Έντονη είναι πλέον η ανησυχία που επικρατεί στις διεθνείς αγορές γύρω από τις εξελίξεις στο μέτωπο του πετρελαίου, μετά την πολεμική ανάφλεξη στην Μ. Ανατολή καθώς υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι τα χειρότερα ίσως δεν τα έχουμε δει, ειδικά μάλιστα στην περίπτωση που υπάρξει εμπλοκή του Ιράν, είτε έμμεση, είτε άμεση.
Χθες όπως ήταν αναμενόμενο οι τιμές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές ενισχύθηκαν σημαντικά, με το Brent να φτάνει ακόμη και τα 89 δολάρια το βαρέλι, όταν μάλιστα την Παρασκευή είχε υποχωρήσει ακόμη και κάτω από τα 84 δολάρια.
Το πρόβλημα δεν έγκειται στην παραγωγή, αφού ούτε στο Ισραήλ ούτε και στα παλαιστινιακά εδάφη υπάρχει παραγωγή. Ωστόσο η σφοδρή σύγκρουση – που φαίνεται ότι θα έχει διάρκεια – πυροδοτεί φόβους για ανάφλεξη σε όλη τη Μέση Ανατολή. Και η περιοχή ως σύνολο είναι υπεύθυνη για το 1/3 των παγκόσμιων προμηθειών πετρελαίου. Το γεγονός λοιπόν ότι έχουμε σε πλήρη εξέλιξη την πλέον αιματηρή αραβο-ισραηλινή σύγκρουση των τελευταίων 50 ετών (δηλαδή από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ και την πετρελαϊκή κρίση του 1973) δημιουργεί ανησυχία για ένα νέο ενεργειακό σοκ.
Επίσης όπως αναφέρει στο BBC ο ενεργειακός αναλυτής Σαούλ Κάβονιτς, «η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει εξαιτίας της προοπτικής μίας ευρύτερης ανάφλεξης, που θα μπορούσε να διαχυθεί στο Ιράν και τη Σαουδική Αραβία». Ο ίδιος προειδοποίησε πως περίπου το 1/5 των παγκόσμιων προμηθειών πετρελαίου θα μπορούσαν να «γίνουν όμηροι», εάν υπάρξουν προβλήματα στα Στενά του Ορμούζ – μία ζωτικής σημασίας αρτηρία του παγκόσμιου εμπορίου.
Από την άλλη η JPMorgan είχε πρόσφατα εκτιμήσει ότι η τιμή του πετρελαίου θα παραμείνει στα 86 δολάρια μέχρι το τέλος του έτους λόγω μιας αναμενόμενης πτώσης στη ζήτηση ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η μέση τιμή του αργού θα μειωθεί στα 81,8 δολάρια το βαρέλι το 2023 (από 100,7 δολάρια το 2022) και ότι θα διαμορφωθεί στα 81,2 δολάρια το 2024. Πρόκειται για προβλέψεις που οδηγούνται από τις αβέβαιες προοπτικές της προσφοράς από τη Ρωσία (λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί σε βάρος της χώρας), από τη Σαουδική Αραβία και τις χώρες OPEC+ καθώς από τον ρυθμό ανάκαμψης της κινεζικής οικονομίας.
Έρχεται ράλι προς τα 100 δολάρια
Τα πράγματα όμως έχουν μεταβληθεί μετά το ξέσπασμα του πολέμου, οι προβλέψεις αυτές τείνουν να ανατραπούν καθώς τα πιο ακραία σενάρια κάνουν λόγω για επανάληψη της ενεργειακής κρίσης του 1973 όπου ο Δ’ Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος (Πόλεμος του «Γιόμ Κιπούρ») οδήγησε σε τριπλασιασμό των τιμών του πετρελαίου αφού οι χώρες του Αραβικού Κόλπου προέβησαν σε εμπάργκο στις εξαγωγές και τα λιγότερο ακραία να προβλέπουν παρατεταμένο ράλι προς τα 100 δολάρια ή και παραπάνω.
Οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου, είτε αυτές σταματήσουν κοντά στο όριο των 100 δολαρίων είτε το ξεπεράσουν, προμηνύουν αναζωπύρωση της ενεργειακής κρίσης ως αποτέλεσμα του περιορισμού των προμηθειών. Και ενώ το Ισραήλ και τα παλαιστινιακά εδάφη δεν αποτελούν πηγές προμήθειας της παγκόσμιας αγοράς, η εμπλοκή του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας και η ενδεχόμενη επέκταση της κρίσης στην Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να φέρει στο προσκήνιο κυρώσεις είτε από την πλευρά των ΗΠΑ προς το Ιράν είτε από την πλευρά άλλων πετρελαιοπαραγωγών κρατών της περιοχής, τα οποία ούτως ή άλλως έχουν περιορίσει την παραγωγή ως μέρος της προσπάθειας του ΟΠΕΚ+ να τονώσει τις τιμές στην διεθνή αγορά.
Μέχρι στιγμής, παράγοντες της διεθνούς αγοράς θεωρούν ότι είναι μάλλον απίθανη μια εκτόξευση των τιμών όπως την είχε βιώσει η αγορά κατά το 1973 και αυτό γιατί τόσο οι συνθήκες προσφοράς και ζήτησης είναι διαφορετικές όσο και οι γεωπολιτικές ισορροπίες. Έτσι, θεωρούν ότι ναι μεν οι πιθανότητες για ένα αραβικό εμπάργκο πετρελαίου ίσως να είναι περιορισμένες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα απαντήσουν με υλοποίηση των κυρώσεων στις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν, κάτι που θα μείωνε εκ των πραγμάτων τις παγκόσμιες προμήθειες και θα ασκούσε ανοδικές πιέσεις στις τιμές.
Χάθηκε η ευκαιρία προσέγγισης ΗΠΑ - Ιράν;
Αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ και 10 περίπου μήνες, από τα τέλη του περασμένου έτους, οι ΗΠΑ επιδιώκουν την εξομάλυνση των σχέσεων της με το Ιράν και έχει μάλλον δείξει να … «μην βλέπει» την αύξηση των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου, παρότι υπάρχουν ενεργές οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, η ιρανική παραγωγή πετρελαίου να έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 700.000 βαρέλια ημερησίως φέτος αλλά εάν ο Λευκός Οίκος επιβάλει τις κυρώσεις, αυτό από μόνο του θα μπορούσε να είναι αρκετό για να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου στα 100 δολάρια το βαρέλι, και ενδεχομένως πέρα από αυτό.
Εν κατακλείδι όλα δείχνουν ότι μπαίνουμε εκ νέου σε νέα περίοδο αστάθειας και αβεβαιότητας που η οποιαδήποτε πρόβλεψη είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένη.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
