Στην ανακοίνωση των προτάσεων της για την αναθεώρηση των επίμαχων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης προχωρά, σήμερα, Τετάρτη 9 Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πολυαναμενόμενη ανακοίνωση θα πυροδοτήσει ένα ακόμη, εξαιρετικά σκληρό… παζάρι στους κόλπους της ενωμένης Ευρώπης, παρά το γεγονός πως ακόμη και τα… δημοσιονομικά γεράκια του βορρά παραδέχονται πως οι τωρινές υφεσιακές οικονομικές συνθήκες απαιτούν αλλαγή των κανονισμών.
Βεβαίως, ο… διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες και αυτό είναι κάτι που το αναγνωρίζουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη εν όψει της διαπραγμάτευσης που θα ξεκινήσει με στόχο την επίτευξη συμφωνίας μέσα στην επόμενη χρονιά, ιδανικά δε, μέσα στο πρώτο εξάμηνο. Άλλωστε, οι νέοι κανόνες θα πρέπει να έχουν διαμορφωθεί (και επικυρωθεί) πριν την εκ νέου ενεργοποίηση του Συμφώνου, στα τέλη του 2023, αλλά και πολύ νωρίτερα από τις ευρωεκλογές του 2024, ώστε να μην υπάρχει και η σχετική πολιτική πίεση.
Υφεσιακή πίεση στις οικονομίες
Θυμίζουμε πως το Σύμφωνο Σταθερότητας ανεστάλη στις αρχές του 2020 προκειμένου οι ευρωπαϊκές χώρες να μπορέσουν να εστιάσουν στην οικονομική στήριξη των κοινωνιών τους και στην αναστήλωση των οικονομιών τους από την λαίλαπα της πανδημίας.
Όμως, η προοπτική της επιστροφής στους κανόνες της δημοσιονομικής λιτότητας προκαλούσε δυσφορία στις περισσότερες χώρες, δεδομένου πως η ενεργειακή κρίση οδήγησε σε μια νέα κρίση στην καρδιά της ευρωπαϊκής οικονομίας, προκαλώντας νέο σοκ σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και φέρνοντας τις περισσότερες χώρες στο χείλος της ύφεσης. Οπότε συμφωνήθηκε η μεταρρύθμιση των πεπαλαιωμένων δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου, με τρόπο που θα επιτρέπει τις επενδύσεις για την ώθηση της ανάπτυξης, τηρώντας ωστόσο κάποιες… «κόκκινες γραμμές» στη δημοσιονομική πολιτική.
Όπως είχε σχολιάσει χαρακτηριστικά ο αρμόδιος επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι, διπλός στόχος της μεταρρύθμισης είναι «ένα βιώσιμο χρέος με μια διαρκή ανάπτυξη».
Οι προτάσεις της Κομισιόν
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει, οι προτάσεις της Κομισιόν ορίζουν πως τα κράτη μέλη θα έχουν το δικαίωμα να συμφωνήσουν με την Κομισιόν ένα πιο ρεαλιστικό μονοπάτι για τη μείωση των ελλειμμάτων, το οποίο θα προσφέρει επιπλέον χώρο για δημόσιες αναπτυξιακές επενδύσεις.
Το πλάνο δηλαδή θα διαμορφώνεται μεσοπρόθεσμα και θα υπολογίζεται με βάση τις δαπάνες και όχι τα επίπεδα των ελλειμμάτων, προσφέροντας στις κυβερνήσεις μεγαλύτερη (και κυρίως αυτόνομη) ελευθερία κινήσεων. Θα δίδεται δε, και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα προσαρμογής για την επίτευξη των τελικών δημοσιονομικών στόχων.
Το προσχέδιο της Κομισιόν κάνει λόγο για ένα 4ετές πλάνο που θα διαμορφώνεται για κάθε κράτος μέλος και μέσα στο διάστημα αυτό η κάθε κυβέρνηση θα πρέπει να επιδείξει μια αξιόπιστη καθοδική τροχιά των ελλειμμάτων. Όμως, κάθε χώρα θα έχει το δικαίωμα να ζητήσει μια συνολική περίοδο προσαρμογής που μπορεί να φτάνει έως τα επτά χρόνια.
Αυτό θα είναι το… καρότο.
Το.. μαστίγιο από την άλλη πλευρά θα αφορά την αδυναμία των κρατών να πετύχουν τους στόχους που έχουν θέσει. Το γενικό πλαίσιο θα είναι πολύ αυστηρό και η εφαρμογή των μέτρων επίσης, οπότε τα κράτη που θα αποτυγχάνουν να «πιάσουν» τους δημοσιονομικούς στόχους θα είναι αντιμέτωπα με ανακριτικές διαδικασίες από την Ευρωβουλή, με σκληρές κυρώσεις (όπως διακοπή της ροής των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων), αλλά και πολύ τσουχτερά πρόστιμα.
Κάθε παράταση από το χρονοδιάγραμμα που έχει συμφωνηθεί θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένη, με δεσμεύσεις για συγκεκριμένες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και θα υπόκειται τόσο στον έλεγχο της Κομισιόν όσο και στην έγκριση του ευρωπαϊκού συμβουλίου.
Η δε, ενεργοποίηση των κυρώσεων θα γίνεται αυτόματα για τις χώρες που είναι πιο ευάλωτες και πιο… επιρρεπείς σε εκτροχιασμό των δημοσιονομικών τους.
Οι ενστάσεις του ευρωπαϊκού βορρά
Ουσιαστικά η λογική του νέου πλαισίου είναι πως η ευελιξία που θα δίδεται προς χάριν της ανάπτυξης δεν θα πρέπει να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, ούτε να αφήνει περιθώρια για πρακτικές… ασυδοσίας από τις κυβερνήσεις. Είναι κάτι που ο «σκληρός» βορράς φοβάται από τα «κακά»… παιδιά του ευρωπαϊκού νότου και τις υπερχρεωμένες χώρες, όπως βέβαια η Ελλάδα.
Αυτά βέβαια είναι, λίγο-πολύ, όσα περιλαμβάνονται στο προσχέδιο των προτάσεων της Κομισιόν, χωρίς να είναι διόλου βέβαιο πως θα περιλαμβάνονται και στο τελικό πλαίσιο των κανόνων που θα συμφωνηθούν.
Όπως οι χώρες του νότου θα επιμείνουν στο ζήτημα της ευελιξίας και της προστασίας της ανάπτυξης, οι χώρες του βορρά είναι βέβαιο ότι θα εστιάσουν στις σκληρές δικλείδες ασφαλείας.
Ενδεικτικά ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, σε συνεχείς τοποθετήσεις του, τις τελευταίες εβδομάδες, έχει σταθεί ξανά και ξανά στην ανάγκη να υπάρχει ένα αξιόπιστο μονοπάτι για την απομείωση των χρεών από όλα τα κράτη μέλη και μια σαφής δέσμευση πως δεν θα δημιουργούνται νέα χρέη πάνω από τα τωρινά όρια του Συμφώνου.
Επίσης, έχει διαφωνήσει με την όλη ιδέα της διαμόρφωσης... ατομικών δημοσιονομικών σχεδίων για κάθε χώρα, που είναι μια από τις ακρογωνιαίες προτάσεις στο σχέδιο της Κομισιόν, εκτιμώντας πως η αξιοπιστία του Συμφώνου ξεκινούσε από το γεγονός ότι οι κανόνες ήταν ίδιοι και αφορούσαν εξίσου όλα τα κράτη μέλη.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
