Η ώρα της αλήθειας έφτασε για την, λίγων εβδομάδων, κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ.
Αύριο, Πέμπτη, κατατίθεται ο νέος μίνι προϋπολογισμός της Βρετανίας που εύλογα θεωρείται ως το πρώτο crash test για τον νέο πρωθυπουργό, δεδομένου πως κανείς -πόσο μάλλον οι αγορές- δεν λησμονούν το τι προκάλεσε το οικονομικό πακέτο που ήθελε να δρομολογήσει το οικονομικό επιτελείο της Λιζ Τρας.
Η αλλαγή σκυτάλης στην Ντάουνινγκ Στριτ καταλάγιασε τη θύελλα στη βρετανική αγορά ομολόγων και τη στερλίνα, όμως η διατήρηση του κλίματος αυτού θα εξαρτηθεί άμεσα από το περιεχόμενο του νέου οικονομικού πλάνου που θα ανακοινώσει ο υπουργός Οικονομικών, Τζέρεμι Χαντ.
Το… αδύνατο δίλημμα
Βεβαίως, η κατάσταση που καλείται να διαχειριστεί ο Τζέρεμι Χαντ δεν είναι διόλου εύκολη, με τα οικονομικά δεδομένα να έχουν ήδη επιδεινωθεί μέσα στο τελευταίο δίμηνο. Πρόκειται για ένα... «αδύνατο δίλημμα», σχολιάζουν οι αναλυτές.
Οι αγορές με την αντίδραση τους στο πακέτο των φοροελαφρύνσεων της Λιζ Τρας έδειξαν ξεκάθαρα πως περιμένουν δημοσιονομική πειθαρχία και ένα αυστηρά τιμολογημένο πρόγραμμα δαπανών, ωστόσο κάτι τέτοιο «σκοντάφτει» στην πολιτική ανάγκη της κυβέρνησης να προστατέψει επιχειρήσεις και νοικοκυριά από τη θύελλα της οικονομικής, πληθωριστικής και ενεργειακής κρίσης που μαίνεται.
Μόλις σήμερα, τα νέα στοιχεία έδειξαν τον πληθωρισμό να ανεβαίνει περαιτέρω στο 11,1% φτάνοντας σε υψηλά 41 ετών. Την ίδια ώρα μεγάλη έρευνα του YouGov έδειχνε πως το 69% των Βρετανών καταναλωτών στην κορυφαία αλυσίδα σούπερ μάρκετ Tesco ψωνίζουν μόνο προϊόντα σε έκπτωση και τρόφιμα που είναι σε προσφορά, διότι πλησιάζουν στην ημερομηνία λήξης.
Η εκτίναξη των ποσοστών της διατροφικής και ενεργειακής ανασφάλειας για τα βρετανικά νοικοκυριά σίγουρα δεν συνάδει με το προφίλ που θα ήθελε να εκπέμπει η Βρετανία, ως πολιτική και οικονομική δύναμη.
«Εάν (ο υπουργός Οικονομικών) επιθυμεί να καθησυχάσει τις αγορές, θα πρέπει να ανακοινώσει άμεση ανάληψη δράσης για μεγάλη δημοσιονομική σύσφιγξη. Όμως, αυτό θα βάθαινε την πορεία της οικονομίας προς την ύφεση και ενδεχομένως να δημιουργούσε ακόμη μεγαλύτερη δημοσιονομική τρύπα. Από την άλλη, αν προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσει τον οικονομικό πόνο (για την κοινωνία), ρισκάρει να προκαλέσει αναταραχή στις αγορές και να πυροδοτήσει και πάλι άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων, που επίσης θα επιδείνωνε τα δημοσιονομικά δεδομένα» σχολίασε χαρακτηριστικά η οικονομολόγος της Capital Economics, Ρουθ Γκρέγκορι.
Το δίλημμα είναι σαφές και το πιθανό οικονομικό και πολιτικό κόστος επίσης. Και ο Τζέρεμι Χαντ το γνωρίζει καλά. «Βρισκόμαστε ενώπιον πολύ δύσκολων αποφάσεων» περιορίστηκε να δηλώσει προ ημερών, υποσχόμενος ωστόσο «την αποκατάσταση της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης στα οικονομικά της χώρας».
Προτεραιότητα η δημοσιονομική ορθότητα
Η δέσμευση του ίδιου του πρωθυπουργού, Ρίσι Σούνακ, για ένα δημοσιονομικό πρόγραμμα με βιώσιμη τροχιά, έδειξε από νωρίς την τάση που υπάρχει από την νέα κυβέρνηση.
Άλλωστε, ο ίδιος ο Σούνακ, ως υπουργός Οικονομικών, ήταν γνωστός για τις… γερακίσιες απόψεις του, που τον είχαν φέρει σε κόντρα με έτερα μέλη της κυβέρνησης Τζόνσον και βουλευτές των Τόρις που γκρίνιαζαν τότε ότι δεν δίδονταν αρκετές παροχές για τη στήριξη της κοινωνίας από το πρωτοφανές κύμα ακρίβειας. Κάτι που φάνηκε πρακτικά και από την πτώση της απήχησης της κυβέρνησης και του Μπόρις Τζόνσον προσωπικά.
Μην ξεχνάμε πως ο ίδιος ο Σούνακ δεν αναρριχήθηκε στην πρωθυπουργία χάρη στην ψήφο του κοινού. Όταν τα απλά μέλη των Τόρις είχαν κληθεί να αποφασίσουν, έδωσαν την ψήφο τους στην Λιζ Τρας και όχι στον, όχι ιδιαίτερα δημοφιλή, υπουργό Οικονομικών παρά το γεγονός ότι η εξέλιξη των γεγονότων κατάφεραν τελικά να τον οδηγήσουν στον πρωθυπουργικό θώκο.
Δημοσιονομική τρύπα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν διαρρεύσει, το νέο πακέτο θα προσπαθήσει να «κλείσει» τη δημοσιονομική τρύπα των 55 δισ. στερλίνων που έχει δημιουργηθεί με ένα συνδυασμό αυξήσεων των φόρων και εξοικονόμησης των δαπανών.
Κάποια από τα μέτρα στήριξης θα διατηρηθούν, ενδεχομένως και να αυξηθούν ελαφρά για τα φτωχότερα νοικοκυριά, όμως τα επίπεδα κάλυψης τους κρίνονται ήδη ως χαμηλά για την προστασία των πολιτών το δύσκολο επικείμενο χειμώνα.
Μικρή παρηγοριά η προοπτική αύξησης του κατώτατου μισθού, όπως υποστήριξε χθεσινό δημοσίευμα των Times, με αύξηση του ωρομισθίου από τις 9,50 στερλίνες στις 10,40 στερλίνες. Όμως, η αύξηση περίπου κατά 10% αφορά μόνο 2,5 εκατ. Βρετανούς.
Αμφιλεγόμενο θα είναι το αποτέλεσμα για τον απλό πολίτη και από το νέο κύμα των μεταρρυθμίσεων που βρίσκεται στα «σκαριά» σε τομείς όπως το κράτος πρόνοιας. Μακροπρόθεσμα ο στόχος είναι η εξυγίανση της οικονομίας, αλλά βραχυπρόθεσμα ο… πόνος θα είναι αναπόφευκτος.
Σημειωτέον πως η Βρετανία, μαζί με την Ιαπωνία, ήταν οι μοναδικές αναπτυγμένες οικονομίες του G7 που κατέγραψαν επιβράδυνση ήδη από το τρίτο τρίμηνο του έτους. Και η επόμενη χρονιά δεν προμηνύεται καλύτερη.
Η Τράπεζα της Αγγλίας, στις νέες εκτιμήσεις που εξέδωσε στις αρχές του μηνός, προειδοποίησε για βαθιά όσο κυρίως παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας που θα διαρκέσει, όχι μόνο όλη την επόμενη χρονιά, αλλά μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2024. Θα είναι ουσιαστικά η μακροβιότερη ύφεση της βρετανικής οικονομίας εδώ και τουλάχιστον εκατό χρόνια!
Αν και οι διεθνείς εκθέσεις προειδοποιούν για το ενδεχόμενο ύφεσης κι άλλων ανεπτυγμένων οικονομιών μέσα στο 2023, για τις περισσότερες χώρες η υποχώρηση σε ύφεση αναμένεται να είναι ρηχή και σύντομη. Η Βρετανία, αντιθέτως, δεν θα είναι τόσο τυχερή!
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
