Η νέα μετάλλαξη του κορoνοϊού, η σχετικά χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και, κυρίως, οι αδυναμίες στο σύστημα υγείας σε υποδομές και προσωπικό που έχουν οδηγήσει σε διπλάσια θνησιμότητα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αυξάνουν την αβεβαιότητα για την εξέλιξη της πανδημίας και την επίπτωσή της στην οικονομική δραστηριότητα ,που έχει θετικές προοπτικές επισημαίνει στην Έκθεση Γ τριμήνου 2021 το Γραφειο Προυπολογισμού του Κράτους στη Βουλή.
Όπως υπογρμμίζει, οι αβεβαιότητες για την ελληνική οικονομία σχετίζονται με την εξέλιξη της πανδημίας και την αναζωπύρωση του πληθωρισμού.
Ειδικότερα:
1. Η διατήρηση των κρουσμάτων και των θανάτων σε υψηλά επίπεδα, σε συνδυασμό με τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού σε σχέση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, μπορεί να οδηγήσει σε λήψη πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων που θα καθυστερήσουν την επαναφορά στην ισορροπία.
2. Οι ανατιμήσεις της ενέργειας, των πρώτων υλών και των μεταφορών, πέρα από τηνεπίπτωση στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, μπορούν να προκαλέσουν ανατροφοδοτούμενες πληθωριστικές πιέσεις που, εφόσον υπερβούν εκείνες των εμπορικών εταίρων, θα πλήξουν την ανταγωνιστικότητα.
3. Η ταχύτερη της αναμενόμενης μεταστροφή της νομισματικής πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο (ήδη στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και την Τράπεζα της Αγγλίας) μπορεί να αυξήσει το κόστος δανεισμού και εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους. Ο κίνδυνος αυτός έχει για την ώρα μετριαστεί δεδομένου ότι οι αγορές ελληνικών κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ θα συνεχιστούν ως τη λήξη της περιόδου επανεπένδυσης του έκτακτου προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων λόγω της πανδημίας (PEPP) στα τέλη του 2024.
Ο Προϋπολογισμός του 2022 προβλέπει σημαντική μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος (1,4% έναντι εκτίμησης 7% για το 2021, σε όρους ESA) που θα προέλθει από την μερική απόσυρση των έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Συγκεκριμένα, τα μέτρα αυτά αναλογούσαν σε περίπου 9% του ΑΕΠ ετησίως για το 2020 και 2021 και θα περιοριστούν σε 2,2% του ΑΕΠ για το 2022.
Οι αστάθμητοι παράγοντες
Σημειώνεται, ωστόσο, ότι μια δυσμενής εξέλιξη της πανδημίας καθώς και μια συνέχιση των αυξήσεων του κόστους ενέργειας μπορεί να προκαλέσει πρόσθετες δημοσιονομικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να περιορίσουν την έκταση της δημοσιονομικής προσαρμογής. Η εξαγγελία πρόσθετων μέτρων κάλυψης του αυξημένου κόστους ενέργειας, λίγο πριν την ψήφιση του Προϋπολογισμού, είναι ενδεικτική. Η δημοσιονομική προσαρμογή που προβλέπει ο Προϋπολογισμός δεν αναμένεται να έχει αρνητική επίπτωση στο ρυθμό μεγέθυνσης εφόσον εξομαλυνθεί επαρκώς η οικονομική δραστηριότητα και αξιοποιηθούν αποτελεσματικά οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι το σημαντικότερο αναπτυξιακό εργαλείο των επόμενων ετών και μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά τόσο στους μεσοπρόθεσμους ρυθμούς μεγέθυνσης (ως δαπάνη) όσο και στη βελτίωση των μακροπρόθεσμων προοπτικών της ελληνικής οικονομίας με τη δημιουργία δημόσιων υποδομών που αυξάνουν την παραγωγικότητα αναβαθμίζοντας τον τεχνολογικό εξοπλισμό και τις οργανωτικές μορφές των επιχειρήσεων καθώς και τις εργασιακές δεξιότητες των απασχολούμενων. Υπενθυμίζουμε ωστόσο ότι η αξιοποίησή του δεν εξαντλείται στην απορρόφηση των προβλεπόμενων πόρων αλλά εξαρτάται από την αποτελεσματική κατανομή τους.
Ενδιαφέρον, τέλος, παρουσιάζει και η εξέλιξη της φτώχειας και της οικονομικής ανισότητας. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στη διάρκεια του 2019 καταγράφηκε οριακή μείωση του κίνδυνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού (που μειώνεται από το 2014) αλλά και οριακή αύξηση των δεικτών οικονομικής ανισότητας (που μειώνονταν από το 2016).
Καθώς οι έρευνες αφορούν τα εισοδήματα του 2019, δηλαδή πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, αναμένουμε περαιτέρω επιδείνωση τα επόμενα έτη που ενδέχεται να καταστήσουν οξύτερο το πρόβλημα της οικονομικής ανισότητας. Η ανάπτυξη μηχανισμών κοινωνικής προστασίας που θα περιορίζουν την ανισότητα και θα διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή είναι ήδη κεντρικό θέμα συζήτησης στις ανεπτυγμένες οικονομίες και αναμένουμε να αποτελέσει σημαντική πρόκληση για τη χώρα μας στα επόμενα έτη
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
