To σκάνδαλο του Qatar Gate έφερε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς προ των ευθυνών τους, στη δύσκολη θέση να αναγνωρίσουν και να πρέπει να συζητήσουν τα κενά που υπάρχουν στο νομικό πλαίσιο και στους κανόνες διαφάνειας και lobbying. Αρκεί βεβαίως, αυτή φορά να μην μείνουν στη συζήτηση…
Το τελευταίο έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν είναι βεβαίως η πρώτη φορά που έχουμε εμπλοκή σημαντικών αξιωματούχων των Βρυξελλών σε… ύποπτες υποθέσεις με έντονη οσμή σκανδάλων.
Μέλη της Κομισιόν, όπως ο Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο και η Νέλι Κρος, μέλη της Ευρωβουλής όπως η Σάρον Μπόουλς και ο Χόλγκερ Κράμερ και επιφανείς επιτελάρχες και σύμβουλοι έχουν συνδεθεί με αμφιλεγόμενες υποθέσεις lobbying είτε κατά τη διάρκεια είτε αμέσως μετά τη θητεία τους (υπάρχει μίνιμουμ χρονικό όριο 18 μηνών πέραν της οποίας μπορεί ένας αξιωματούχος να εργαστεί και πάλι στον ιδιωτικό τομέα). Όμως, είναι σαφές ότι το σκάνδαλο των δωροδοκιών από το Κατάρ που οδήγησε στη σύλληψη, μεταξύ άλλων, ενός εκ των αντιπροέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Εύας Καϊλή και μάλιστα με βαριές κατηγορίες, ξεχωρίζει ως προς το μέγεθος και τη σοβαρότητα του.
Διεθνείς αναλυτές και αξιωματούχοι δείχνουν να συμφωνούν πως πρόκειται για το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς που έχει πλήξει ποτέ το κύρος και την αξιοπιστία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Καθεστώς χαλαρότητας
Μάλιστα, αν και βρισκόμαστε πιθανότατα μόλις στην αρχή των αποκαλύψεων, με τους Βέλγους εισαγγελείς να συνεχίζουν και να διευρύνουν τη βεντάλια των ερευνών αυτό που έχει γίνει σαφές είναι το γεγονός πως η Ευρωβουλή φαίνεται πως είναι ο αδύναμος κρίκος στο σύστημα διαφάνειας που επικρατεί στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, λόγω της υπερβολικής… χαλαρότητας των κανονισμών και της ανεπαρκούς εφαρμογής και επόπτευσης τους.
Το στοιχείο αυτό είναι που το καθιστά ιδανικό στόχο για τους περίπου 12.453 λομπίστες που, σύμφωνα με την επίσημη λίστα του EU Transparency Register, δραστηριοποιούνται επίσημα στους… διαδρόμους του, διαχειριζόμενοι έναν προϋπολογισμό που αγγίζει τα 1,8 δισ. ευρώ.
Διαβάστε και: Qatar Gate: Συναγερμός από Μέτσολα - Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και δημοκρατία δέχονται επίθεση
Περίπου οι μισοί από αυτούς θεωρούνται εσωτερικοί λομπίστες, που εργάζονται για λογαριασμό εταιρειών ή ομάδων, ή εκπροσωπούν εμπορικές ή επαγγελματικές ενώσεις, όπως είναι τα συνδικάτα. Αντιστοίχως, περίπου 3.400 λομπίστες εκπροσωπούν μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Πριν από περίπου δύο χρόνια είχε χαιρετηθεί ως μεγάλη επιτυχία, όταν μετά από σκληρή διαπραγμάτευση μεταξύ της Ευρωβουλής, της Κομισιόν και του ευρωπαϊκού συμβουλίου είχε επιτευχθεί συμφωνία για τη δημιουργία ενός κοινού υποχρεωτικού οργάνου καταγραφής των λόμπι και των εργαζομένων του. Το EU’s Transparency Register «έτρεχε» μόνο από Κομισιόν και Ευρωβουλή από το 2011. Όμως, όπως επισημαίνει και το Politico σε άρθρο του, η έννοια της «υποχρεωτικότητας» παρουσίαζε και εξακολουθεί να παρουσιάζει κενά και θα πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθεί.
Δεν υπάρχει σαφής δέσμευση από όλους τους θεσμούς πως πρέπει να δέχονται συναντήσεις μόνο με καταγεγραμμένους λομπίστες, αλλά και να δημοσιοποιούν τις συναντήσεις αυτές στη βάση δεδομένων του μητρώου.
Ειδικά μεταξύ των ευρωβουλευτών και δη, κορυφαίων μελών του Σώματος, σε θέσεις-κλειδιά υπάρχει μια… χαλαρότητα στην καταγραφή συναντήσεων, καθώς πολλά μέλη αντιστέκονται στην υποχρέωση αυτή στο όνομα της ελευθερίας που τους δίνει η λαϊκή ψήφος. Αναλόγως οι συνεργάτες τους σπάνια κρατούν πρωτόκολλο συναντήσεων.
Αναλόγως υπάρχουν κενά στην άσκηση lobbying από συγκεκριμένα μέρη. Η άσκηση lobbying από τρίτα μέρη, από αξιωματούχους τρίτων χωρών και πρεσβειών, εξαιρείται από την καταγραφή στο μητρώο. Αν μια χώρα, όμως έχει προσλάβει έναν σύμβουλο στην ΕΕ, ως εκπρόσωπο ή λομπίστα, το συγκεκριμένο στέλεχος θα πρέπει να καταγραφεί.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην τελευταία κατηγορία υπάρχουν ελάχιστες καταγραφές στο μητρώο.
Δεύτερες… δουλίτσες
Βεβαίως, μέρος του προβλήματος ξεκινά από το γεγονός πως και οι ίδιοι οι ευρωβουλευτές δεν βλέπουν και δεν αντιμετωπίζουν την παρουσία τους στο Σώμα ως εργασία… πλήρους ή κυρίως αποκλειστικής απασχόλησης.
Διαβάστε και: Qatar Gate: Νέα έφοδος της βελγικής αστυνομίας στα γραφεία του Ευρωκοινοβουλίου
Το υπάρχον πλαίσιο δεν απαγορεύει σε έναν ευρωβουλευτή να έχει και άλλη απασχόληση στο… πλάι. Τέτοιου είδους δραστηριότητες, τους καθιστούν υπόλογους μόνο προς τους συναδέλφους τους, οι οποίοι σπάνια ασχολούνται. Και η χαλαρότητα αυτή αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος.
Πάνω από το ένα τρίτο των μελών του Σώματος, ήτοι το 27% των ευρωβουλευτών από όλες τις ευρωομάδες δηλώνει εισοδήματα και από άλλη πηγή, σύμφωνα με έκθεση της Transparency International EU. Πρόκειται για εισοδήματα συνολικής αξίας από 3,9 έως 11,5 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με το ίδιο report, έως και 39 ευρωβουλευτές δηλώνουν έσοδα άνω των 100.000 ευρώ ετησίως από παράπλευρες δραστηριότητες, με την παράλληλη δε, επισήμανση πως το νούμερο αυτό δηλώνεται από τους ίδιους και δεν υπόκειται απαραιτήτως σε θεσμικό έλεγχο.
Γεμάτο… παραθυράκια
Μιλώντας στο Euronews, ο καθηγητής νομικού δικαίου στο HER Paris Αλεμάνο σχολίασε πως αν και φαινομενικά το σύστημα ηθικής και διαφάνειας της ΕΕ εμφανίζεται αρκετά προηγμένο, στην ουσία είναι γεμάτο… παραθυράκια. Και το κενό, πράγματι, εντοπίζεται κυρίως στους κόλπους της Ευρωβουλής.
«Είναι το μόνο θεσμικό όργανο που δεν έχει ουσιαστικά κανένα κανόνα που να επιβάλλεται στους εκπροσώπους του και έχει ένα πολύ χαλαρό πλαίσιο εφαρμογής των ηθικών κανόνων» επεσήμανε χαρακτηριστικά, φέρνοντας ακριβώς ως παράδειγμα ότι περίπου το ένα τέταρτο των ευρωβουλευτών έχουν και δεύτερες δουλειές.
Καμπανάκι αφύπνισης
Στη σημερινή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο οποίο αποφασίστηκε και η διεξαγωγή ειδικής συζήτησης για τη διαφθορά την Τρίτη, η πρόεδρος, Ρομπέρτα Μέτσολα υποστήριξε πως ο θεσμός της Ευρωβουλής και η ευρωπαϊκή δημοκρατία δέχονται επίθεση.
Αναλόγως στις τοποθετήσεις τους εκπρόσωποι των διαφόρων ευρωομάδων εμφανίστηκαν οργισμένοι με το σκάνδαλο και αποφασισμένοι για την πάταξη φαινομένων διαφθοράς που πληγώνουν την αξιοπιστία του Σώματος.
Το μεγάλο ερώτημα, ωστόσο, είναι τι θα κάνουν, έστω και στο εξής, με τα… ένοχα κενά και παραθυράκια που επιτρέπουν στους λομπίστες να διεισδύουν στον τρόπο λειτουργίας του Σώματος και να επηρεάζουν τις αποφάσεις του.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
