Μαύρα σύννεφα σωρεύονται πάνω από έναν από τους πλέουν νευραλγικούς τομείς για την ευρωπαϊκή οικονομία. Ο λόγος για την αυτοκινητοβιομηχανία, έναν κλάδο που βρίσκεται στο στόχαστρο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος την Πέμπτη ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% στα εισαγόμενα οχήματα, ορίζοντας ως ημερομηνία επιβολής τους την Τετάρτη 2 Απριλίου.
Τα μεγέθη
Εάν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή της τελευταίας στιγμής στους σχεδιασμούς Τραμπ (κάτι στο οποίο αρέσκεται ο Αμερικανός πρόεδρος), οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες σύντομα θα κληθούν να αντιμετωπίσουν άλλον έναν «πονοκέφαλο» - πέραν του σκληρού ανταγωνισμού από τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, του υψηλού ενεργειακού κόστους στη γηραιά ήπειρο και των αυστηρών ρυθμιστικών κανόνων της ΕΕ.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ένωσης Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), που παρουσιάστηκαν την Κυριακή στην εκπομπή Limit Up του Open, η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία απασχολεί περισσότερους από 13 εκατομμύρια εργαζόμενους, με το 10% σχεδόν των θέσεων εργασίας στη μεταποίηση να συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τον εν λόγω τομέα.
Τεράστια είναι και η οικονομική βαρύτητα του κλάδου, καθώς η συνεισφορά του στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ ξεπερνά το 7,5% - με τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ να αποκομίζουν σχεδόν 384 δισ. ευρώ ετησίως από φορολογικά έσοδα που προκύπτουν από τη δραστηριότητα του τομέα. Τέλος, το εμπορικό πλεόνασμα των 106,7 δισ. ευρώ επιβεβαιώνει τη στρατηγική σημασία της αυτοκινητοβιομηχανίας για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Το ισοζύγιο με τις ΗΠΑ
Το εμπορικό ισοζύγιο Ευρώπης – ΗΠΑ είναι έντονα πλεονασματικό για την ΕΕ (και) στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, με την αμερικανική αγορά να αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο προορισμό των ευρωπαϊκών εξαγωγών νέων οχημάτων (μετά τη Βρετανία). Πάνω από το 20% των ευρωπαϊκών εξαγωγών οχημάτων κατευθύνεται προς τις ΗΠΑ, ενώ μόνο το 2024 σχεδόν 760.000 ευρωπαϊκά οχήματα, αξίας σχεδόν 39 δισεκατομμυρίων ευρώ, εξήχθησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στον αντίποδα, η αξία των εισαγωγών από την αμερικανική πλευρά ήταν αισθητά χαμηλότερη - μόλις 7,8 δισεκατομμύρια ευρώ, μια ανισορροπία που αφενός καταδεικνύει την έντονη εξάρτηση των Ευρωπαίων κατασκευαστών από την αμερικανική αγορά, αφετέρου αιτιολογεί το μένος του προέδρου Τραμπ κατά της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η Γερμανία
Η Γερμανία αποτελεί την ισχυρότερη εξαγωγική δύναμη της Ευρώπης (και) στον τομέα των οχημάτων, εξάγοντας – σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Γερμανικής Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA) - το 2023 περισσότερα από 400.000 οχήματα στις ΗΠΑ, αριθμός που αντιστοιχεί σε αύξηση 11% σε σχέση με το 2022.
Το επιπλέον κόστος που συνεπάγονται οι αμερικανικοί δασμοί ανησυχεί ήδη τις επιχειρήσεις που εμπλέκονται στην αλυσίδα παραγωγής της αυτοκινητοβιομηχανίας, με το 86% των μεσαίων εταιρειών του κλάδου να φοβάται τις επιπτώσεις των δασμών (από αυτές, σχεδόν το ένα τρίτο αναμένει άμεσες επιδράσεις, ενώ πάνω από τις μισές βλέπουν έμμεσες συνέπειες μέσω των προμηθευτών και των πελατών τους).
Ενδεικτικό της ευαισθησίας των αγορών στο ζήτημα των δασμών εξάλλου είναι το γεγονός ότι οι μεγάλες γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχασαν 5,5 δισ. ευρώ χρηματιστηριακής αξίας την προηγούμενη Πέμπτη, ημέρα ανακοίνωσης των νέων δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι δεν αφορούν βεβαίως μόνο τη Γερμανία αλλά και πολλές άλλες χώρες που διαθέτουν αυτοκινητοβιομηχανία εκτεθειμένη στις ΗΠΑ. Η Ιταλία, η Σουηδία, η Ισπανία, η Γαλλία αλλά και η Σλοβακία, η Τσεχία και η Ουγγαρία, αναμένεται επίσης να επηρεαστούν από τους δασμούς του Τραμπ.
Για το Βερολίνο ωστόσο, τα πλήγματα θα είναι βαρύτερα: Αν επαληθευτεί η απαισιόδοξη εκτίμηση της Capital Economics - σύμφωνα με την οποία οι πωλήσεις ευρωπαϊκών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ μπορεί να μειωθούν έως και κατά 50% - οι απώλειες για τη γερμανική οικονομία ενδέχεται να αγγίξουν τα 8 δισ. ευρώ (0,2% του ΑΕΠ).
Με τη γερμανική οικονομία να βρίσκεται ήδη σε ύφεση, οποιαδήποτε πίεση στον νευραλγικό τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας θα μπορούσε να ασκήσει βαρύτατες πιέσεις στη βιομηχανική «ατμομηχανή» της Ευρωζώνης.
Με τα προβλήματα να μεταδίδονται αλυσιδωτά στις υπόλοιπες χώρες της γηραιάς ηπείρου, καθώς και σε πολλούς άλλους κλάδους της χειμαζόμενης ευρωπαϊκής οικονομίας.
Οι καταναλωτές
Όσον αφορά τους καταναλωτές, οι δασμοί εκτιμάται ότι θα αυξήσουν το κόστος των ευρωπαϊκών οχημάτων στις ΗΠΑ κατά 3.000 έως 8.000 δολάρια (περίπου 2.800 – 7.400 ευρώ).
Πρόκειται για ένα κόστος που, αν θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικές, οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες θα έπρεπε να απορροφήσουν. Κάτι όμως που οι ίδιες έχουν ξεκαθαρίσει ότι αδυνατούν να πράξουν, γεγονός που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο καταμερισμού του κόστους στο σύνολο των πωλήσεών τους, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων που πωλούνται εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης...