψαν ούτε τα λάθη, ούτε οι αστοχίες, ούτε η υπερβολική αυστηρότητα του ευρωπαίου επόπτη σε σχέση με την Ελλάδα, είτε αφορούσε ζητήματα διακυβέρνησης, είτε θέματα διαχείρισης «κόκκινων» δανείων. Κατά πολλούς ο SSM έμαθε πολλά «χάρη» και στην Ελλάδα.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
