Οι κίνδυνοι από τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για τις παγκόσμιες αγορές τροφίμων είναι μεγάλοι και πολύπλευροι, σύμφωνα με ανάλυση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ.
Ο FAO θεωρεί ότι θα είναι δύσκολο να καλυφθεί το κενό στις εξαγωγές από τις δύο αυτές χώρες, που είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς στο κόσμο σε μία σειρά αγροτικών προϊόντων, όπως τα δημητριακά και το ηλιέλαιο, ενώ η Ρωσία κατέχει δεσπόζουσα θέση και στις εξαγωγές λιπασμάτων.
Το αποτέλεσμα θα είναι μία μεγάλη αύξηση των τιμών των τροφίμων. «Είναι ανησυχητικό ότι το παγκόσμιο κενό προσφοράς που θα προκύψει μπορεί να αυξήσει τις τιμές των τροφίμων και των ζωοτροφών κατά 8% έως 22% πάνω από τα ήδη υψηλά επίπεδά τους», αναφέρει ο Οργανισμός.
Σοβαρότερο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν, σύμφωνα με τον FAO πολλές χώρες που είναι εξαρτημένες πάνω από 30% από τη Ρωσία και την Ουκρανία για τις εισαγωγές σιτηρών καθώς και οι χώρες που προμηθεύονται σε μεγάλο ποσοστό λιπάσματα από τη Ρωσία.
Από τους πίνακες της έκθεσης προκύπτει ότι η εισαγωγική εξάρτηση της Ελλάδας στο σιτάρι από τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι μεγαλύτερη από 20%. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ίδιους πίνακες, η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που έχουν πάνω από το 10% των εισαγωγών τους από τις δύο αυτές χώρες.
Οι κίνδυνοι από τον πόλεμο είναι και ανθρωπιστικοί, καθώς ο FAO υπολογίζει ότι στην περίπτωση μίας παρατεταμένης μείωσης των εξαγωγών τροφίμων από τη Ρωσία και την Ουκρανία, οι αυξητικές πιέσεις στις τιμές θα πλήξουν ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες οικονομικά χώρες και θα οδηγήσουν στον υποσιτισμό επιπλέον 8 έως 13 εκατομμυρίων ανθρώπων την περίοδο 2022/23.
Οι προοπτικές για τις τιμές των τροφίμων επιδεινώνονται από την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, επίσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς ο αγροτικός τομέας είναι υψηλής έντασης ενέργειας, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες οικονομίες.
Η γεωργία απορροφά μεγάλες ποσότητες ενέργειας είτε άμεσα – με τη χρήση πετρελαίου, φυσικού αερίου και ρεύματος – είτε έμμεσα, με τη χρήση χημικών προϊόντων, όπως τα λιπάσματα. Οι αυξήσεις των τιμών των λιπασμάτων θα αυξήσουν το κόστος παραγωγής, αλλά μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλότερη χρήση τους, κάτι που θα περιορίσει τις σοδειές και την παραγωγή στην καλλιεργητική περίοδο 2022/23, εντείνοντας περαιτέρω την κατάσταση της παγκόσμιας ασφάλειας τροφίμων τα επόμενα χρόνια.
Πρόβλημα επίσης στις τιμές θα υπάρξει από την αύξηση των ασφαλίστρων και των ναύλων για τη μεταφορά προϊόντων από τη Μαύρη Θάλασσα.
Επιπτώσεις στην ασφάλεια των τροφίμων
Ο γενικός διευθυντής του FAO, Qu Dongyu, σε σημερινό του άρθρο, με τίτλο: «Νέα σενάρια για την παγκόσμια ασφάλεια τροφίμων με βάση τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας», τονίζει ότι με τη σύγκρουση αυτή προστίθενται νέα προβλήματα για την ασφάλεια τροφίμων σε αυτά που δημιουργήθηκαν από την πανδημία της Covid-19.
«Οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και των σχετικών υποδομών αναφορικά με την ουκρανική και ρωσική παραγωγή δημητριακών και ηλιέλαιου και οι περιορισμοί στις ρωσικές εξαγωγές θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ασφάλεια των τροφίμων», αναφέρει, προσθέτοντας: «Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για περίπου 50 χώρες που εξαρτώνται από τη Ρωσία και την Ουκρανία για το 30% ή περισσότερο της προσφοράς σιτηρών».
Ο Dongyu σημειώνει ότι οι τιμές των τροφίμων είναι σε ανοδική τροχιά από το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και τον περασμένο μήνα έφθασαν σε ιστορικά υψηλό επίπεδο. Οι διεθνείς τιμές των σιτηρών και του κριθαριού, για παράδειγμα, αυξήθηκαν 31% το 2021, ενώ οι τιμές του ηλιέλαιου και του κραμβέλαιου αυξήθηκαν περισσότερο από 60% και η τιμή για την ουρία, που είναι ένα αζωτούχο λίπασμα, υπερτριπλασιάστηκε το τελευταίο 12μηνο.
Αναφέρει, επίσης, ότι δεν είναι καθόλου σαφές αν οι Ουκρανοί αγρότες θα μπορέσουν να θερίσουν τον Ιούνιο, όταν πολλοί από αυτούς έχουν φύγει από τα μέρη τους και η πρόσβαση στα χωράφια τους θα είναι δύσκολη.
Πέντε συστάσεις του Γενικού Διευθυντή του FAO
Ο γενικός διευθυντής του FAO καταλήγει το άρθρο του με πέντε συστάσεις για τις πολιτικές που πρέπει να ακολουθηθούν:
- Διατηρήστε ανοικτό το παγκόσμιο εμπόριο τροφίμων και λιπασμάτων.
- Αναζητήστε νέους και περισσότερους προμηθευτές τροφίμων. Οι χώρες που εξαρτώνται από εισαγωγές από τη Ρωσία και την Ουκρανία πρέπει να ψάξουν εναλλακτικούς προμηθευτές για να απορροφήσουν το σοκ.
- Στηρίξτε τις ευάλωτες ομάδες.
- Αποφύγετε ad hoc μέτρα πολιτικής που μπορεί να αυξήσουν τις τιμές στις διεθνείς αγορές, όπως τους περιορισμούς στις εξαγωγές και τις μειώσεις των εισαγωγικών δασμών.
- Ενισχύστε τη διαφάνεια της αγοράς και τον διάλογο.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
