Με την ενεργειακή κρίση να βαθαίνει και τον χειμώνα να πλησιάζει, η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει έκτακτα μέτρα για να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος ενέργειας που πλήττει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Η λογική των μέτρων είναι ο περιορισμός των τιμών βραχυπρόθεσμα και η αλλαγή του συστήματος διαμόρφωσης των τιμών της ενέργειας μακροπρόθεσμα, με την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου από αυτές του ρεύματος.

Η Κομισιόν επισπεύδει τη διαμόρφωση ενός σχεδίου, χωρίς να είναι γνωστό ακόμη το περίγραμμα των μέτρων. 

Τα προβλήματα 

Ενα βασικό πρόβλημα που έχει ο σχεδιασμός των νέων μέτρων αφορά στις σημαντικές διαφορές που έχουν οι 27 χώρες της ΕΕ στο ενεργειακό μείγμα τους, με ορισμένες να βασίζονται περισσότερα στα ορυκτά καύσιμα και άλλες στις Ανανεώσιμες Πηγές.

Κρίσιμης σημασίας είναι το ερώτημα ποιος θα πληρώσει για τα μέτρα, αν θα είναι οι κρατικοί προϋπολογισμοί ή αν η χρηματοδότηση θα επιτευχθεί με τη φορολόγηση των υπερκερδών (windfall profits) των ενεργειακών εταιρειών ή με κάποιον συνδυασμό τους.

Οσον αφορά στην αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου από αυτές του ρεύματος υπάρχουν ήδη δύο προηγούμενα στην ΕΕ – ένα των ιβηρικών χωρών και ένα της Ελλάδας. 

Το ιβηρικό μοντέλο

Η Ισπανία και η Πορτογαλία ήταν οι πρώτες χώρες της ΕΕ εξαιρέθηκαν από το ευρωπαϊκό μοντέλο, επιβάλλοντας πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου για την παραγωγή ρεύματος ώστε να μειωθούν οι τιμές τους.

Το κύριο μειονέκτημα του ιβηρικού μοντέλου είναι ότι οι χαμηλότερες τιμές μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερες εξαγωγές σε χώρες με τις οποίες υπάρχει ενεργειακή διασύνδεση. Το πλαφόν θα ήταν, επομένως, καλύτερα να καθοριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα ήταν πιο αποτελεσματικό για τις χώρες που χρησιμοποιούν περισσότερο φυσικό αέριος το ενεργειακό μείγμα τους.

Η πορτογαλική κυβέρνηση δήλωσε πρόσφατα ότι με το σύστημα του πλαφόν οι τιμές ήταν κατά μέσο όρο περίπου 17% χαμηλότερες από το επίπεδο που θα διαμορφώνονταν  αν δεν υπήρχε ένας τέτοιος μηχανισμός.

Το μοντέλο της Ελλάδας

Η Ελλάδα έχει διαμορφώσει ένα μοντέλο, με το οποίο η τιμή του ρεύματος δεν προκύπτει από την τιμή του φυσικού αερίου αλλά από το κόστος παραγωγής των επιμέρους συνιστωσών του ενεργειακού μείγματος.  

Η φορολογία των υπερκερδών

Με τις τιμές του ρεύματος να κινούνται σε όλο και υψηλότερα ρεκόρ, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας αποκομίζουν υπερκέρδη, τα οποία έχουν μπει πλέον στο στόχαστρο και χωρών που είχαν αρχικά ενδοιασμούς να επιβάλουν έκτακτη φορολογία.

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ήδη επιβάλει έκτακτο φόρο επί των κερδών των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά δεν τον έχει επεκτείνει στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ πρότεινε να εξεταστεί το ενδεχόμενο ενός βραχυπρόθεσμου φόρου στα «υπερβολικά» κέρδη των εταιρειών ενέργειας.

Μείωση της ζήτησης

Η ΕΕ έχει ήδη συμφωνήσει σε έναν εθελοντικό στόχο για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου κατά 15%, ο οποίος θα μπορούσε να γίνει υποχρεωτικός σε περίπτωση που διακοπεί πλήρως η ροή φυσικού αερίου από τη Ρωσία.  

Πλαφόν στις τιμές εισαγόμενου αερίου

Η Ιταλία έχει ζητήσει εδώ και καιρό την επιβολή πλαφόν στην τιμή των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία για να βοηθήσει στον περιορισμό του αυξανόμενου ενεργειακού κόστους. Ωστόσο, χώρες όπως η Γερμανία, ο κορυφαίος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου, είχαν εκφράσει επιφυλάξεις και θα έπρεπε σε αυτό να συμφωνήσει και η Μόσχα, κάτι που δεν φαίνεται πιθανό.

 Οι ΗΠΑ πιέζουν για ένα παρόμοιο πλαφόν  στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, αλλά και αυτό αντιμετωπίζει τεράστια εμπόδια.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!