Μετά τις πιέσεις από τις ΗΠΑ και τη διεθνή κοινότητα που οδήγησαν στην άρση του τραπεζικού απόρρητου στην Ελβετία την περασμένη 10ετία, η κυβέρνηση της χώρας έβαλε τώρα στο στόχαστρο μία άλλη «βιομηχανία», αυτή των εικονικών εταιρειών που βοηθά όσους θέλουν να ξεπλύνουν χρήματα και να φοροδιαφύγουν.
Η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από τους θιγόμενους, δηλαδή τα δικηγορικά γραφεία που έχουν βοηθήσει στη σύσταση δεκάδων χιλιάδων τέτοιων εταιρειών και στην αγορά ακινήτων.
Για τους πλούσιους του πλανήτη, που έχουν χρήματα να κρύψουν, ήταν πάντα δυνατό να έχουν μια ελβετική εταιρεία στο πλευρό τους, χωρίς υπαλλήλους, αλλά μόνο με μία πινακίδα και ένα γραμματοκιβώτιο.
Αποκάλυψη των μετόχων
Οπως, όμως, και το τραπεζικό απόρρητο πριν από μια δεκαετία, η βιομηχανία των ελβετικών εικονικών εταιρειών αντιμετωπίζει τώρα μεγάλη απειλή. Στον αγώνα της κατά του ξεπλύματος χρήματος, η κυβέρνηση προωθεί σχέδιο νόμου που θα αναγκάσει τις εταιρείες να δηλώνουν τους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους και τους δικηγόρους να αναφέρουν ύποπτες συναλλαγές που έρχονται σε γνώση του.
Οι αλλαγές θα ανταποκρίνονταν ως ένα βαθμό στους διεθνείς επικριτές της Ελβετίας, συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης των ΗΠΑ και του ΟΟΣΑ, οι οποίοι λένε εδώ και χρόνια ότι η χώρα δεν συμβαδίζει με την ισχυρότερη παγκόσμια πίεση για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την αναχαίτιση των ροών βρώμικου χρήματος. Παρά την ελβετική παράδοση της εχεμύθειας και του απορρήτου, η υποστήριξη για τέτοιες ριζικές αλλαγές αυξάνεται.
«Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να δέχονται αναλυτικό έλεγχο, οπότε γιατί να μην το κάνουν και οι δικηγόροι;» δήλωσε καθηγήτρια νομικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, προσθέτοντας: «Ορισμένοι δικηγόροι, όχι όλοι, έχουν κάνει κατάχρηση αυτού του προνομίου και έτσι έχουν μπει στο στόχαστρο του νομοσχεδίου».
33.000 εταιρείες - βιτρίνα
Στην τελευταία καταμέτρηση υπήρχαν σχεδόν 33.000 εταιρείες-βιτρίνες με έδρα την Ελβετία, σύμφωνα με έρευνα της ΜΚΟ Public Eye του 2021. Η Γενεύη είναι η κορυφαία αυτής της «βιομηχανίας», καθώς εκτιμάται ότι αντιστοιχεί μία εταιρεία - κέλυφος για κάθε 37 πολίτες του καντονιού.
Η κυβέρνηση στοχεύει στους δικηγόρους που βοηθούν στη σύσταση εταιρειών και στην αγορά ακινήτων για τους πελάτες τους, καθώς θεωρούν πολύ υψηλή την πιθανότητα να εμπλακούν σε παράνομες δραστηριότητες. Ο νέος νόμος, αν περάσει, θα απαιτεί από τους δικηγόρους να αναφέρουν κάθε ύποπτη οικονομική συναλλαγή στην ελβετική υπηρεσία για το ξέπλυμα χρήματος. Οσοι δεν τηρούν γενικά τον νέο νόμο αντιμετωπίζουν πρόστιμα ύψους έως και 500.000 ελβετικών φράγκων (περίπου 525.000 ευρώ).
Η αντεπίθεση των δικηγόρων
Εχοντας, όμως, γλιτώσει από αντίστοιχα μέτρα κατά του ξεπλύματος χρήματος που αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια ο χρηματοπιστωτικός τομέας, ο δικηγορικός κλάδος ετοιμάζεται για αντεπίθεση. Οι δικηγόροι λένε ότι το σχέδιο νόμου έχει υπερβολική εμβέλεια όσο και ότι είναι ασαφές. Πιθανό κενό υπάρχει, λένε, στο γεγονός ότι δεν ορίζεται ακριβώς το ακριβές σημείο, στο οποίο ένας δικηγόρος καλύπτεται από το απόρρητο δικηγόρου-πελάτη.
Και αντί να στοχεύει μόνο κατά των ύποπτων δικηγόρων, το νομοσχέδιο βάζει στο μάτι και τις επιχειρήσεις ακινήτων και συγχωνεύσεων και εξαγορών, δήλωσε ένας εταίρος της Lenz & Staehelin και πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου της Γενεύης.
«Εκτός από αυτή την απαράδεκτη μαχαιριά στο επαγγελματικό απόρρητο, η προβλεπόμενη νομοθεσία έχει τόσο ευρύ πεδίο εφαρμογής που οι δικηγόροι εταιρικών, εμπορικών ή κτηματομεσιτικών ακινήτων, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν ένα πολύ σημαντικό μέρος της εργασίας των δικηγορικών εταιρειών, θα αντιμετωπίσουν ένα δυσβάσταχτο όγκο νέων, πολύ περίπλοκων και χρονοβόρων εργασιών συμμόρφωσης», πρόσθεσε.
Προσπάθειες προσαρμογής της Ελβετίας
Οι προσπάθειες της Ελβετίας αποτελούν μια προσπάθεια ευθυγράμμισης με την παγκόσμια κίνηση να κλείσουν τα φορολογικά παραθυράκια και να μειωθεί το ξέπλυμα χρήματος. Και υπάρχει κάποια επιτυχία - η υπεράκτια φοροδιαφυγή έχει μειωθεί κατά τρεις φορές την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με το Φορολογικό Παρατηρητήριο της ΕΕ.
Μία πρόταση νόμου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πάταξη των εικονικών εταιρειών έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι οι εταιρείες έχουν πραγματικό οικονομικό σκοπό, αν και η πρωτοβουλία αυτή απέχει ακόμη πολύ από το να γίνει νόμος σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Ακόμη και η κύρια επιτροπή εποπτείας του ελβετικού Κοινοβουλίου δεν είναι ευχαριστημένη με τον προτεινόμενο νόμο. Σε δήλωσή της τον περασμένο μήνα ανέφερε ότι «το πεδίο εφαρμογής της υποχρέωσης δήλωσης στερείται σαφήνειας και εγείρει ερωτήματα ως προς τη σχέση της με τις διατάξεις του ποινικού κώδικα για το επαγγελματικό απόρρητο».
Οταν η κυβέρνηση έκανε την πρώτη προσπάθεια για την αυστηροποίηση των κανόνων το 2021, οι αντιρρήσεις πολλών δικηγόρων στο ελβετικό κοινοβούλιο βοήθησαν να τορπιλιστούν οι μεταρρυθμίσεις. Αυτή τη φορά η κυβέρνηση προσπάθησε να λάβει υπόψη της τις επιφυλάξεις τους και περιόρισε το αρχικό πεδίο εφαρμογής του νομοσχεδίου σε πιο επικίνδυνες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των νομικών συμβουλών για τη δημιουργία εταιρειών ή την αγορά ακινήτου.Το αν αυτό είναι αρκετό για να περάσει η μεταρρύθμιση θα φανεί όταν οι νομοθέτες συζητήσουν το νομοσχέδιο το επόμενο έτος.
Με πληροφορίες από Bloomberg
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
