Προς απόσυρση οδηγεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα προγράμματα Golden Visa και χορήγησης ιθαγένειας, τα οποία έχουν προωθήσει αρκετές χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, για την προσέλκυση επενδύσεων από κατοίκους τρίτων χωρών.

Η Κομισιόν εξέδωσε σήμερα σύσταση, με την οποία καλεί τα κράτη – μέλη να καταργήσουν αμέσως κάθε υφιστάμενο πρόγραμμα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές και να διασφαλίσουν τη διενέργεια αυστηρών ελέγχων για την αντιμετώπιση των κινδύνων που ενέχουν τα προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής

Τονίζει, επίσης, ότι η σημερινή σύσταση «αποτελεί ένα μόνο στοιχείο της συνολικής πολιτικής της Επιτροπής για την ανάληψη αποφασιστικής δράσης σε σχέση τόσο με τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές όσο και με τα προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές», προσθέτοντας ότι, αν χρειαστεί, μπορεί να λάβει πρόσθετα μέτρα στο μέλλον.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη - μέλη να υποβάλουν έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης έως το τέλος Μαΐου και να ενημερώνουν τακτικά την Επιτροπή στη συνέχεια.Η Κομισιόν επικαλείται σοβαρές ανησυχίες της σχετικά με τα προγράμματα αυτά, τις οποίες έχει εκφράσει συχνά και επανειλημμένα, προσθέτοντας ότι η ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας αναδεικνύει ξανά τους κινδύνους αυτούς.

Οπως αναφέρει, ορισμένοι Ρώσοι ή Λευκορώσοι υπήκοοι που υπόκεινται σε κυρώσεις ή που παρέχουν σημαντική υποστήριξη στον πόλεμο στην Ουκρανία ενδέχεται να έχουν αποκτήσει την ιθαγένεια της ΕΕ ή προνομιακή πρόσβαση στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να ταξιδεύουν ελεύθερα στον χώρο Σένγκεν, βάσει αυτών των προγραμμάτων.

Για την αντιμετώπιση των εν λόγω άμεσων κινδύνων, η Επιτροπή συνιστά επίσης σήμερα στα κράτη μέλη να αξιολογήσουν κατά πόσον η ιθαγένεια που έχει χορηγηθεί βάσει προγράμματος «χρυσού διαβατηρίου» σε Ρώσους ή Λευκορώσους υπηκόους που περιλαμβάνονται σε κατάλογο κυρώσεων της ΕΕ σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία θα πρέπει να ανακληθεί.

Οι άδειες διαμονής που έχουν χορηγηθεί βάσει προγράμματος χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές σε Ρώσους ή Λευκορώσους υπηκόους που υπόκεινται σε κυρώσεις θα πρέπει να ανακληθούν αμέσως, έπειτα από ατομική αξιολόγηση και σε συμμόρφωση με την αρχή της αναλογικότητας, τα θεμελιώδη δικαιώματα και το εθνικό δίκαιο των κρατών μελών.

Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να εφαρμοστούν σε Ρώσους ή Λευκορώσους υπηκόους που παρέχουν σημαντική υποστήριξη στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές

Κάθε πρόσωπο που έχει την ιθαγένεια κράτους μέλους της ΕΕ είναι ταυτόχρονα πολίτης της ΕΕ. Η ιθαγένεια της ΕΕ παρέχει αυτομάτως το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας, πρόσβασης στην εσωτερική αγορά της ΕΕ, καθώς και το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις ευρωπαϊκές και στις τοπικές εκλογές. Η χορήγηση των δικαιωμάτων αυτών επηρεάζει όλα τα κράτη μέλη, ενώ οι εγγενείς κίνδυνοι των εν λόγω προγραμμάτων έχουν εκ νέου υπογραμμιστεί στο πλαίσιο της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας.

Η σημερινή σύσταση τονίζει ότι:

• Κάθε κράτος μέλος που εξακολουθεί να εφαρμόζει προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές πρέπει να τα τερματίσει αμέσως. Τα προγράμματα αυτά δεν συνάδουν με την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας και με την έννοια της ιθαγένειας της ΕΕ, που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες της ΕΕ. Στις 20 Οκτωβρίου 2020 η Επιτροπή κίνησε διαδικασία επί παραβάσει κατά δύο κρατών μελών σχετικά με τα προγράμματά τους χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές. Επιπλέον, η Επιτροπή έχει επανειλημμένα προτρέψει ένα άλλο κράτος μέλος να τερματίσει το αντίστοιχο πρόγραμμά του. Δύο κράτη μέλη κατήργησαν εν τω μεταξύ τα προγράμματά τους ή βρίσκονται στη διαδικασία κατάργησής τους.
• Τα σχετικά κράτη μέλη θα πρέπει να διενεργήσουν αξιολογήσεις προκειμένου να αποφασίσουν κατά πόσον η ιθαγένεια που έχει χορηγηθεί στο παρελθόν σε Ρώσους ή Λευκορώσους υπηκόους που υπόκεινται σε κυρώσεις ή που παρέχουν σημαντική υποστήριξη στον πόλεμο στην Ουκρανία θα πρέπει να ανακληθεί. Κατά τη διενέργεια των αξιολογήσεων, τα σχετικά κράτη μέλη πρέπει να λάβουν υπόψη τις αρχές που έχει διατυπώσει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με την απώλεια της ιθαγένειας της ΕΕ.

Προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές

Τα προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές ενέχουν εγγενείς κινδύνους ασφάλειας, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, φοροδιαφυγής και διαφθοράς για τα κράτη μέλη και για την ΕΕ στο σύνολό της. Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ανέδειξε εκ νέου τους κινδύνους αυτούς.

Στη σύσταση που εκδόθηκε σήμερα, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη:

• Να καθιερώσουν και να διενεργούν αυστηρούς ελέγχους πριν από την έκδοση οποιασδήποτε άδειας διαμονής μέσω επένδυσης: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποτρέψουν κάθε κίνδυνο ασφάλειας, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, φοροδιαφυγής και διαφθοράς που μπορεί να ενέχουν τα προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η καθιέρωση και η διενέργεια ελέγχων σχετικά με τους όρους διαμονής και την ασφάλεια πριν από την έκδοση τέτοιων αδειών διαμονής, καθώς και η εξακρίβωση του κατά πόσον η διαμονή είναι συνεχής.
• Να ανακαλέσουν αμέσως ή να αρνηθούν την ανανέωση των αδειών διαμονής που έχουν χορηγηθεί βάσει προγράμματος χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές σε Ρώσους ή Λευκορώσους υπηκόους που υπόκεινται σε κυρώσεις της ΕΕ σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, έπειτα από αξιολόγηση. Το ίδιο μέτρο θα πρέπει επίσης να εφαρμοστεί σε όσους παρέχουν σημαντική υποστήριξη στον πόλεμο στην Ουκρανία ή σε άλλες συναφείς δραστηριότητες της ρωσικής κυβέρνησης ή του καθεστώτος Λουκασένκο που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.
• Να αναστείλουν την έκδοση αδειών διαμονής βάσει προγραμμάτων χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές για όλους τους Ρώσους και Λευκορώσους υπηκόους.

Όλα τα μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν σε συμμόρφωση με την αρχή της αναλογικότητας, τα θεμελιώδη δικαιώματα και το εθνικό δίκαιο των κρατών μελών.

Ιστορικό

Τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές επιτρέπουν σε πρόσωπα να αποκτήσουν την ιθαγένεια του οικείου κράτους βάσει ορισμένης σημαντικής πληρωμής ή επένδυσης. Τα προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές επιτρέπουν σε υπηκόους τρίτων χωρών να αποκτήσουν άδεια διαμονής για να ζήσουν σε χώρα της ΕΕ έναντι ορισμένης πληρωμής ή επένδυσης.

Το 2019 η Επιτροπή εξέδωσε έκθεση σχετικά με τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας και άδειας διαμονής σε επενδυτές που εφαρμόζονταν από ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, στην οποία χαρτογραφούνταν οι υφιστάμενες πρακτικές και εντοπίζονταν ορισμένοι κίνδυνοι που ενέχουν τα εν λόγω προγράμματα για την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά.

Αν και οι προϋποθέσεις απόκτησης και απώλειας της εθνικής ιθαγένειας ρυθμίζονται από το εθνικό δίκαιο κάθε κράτους μέλους, με την επιφύλαξη της τήρησης του ενωσιακού δικαίου, η ιθαγένεια κράτους μέλους αποτελεί τη μόνη προϋπόθεση της ιθαγένειας της ΕΕ και της πρόσβασης στα δικαιώματα που απονέμουν οι Συνθήκες. Η Επιτροπή έχει επανειλημμένα εκφράσει τις σοβαρές ανησυχίες της σχετικά με τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές και τους κινδύνους που αυτά ενέχουν, έχει δε κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά δύο κρατών μελών σε σχέση με τα αντίστοιχα προγράμματά τους χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές.

Τα προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής σε επενδυτές, αν και διαφέρουν από τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας όσον αφορά τα δικαιώματα που απονέμουν, ενέχουν εξίσου σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των κρατών μελών και της ΕΕ στο σύνολό της. Μια έγκυρη άδεια διαμονής παρέχει σε υπήκοο τρίτης χώρας το δικαίωμα να διαμένει στο σχετικό κράτος μέλος, αλλά και να ταξιδεύει ελεύθερα στον χώρο Σένγκεν. Αν και το δίκαιο της ΕΕ ρυθμίζει τις προϋποθέσεις εισόδου για ορισμένες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών, η χορήγηση αδειών διαμονής σε επενδυτές δεν ρυθμίζεται σε επίπεδο ΕΕ και εξακολουθεί να αποτελεί εθνική αρμοδιότητα.

Η σύσταση που παρουσιάστηκε σήμερα δεν θίγει την εισδοχή και διαμονή Ρώσων και Λευκορώσων υπηκόων στην ΕΕ για άλλους λόγους, όπως την εισδοχή για ανθρωπιστικούς λόγους ή τη διεθνή προστασία.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!