Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 23η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ με βαθμολογία 8,49 στα 10 στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας για το 2022, όσον αφορά τις γενικές επιδόσεις στο πεδίο του ελεύθερου εμπορίου. Η πορεία αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική ανάκαμψη, ειδικά μετά την πλήρη άρση των κεφαλαιακών ελέγχων το 2020, που είχαν επιβληθεί το 2015 και είχαν οδηγήσει τη χώρα σε ιστορικό χαμηλό βαθμολογίας (0,77 στα 10).

Η νέα μελέτη που δημοσιεύει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών, σε συνεργασία με το δίκτυο δεξαμενών σκέψης EPICENTER, αναδεικνύει την διαχρονικά χαμηλότερη επίδοση της ελληνικής οικονομίας σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ, ενώ παράλληλα εντοπίζει σημαντικές βελτιώσεις στην πορεία των τελευταίων ετών.

Τα ευρήματα

Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης:

• Στην πιο πρόσφατη κατάταξη του Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας για το 2022, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 23η θέση με βαθμολογία 8,49 στα 10, ενώ οι χώρες με την καλύτερη επίδοση είναι η Ολλανδία και η Μάλτα. Κάτω από την Ελλάδα βρίσκονται χώρες όπως η Κροατία, η Σλοβενία, η Πολωνία και η Βουλγαρία.

• Από το 2002 έως το 2004, η Ελλάδα ξεπέρασε τον μέσο όρο της ΕΕ-27 στους περιορισμούς στη μετακίνηση κεφαλαίων και ανθρώπων. Ωστόσο, από το 2005 έως το 2020, η χώρα παρουσίασε χαμηλότερες επιδόσεις, με την πιο έντονη απόκλιση να καταγράφεται το 2015. Από το 2020 και μετά, η Ελλάδα παρουσίασε σταδιακή βελτίωση, φτάνοντας την βαθμολογία των 7,09 το 2022, ενώ η ΕΕ-27 βρισκόταν στο 7,85.
• Η βαθμολογία της Ελλάδας στον τομέα των κεφαλαιακών ελέγχων κυμάνθηκε σταθερά από το 2000 έως το 2005, ενώ μετά το 2005 υπήρξε πτώση, με το 2015 να σημειώνεται το ιστορικό χαμηλό λόγω της επιβολής περιορισμών. Η πλήρης ανάκαμψη ήρθε το 2020, όταν οι περιορισμοί άρθηκαν οριστικά.

• Στην προστασία ξένων περιουσιακών στοιχείων, η Ελλάδα παρουσίασε βελτίωση την περίοδο 2000-2005, αλλά η κρίση 2008-2014 επηρέασε αρνητικά τη βαθμολογία της. Από το 2020 και μετά, καταγράφεται μια σταδιακή αποκατάσταση.

Εξαγωγικό εμπόριο και αντίκτυπος της κρίσης

Το 2022 οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 38,3%, ενώ το 2023 παρουσίασαν πτώση κατά 8,7%, αν και η σωρευτική αύξηση της περιόδου 2021-2023 έφτασε το 29,6%. Οι τομείς με τη μεγαλύτερη εξαγωγική δραστηριότητα είναι τα ορυκτά καύσιμα, τα τρόφιμα και τα ζώντα ζώα, καθώς και τα βιομηχανικά είδη. Ειδικότερα, παρατηρούνται μεγάλες αυξήσεις στις εξαγωγές ελαίων και λιπών (92,8%), ορυκτών καυσίμων (42,2%) και τροφίμων (28,7%).

Το εξαγωγικό προφίλ της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από μια ισχυρή παρουσία ενεργειακών και αγροτικών προϊόντων, αν και η μείωση εξαγωγών μη βρώσιμων πρώτων υλών φτάνει το 15,9%.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διατηρεί ηγετική θέση στο διεθνές εμπόριο, με εκτιμώμενο ΑΕΠ περίπου 17 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2023. Παρά την επιτυχία της, εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 η ΕΕ δεν θα ανήκει στην ομάδα G7, με το μερίδιό της στο παγκόσμιο ΑΕΠ να μειώνεται κάτω από το 10%, από το 14% που είναι σήμερα.

→ Διαβάστε επίσης: ΚΕΦΙΜ: Κάτω από τον πήχη οι επενδύσεις των δήμων

Η σημασία της εξωστρέφειας

Ο Παναγιώτης Λιαργκόβας, καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και πρόεδρος του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, δήλωσε: «Ελάχιστα πεδία συγκεντρώνουν τη σχεδόν καθολική ομοφωνία των οικονομολόγων όσο το γεγονός ότι το ελεύθερο εμπόριο είναι καθοριστικής σημασίας για τη συλλογική ευημερία. Σε μια εποχή που αναδύεται ένα νέο παγκόσμιο κύμα προστατευτισμού, η Ευρώπη πρέπει να καταστεί πιο εξωστρεφής αν θέλει να διατηρήσει τη διεθνή της επιρροή. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η εμπειρία των κεφαλαιακών ελέγχων πρέπει να αποτελέσει μάθημα για τη χάραξη μακροπρόθεσμης οικονομικής πολιτικής.»

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!