Σε νέο τοπίο εισέρχονται οι εμπορικές σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ μετά την ανάληψη της προεδρίας της πέραν του Ατλαντικού υπερδύναμης από τον Ντόναλντ Τραμπ. Σχέσεις που το 2023, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, κατέγραψαν πλεόνασμα ύψους 614 εκατ. για την Ελλάδα, με τις ΗΠΑ να αποτελούν τον πέμπτο σημαντικότερο πελάτη και τον δέκατο τέταρτο σημαντικότερο προμηθευτή της Ελλάδας.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στις ΗΠΑ του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, το 2023 ο όγκος του διμερούς εμπορίου Ελλάδας - ΗΠΑ έφτασε τα 3,6 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας σημαντική μείωση 36,3% σε σχέση με το 2022. Ως εκ τούτου, ο λόγος των διμερών εμπορικών συναλλαγών με τις ΗΠΑ ως προς το σύνολο των διεθνών συναλλαγών αγαθών της Ελλάδας μειώθηκε σε 2,8%, έναντι 3,9% το 2022.
Ειδικότερα, οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 5% το 2023 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ανερχόμενες σε 2,1 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας σε 4,2% των συνολικών εξαγωγών της χώρας μας. Ομοίως, οι εισαγωγές της Ελλάδας από τις ΗΠΑ σημείωσαν σημαντική πτώση το 2023 της τάξεως 56,5%, ανερχόμενες σε 1,5 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας σε 1,9% των συνολικών εισαγωγών της χώρας μας την ίδια χρονική περίοδο.
Στη σημαντική αυτή μείωση των εισαγωγών, σημειώνουν οι υπηρεσίες του ΥΠΕΞ, οφείλεται η επαναφορά του εμπορικού ισοζυγίου με τις ΗΠΑ σε πλεόνασμα, έπειτα από το σημαντικό έλλειμμα που κατεγράφη το προηγούμενο έτος.
Τα κορυφαία προϊόντα
Όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία, το 2023 το 81% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ - η αξία των οποίων ξεπέρασε τα 12 εκατ. ευρώ - προήλθε από 30 κατηγορίες προϊόντων.
Στην κορυφή των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ εντοπίζονται τα παρακάτω προϊόντα και κατηγορίες προϊόντων:
Στην κορυφή των ελληνικών εισαγωγών από τις ΗΠΑ εντοπίζονται τα παρακάτω προϊόντα και κατηγορίες προϊόντων:
Όπως πάντως σημειώνουν οι υπηρεσίες του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, παρά τις αυξομειώσεις που κατά κανόνα εμφανίζονται στις ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, από το 2015 και μετά το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου που εμφάνιζε η Ελλάδα κατά τα τελευταία δέκα χρόνια έχει αρχίσει να υποχωρεί.
Ωστόσο, με εξαίρεση το 2022, όταν για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία καταγράφηκε σημαντικό έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου ύψους €1,2 δισ. (λόγω ρεκόρ αμερικανικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ελλάδα), το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει πλεονασματικό για την Ελλάδα.
Αυξήθηκαν οι αμερικανικές επενδύσεις
Όσον αφορά τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις από ελληνικές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ και αντιστρόφως, η εικόνα διαμορφώνεται ως εξής:
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), βάσει των στοιχείων που παρέχουν οι χώρες-μέλη, οι ΗΠΑ καταλάμβαναν το 2022 την 5η θέση ως χώρα προορισμού των ελληνικών Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ), αξίας 884 εκατ. δολαρίων, που αντιστοιχεί σε 5,2% επί του συνόλου των εξερχομένων από την Ελλάδα ΑΞΕ. Το αντίστοιχο ποσό για το 2021 ήταν 281 εκατ. δολάρια.
Όσον αφορά τις ΑΞΕ από τις ΗΠΑ προς την Ελλάδα (σύμφωνα με τα στοιχεία που υπέβαλαν στο ΔΝΤ οι ΗΠΑ), σε όρους τελικού πραγματικού ιδιοκτήτη, αυτές αυξήθηκαν από 781 εκατ. δολάρια το 2021 σε 2,245 δισ. δολάρια το 2022.
Το 2022 οι ΗΠΑ ήταν ο 6ος μεγαλύτερος επενδυτής στη χώρα μας, καθώς η Ελλάδα προσελκύει το ενδιαφέρον μεγάλων αμερικανικών εταιρειών σε διάφορους τομείς. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι ΗΠΑ κατατάσσονται μεταξύ των κορυφαίων 10 χωρών προέλευσης ΑΞΕ στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. Ενδεικτικά παραδείγματα επενδύσεων από αμερικανικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα περιλαμβάνουν τις εταιρείες Cisco (2020), Microsoft (2020), Pfizer (2021), Amazon Web Services (2021), Google (2022), JP Morgan (2022), Meta (2022), Chubb (2022) και 547 Energy (2022), στην ελληνική αγορά ΑΠΕ.
Όσον αφορά τις ελληνικές επενδύσεις στις ΗΠΑ, αυτές - σύμφωνα με στοιχεία του Αμερικανικού Υπουργείου Εμπορίου από τον Αύγουστο του 2023 - στήριξαν 3.700 θέσεις εργασίας κατά το 2021. Επίσης, ελληνικές επιχειρήσεις πραγματοποίησαν επενδύσεις ύψους $1,365 δισ. (σε όρους τελικού πραγματικού ιδιοκτήτη) το 2022, σε τομείς όπως ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός, η πληροφορική, οι υπηρεσίες λογισμικού, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα τρόφιμα, οι επικοινωνίες, και τα ακίνητα. Επίσης, σύμφωνα με τα εν λόγω στοιχεία, η Ελλάδα επένδυσε 6 εκατ. δολάρια σε Έρευνα & Ανάπτυξη μέσω θυγατρικών ελληνικών εταιρειών στις ΗΠΑ το 2021.
Το φυσικό αέριο
Από το 2019 καταγράφεται τάση αύξησης των αμερικανικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ελλάδα, ως συνέπεια της σχετικής συμφωνίας ΕΕ - ΗΠΑ, της ελληνικής ενεργειακής πολιτικής διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας και, πιο πρόσφατα, της ενεργειακής κρίσης λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Ωστόσο το 2023 καταγράφηκε σημαντική μείωση των αμερικανικών εξαγωγών LNG προς την Ελλάδα (-76,7%), με τις ΗΠΑ όμως να διατηρούν την πρώτη θέση μεταξύ των προμηθευτών LNG για την ελληνική αγορά (περί το 65% του συνόλου για το 2023).
Ο τουρισμός
Οσον αφορά τις τουριστικές ροές από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα, η θετική εικόνα που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια συνεχίστηκε και το 2023, με αύξηση αφίξεων (+29,2%), εισπράξεων (+14,4%) και διανυκτερεύσεων (+23,1%).
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (American Market Group), η Ελλάδα κατατάσσεται 3η στις προτιμήσεις των τουριστών από τις ΗΠΑ.
Δυσκολίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις
Η αναφορά των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στις ΗΠΑ του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών επισημαίνει τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στην ανάπτυξη εμπορικών δραστηριοτήτων στην Αμερική, από ελληνικές επιχειρήσεις.
Συγκεκριμένα, όπως τονίζεται, οι ελληνικές εξαγωγές αντιμετωπίζουν ζητήματα κυρίως ως προς:
- Μη Δασμολογικά Εμπόδια πρόσβασης προϊόντων στην αγορά των ΗΠΑ (π.χ. για αγροδιατροφικά προϊόντα που απαιτούν:
- α) αναγνώριση ισοδυναμίας προδιαγραφών και συστημάτων παραγωγής, ή
- β) έγκριση πρωτοκόλλου εισαγωγής).
- Δασμολογικά Εμπόδια πρόσβασης προϊόντων, όπως:
- α) Δασμολογικές Ποσοστώσεις (TRQs), σε εισαγόμενα στις ΗΠΑ προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου (από 1.1.2022 έως 31.3.2025), και
- β) Πρόσθετους Δασμούς Αντιντάμπινγκ για ορισμένα ελληνικά προϊόντα χάλυβα.
Πέρα από αυτά - σημειώνουν οι υπηρεσίες του ΥΠΕΞ - οι ενδιαφερόμενοι Έλληνες εξαγωγείς καλούνται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όπως ο έντονος ανταγωνισμός από πληθώρα εισαγόμενων προϊόντων. Κατά περίπτωση, ζήτημα μπορεί να είναι η μερική διαφοροποίηση των κανόνων ανά Πολιτεία, λόγω του ομοσπονδιακού συστήματος διοίκησης στις ΗΠΑ, με συνεπαγόμενη διαφοροποίηση στο επιχειρηματικό κόστος.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
