Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ περίμεναν φέτος σημαντική ώθηση από μία ισχυρή ανάκαμψη της κινεζικής οικονομίας, η οποία θα προερχόταν από το άνοιγμα της τελευταίας τον περασμένο Δεκέμβριο μετά από τρία χρόνια περιοριστικών μέτρων λόγω Covid.
Ωστόσο, οι ελπίδες αυτές μπορεί να ήταν υπερβολικές καθώς φαίνεται ότι η εποχή των πολύ υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας έχει περάσει και η αρχική ανάκαμψή της έχει κολλήσει.
Υψηλό χρέος και χαμηλή κατανάλωση
Μία σειρά βαθύτερων διαρθρωτικών προβλημάτων, όπως το πολύ υψηλό χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό, και η χαμηλή κατανάλωση των Κινέζων, σε συνδυασμό με την επιδείνωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και γενικότερα τη Δύση δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στην ανάπτυξη της Κίνας, σύμφωνα με οικονομολόγους.
Το ποσοστό της κατανάλωσης των νοικοκυριών αντιστοιχεί περίπου στο 38% του ΑΕΠ στην Κίνα έναντι 68% στις ΗΠΑ, ενώ το συνολικό χρέος της Κίνας αυξήθηκε κατά 37 τρις. δολάρια την περίοδο 2012-2022 έναντι αύξησης σχεδόν 25 τρις. δολαρίων στις ΗΠΑ.
Τον Ιούνιο του 2022, το κινεζικό χρέος εκτινάχθηκε στα 52 τρις. δολάρια, ξεπερνώντας το συνολικό χρέος όλων των άλλων αναδυόμενων αγορών. Στο τέλος του περασμένου Σεπτεμβρίου, το συνολικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αντιστοιχούσε στο 295% του ΑΕΠ έναντι 257% στις ΗΠΑ, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS).
Ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, κατάλαβε ότι η διόγκωση του χρέους αποτελούσε απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και έκανε από το 2026 την απομόχλευση βασικό σκέλος της οικονομικής πολιτικής του.
Σκοντάφτει η ανάκαμψη
Οι προοπτικές ήταν ασφαλώς καλύτερες πριν από λίγους μόλις μήνες, όταν το Πεκίνο απέσυρε τα δρακόντεια μέτρα για τον έλεγχο της Covid, προκαλώντας μία αύξηση των δαπανών καθώς ο κόσμος άρχισε να ταξιδεύει και να τρώει έξω.
Η περίοδος αυτή έχει αρχίσει, όμως, να ξεθωριάζει και τα δομικά προβλήματα της κινεζικής οικονομίας που σωρεύονταν επί χρόνια έρχονται και πάλι στην επιφάνεια.
Το μπουμ στην αγορά ακινήτων και οι μεγάλες δημόσιες επενδύσεις, που τροφοδοτούσαν την ανάπτυξη για πάνω από μία δεκαετία, έχουν σταματήσει. Τεράστια χρέη πνίγουν τα νοικοκυριά και τις περιφερειακές κυβερνήσεις, ενώ πολλά νοικοκυριά αποταμιεύουν ανησυχώντας για το μέλλον.
Βουτιά των ξένων επενδύσεων
Τα μέτρα του Σι Τζινπίνγκ κατά των ιδιωτικών επιχειρήσεων έχουν αποθαρρύνει την ανάληψη ρίσκου, ενώ η επιδείνωση των σχέσεων με τη Δύση έχει περιορίσει σημαντικά τις ξένες επενδύσεις στη χώρα.
Οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Κίνα έκαναν βουτιά 48% το 2022 στα 180 δις. δολάρια, ενώ ως ποσοστό στο ΑΕΠ μειώθηκαν σε λιγότερο από 2% έναντι υπερδιπλάσιου ποσοστού πριν από μία δεκαετία.
Ο ανταγωνισμός για προσέλκυση ξένων επενδύσεων με χώρες, όπως η Ινδία και το Βιετνάμ, εντείνεται καθώς οι επιχειρήσεις επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες, λόγω των κινδύνων από την αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα.
Ολοι αυτοί οι λόγοι, λένε οι οικονομολόγοι, υπονομεύουν τη συνέχιση στο μέλλον του αναπτυξιακού θαύματος της Κίνας, το οποίο έχει καταστήσει τη χώρα ανταγωνίστρια των ΗΠΑ σε παγκόσμια δύναμη και επιρροή.
Παρελθόν οι ρυθμοί ανάπτυξης 6% - 8%
Αντί για ρυθμούς ανάπτυξης 6% έως 8%, όπως ήταν ο κανόνας στο παρελθόν, η Κίνα είναι πιθανόν ότι θα πρέπει να περιορισθεί σε πολύ πιο περιορισμένους ρυθμούς, της τάξης του 2% με 3%, σύμφωνα με κάποιους οικονομολόγους καθώς έχει επιπλέον να αντιμετωπίσει τη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση του εργατικού δυναμικού της.
Επομένως, η Κίνα μπορεί να επηρεάσει λιγότερο από το αναμενόμενο την παγκόσμια ανάπτυξη φέτος και τα επόμενα χρόνια και να γίνει λιγότερο σημαντική για ξένες επιχειρήσεις. Παράλληλα, θα είναι λιγότερο πιθανό να ξεπεράσει στο ορατό μέλλον σημαντικά τις ΗΠΑ ως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Η κινεζική οικονομία αναπτύχθηκε με ετήσιο ρυθμό 4,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2023, ενισχυμένη από το τέλος των περιορισμών για τον κορονοϊό.
Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η ανάκαμψη προσγειώνεται. Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν μόλις 0,5% τον Απρίλιο σε σχέση με τον Μάρτιο, ενώ μία σειρά στοιχείων για τη βιομηχανική παραγωγή, τις εξαγωγές και τις επενδύσεις ήταν πολύ πιο αδύναμα από ό,τι ανέμεναν οι οικονομολόγοι.
Ανεργος ένας στους πέντε νέους
Πάνω από ένας στους πέντε Κινέζους νέους, ηλικίας 16-24 ετών, ήταν άνεργοι τον Απρίλιο, ενώ κολοσσοί του ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως η Alibaba και η JD.com κατέγραψαν υποτονικά αποτελέσματα.
Τη δυσπιστία στις προοπτικές ανάπτυξης δείχνουν και τα χρηματιστήρια, με τον δείκτη Hang Seng του Χονγκ Κονγκ, ο οποίος κυριαρχείται από κινεζικές επιχειρήσεις να καταγράφει απώλειες 5,2% από την αρχή του έτους, ενώ το γουάν έχει υποχωρήσει έναντι του αμερικανικού δολαρίου.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι δεν αναμένουν ότι τα προβλήματα θα οδηγήσουν σε ύφεση της οικονομίας, ούτε καν να εκτροχιάσουν τον στόχο της κυβέρνησης για ανάπτυξη 5% φέτος, ο οποίος θεωρείται ευρύτερα ότι είναι σχετικά εύκολα εφικτός δεδομένου του πόσο αδύναμη ήταν πέρυσι η οικονομία.
Ωστόσο, υπάρχουν και οικονομολόγοι που πιστεύουν ότι θα συνεχιστεί μία ισχυρή ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας. «Εχουμε εμπιστοσύνη στο μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό αφήγημα της Κίνας», δήλωσε ο επικεφαλής έρευνας της Rayliant Global Advisors, σημειώνοντας ότι η μετάβασή της σε μία οικονομία που βασίζεται περισσότερο στην εγχώρια κατανάλωση αντί στις εξαγωγές θα τη διατηρήσει σε τροχιά.
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
