Οι καταστροφές σε Ρόδο και Λήμνο που προκάλεσε μέσα σε λίγες ώρες η επέλαση της κακοκαιρίας Bora επαναφέρουν στο προσκήνιο, εκτός από τους κινδύνους για την ανθρώπινη ζωή, το ζήτημα του δυσθεώρητου κόστους που συνεπάγεται η κλιματική κρίση για την ελληνική οικονομία.
Δεν πρόκειται μόνο για το κόστος αποκατάστασης των ζημιών, αλλά και για τα πλήγματα που δέχονται καίριας σημασίας για την ελληνική οικονομία κλάδοι όπως ο τουρισμός, οι μεταφορές και η ενέργεια.
Πλήγματα που αναμένεται να ενταθούν όσο οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς, και με δεδομένο το γεγονός ότι ο στόχος της Συμφωνίας των Παρισίων για περιορισμό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης στον 1,5 βαθμό πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα δείχνει να χάνεται, ακόμα και πριν το 2030.
Η προειδοποίηση της ΤτΕ
Το 2011 η Επιτροπή Μελέτης Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) της Τράπεζας της Ελλάδος είχε δημοσιεύσει τα αποτελέσματα μιας μεγάλης έρευνας για τις «περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα», όπως τιτλοφορούταν η σχετική έκθεση.
Μεταξύ άλλων στην Έκθεση σημειωνόταν ως το 2100 οι εισπράξεις από τον τουρισμό μπορεί να μειωθούν ακόμα και κατά 13%, ποσοστό που μεταφράζεται σε απώλειες 430 εκατ. ευρώ ετησίως. Δυσθεώρητο άλλωστε θα είναι το κόστος από τις καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και από τις καταστροφές στην γεωργική παραγωγή, καθώς και από τις αυξημένες ανάγκες συντήρησης και το κόστος αποκατάστασης των ζημιών σε κρίσιμης σημασίας υποδομές (αυτοκινητοδρόμους, σιδηρόδρομο). Είναι ενδεικτικό ότι οι δαπάνες αποκατάστασης των ζημιών στους δρόμους και τις σιδηροδρομικές γραμμές από τις πλημμύρες ενδέχεται να αγγίξουν ακόμα και τα 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Ο τουρισμός
Αναλύοντας τις επιπτώσεις ανά τομέα της οικονομίας, ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους κλάδους που αναμένεται να υποστούν σοβαρά πλήγματα από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Είναι ενδεικτικό ότι στη Ρόδο, μία από τις «ναυαρχίδες» του ελληνικού τουρισμού, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες εκκενώθηκαν άρον άρον το καλοκαίρι του 2023 λόγω της μεγάλης πυρκαγιάς που κατέκαψε περίπου 206.610 στρέμματα. Ενάμισι χρόνο μετά, η κακοκαιρία Bora προκάλεσε σοβαρές καταστροφές – μεταξύ άλλων – και σε τουριστικά καταλύματα.
Ήδη από το 2017 η διαΝΕΟσις σε έρευνά της προειδοποιούσε ότι το ελληνικό τουριστικό προϊόν απειλείται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (πυρκαγιές, καύσωνες, μείωση των αποθεμάτων νερού, αύξηση της στάθμης της θάλασσας, διάβρωση των ακτών).
Βάσει πορίσματος δε του πανευρωπαϊκού προγράμματος PESETA, σε περίπτωση που η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου στη Βόρεια Μεσόγειο (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), οι διανυκτερεύσεις αναμένεται να μειωθούν κατά 1%, με συνακόλουθη απώλεια εσόδων ύψους 825 εκατ. ευρώ. Αν η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας ξεπεράσει τους 5 βαθμούς Κελσίου, οι απώλειες εσόδων θα αγγίξουν σχεδόν τα 5 δισ. ευρώ ετησίως.
Οι μεταφορές
Στον τομέα των μεταφορών η κλιματική κρίση απειλεί ευθέως τη στρατηγική μετατροπής της Ελλάδας σε διεθνή κόμβο logistics, ενώ προκαλεί καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και αυξάνει το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των υποδομών. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με παλαιότερες εκτιμήσεις, το κόστος των έργων αποκατάστασης του πολύπαθου σιδηροδρομικού άξονα Αθηνών - Θεσσαλονίκης μετά τις καταστροφές που υπέστη από την κακοκαιρία «Daniel» αναμένεται να αγγίξει τα 450 εκατ. ευρώ. Η κακοκαιρία Bora έπληξε ξανά τον εν λόγω άξονα, με τις σήραγγες των Τεμπών να πλημμυρίζουν και τα δρομολόγια να διακόπτονται για μία ακόμα φορά.
Σε μελέτη του 2023 το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) εξηγούσε ότι «μερικοί ενδεικτικοί κίνδυνοι» από την κλιματική κρίση, για τον τομέα των μεταφορών «σχετίζονται με τον βαθμό ανθεκτικότητας του ασφαλτοτάπητα των δρόμων στις αλλαγές θερμοκρασίας και στην αυξημένη βροχόπτωση, με τους αυξημένους όγκους κατολισθήσεων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, καθώς και με τη διαχείριση των υδάτινων όγκων για αποφυγή πλημμυρών». Ανεπηρέαστες όμως δεν θα μείνουν ούτε οι λιμενικές εγκαταστάσεις, καθώς θα κληθούν να προσαρμοστούν στην αύξηση της στάθμης της θάλασσας και στους κινδύνους πλημμύρας.
Η αγροτική παραγωγή
Η αγροτική παραγωγή αποτελεί έναν ακόμη κλάδο της ελληνικής οικονομίας που τις επόμενες δεκαετίες θα βρίσκεται σταθερά στο επίκεντρο των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης. Είναι ενδεικτικό ότι στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2023 η Eurobank εκτιμούσε την απώλεια παραγωγής στον αγροτικό τομέα και στη βιομηχανία της Θεσσαλίας λόγω των πλημμυρών που προκάλεσε η κακοκαιρία Daniel σε 700 εκατ. ευρώ.
«Η γεωργία της Μεσογείου, και κατ’ επέκταση της Ελλάδας, θα επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή, καθώς η απόδοση των καλλιεργειών είναι συνάρτηση της θερμοκρασίας, της υγρασίας του εδάφους και του αέρα, των βροχοπτώσεων και γενικά των κατακρημνίσεων, των πλημμυρικών και γενικότερα των ακραίων καιρικών φαινομένων» ανέφεραν στην προαναφερθείσα έκθεση οι ερευνητές της διαΝΕΟσις.
Από την πλευρά της, η ΕΜΕΚΑ της ΤτΕ προειδοποιούσε ήδη από το 2011 ότι «οι αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες που οφείλονται στη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα επηρεάσουν σημαντικά τον ρυθμό ανάπτυξης των καλλιεργειών και τη διαθεσιμότητα του νερού, επιδρώντας αρνητικά στην παραγωγικότητα του γεωργικού τομέα».
Ο λογαριασμός
Υπό το πρίσμα όλων των παραπάνω, η ΕΜΕΚΑ εκτιμούσε ότι ως το 2100 το ΑΕΠ της χώρας μπορεί να υποστεί απώλειες έως και 6% σε ετήσια βάση (σωρευτικό κόστος 710 δισ. ευρώ) αν δεν ληφθούν μέτρα μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής σε αυτήν. Στο σενάριο της προσαρμογής, το σωρευτικό κόστος μειώνεται κατά 123 δισ. ευρώ.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
