Γιατί η Ευρώπη έμεινε πίσω στην κούρσα των εμβολίων κατά του κορονοϊού; Για ακόμα μία φορά το τέρας της γραφειοκρατίας της έφαγε τη σειρά. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα των Jillian Deutsch και Sarah Weaton για την ευρωπαϊκή έκδοση του Politico.
Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού και την επιχείρηση εμβολιασμού των πολιτών των 27 χωρών, είχε ανακοινωθεί εδώ και πολλούς μήνες έχοντας ως ναυαρχίδα την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Τώρα, η ίδια πολιτική που είχε διακηρυχθεί, δέχεται επικρίσεις για δαιδαλώδη γραφειοκρατία, πολύ αργές διαδικασίες και κανένα περιθώριο ευελιξίας στα κράτη-μέλη.
Οταν η αλληλεγγύη χάθηκε στη γραφειοκρατία
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Όταν συμφωνήθηκε η ευρωπαϊκή πολιτική της αλληλεγγύης, η Ευρώπη με εξαίρεση ελάχιστες χώρες δεν είχε τεράστιο αριθμό κρουσμάτων. Στις αρχές της κρίσης, ομόφωνα οι χώρες-μέλη της ΕΕ αποφάσισαν να κλείσουν τα μεταξύ τους σύνορά, όπως επίσης και τα ευρωπαϊκά σύνορά με άλλες 10 τρίτες χώρες. Αγόρασαν από κοινού μάσκες και αναπνευστήρες. Ωστόσο, όταν οι συνομιλίες έφτασαν στην έγκριση και κατόπιν αγορά των εμβολίων τα πράγματα σημείωσαν δραματική καθυστέρηση, επισημαίνεται στο άρθρο.
Για ακόμα μία φορά, για ακόμα μία κρίση, η Ευρώπη αφήνεται βορά στο τέρας της γραφειοκρατίας και κανένα κράτος-μέλος δεν μπορούσε να εγκρίνει κανένα από τα εμβόλια κατά του κορονοϊού, αν πρώτα Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων δεν έδινε το «ok». Στη συνέχεια, η Κομισιόν όφειλε να περιμένει ένα προς ένα τους 27 να υπογράψουν τη σύμβαση. Κάποιες χώρες μάλιστα, εξέφρασαν ανοιχτά της διαφωνία τους με τη διαδικασία και τα πισωγυρίσματα που απαιτούσε, ενώ με παρέμβαση του Βερολίνου ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων οδηγήθηκε να εγκρίνει το φάρμακο νωρίτερα από την ανακοίνωσή του.
Και πάλι όμως, η Ευρώπη δεν είχε «καθαρίσει» με τις διαδικασίες. Η παράδοση των εμβολίων αποδείχθηκε η πιο μακρόσυρτη από τις διαδικασίες και η μεγαλύτερη πρόκληση. Για ακόμα μία φορά, η Ευρωπαϊκή Ένωση άργησε κι έτσι έμεινε μερικά βήματα πίσω από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Αναγκαστικά, η μία χώρα μετά την άλλη άρχιζε να παραγκωνίζει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Γαλλία και Ισπανία ξεκίνησαν μονομερώς συζητήσεις με τη Moderna, παραδέχθηκε αξιωματούχος της Κομισιόν. Παρίσι και Βερολίνο ειχαν συμφωνήσει από κοινού να αγοράσουν εμβόλια, σύμφωνα με ανακοίνωση της Γαλλικής Προεδρίας. Ολλανδία και Ιταλία μπήκαν στο γαλλο-γερμανικό «κλαμπ», σχηματίζοντας άτυπα μια «Αποκλειστική Συμμαχία για Εμβόλια» (Inclusive Vaccine Alliance). Οι τέσσερις χώρες ανακοίνωσαν το προηγούμενο καλοκαίρι συμφωνία για εξαγορά 300 -400 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου της AstraZeneca.
Μικρότερες χώρες, ωστόσο, δεν είδαν με καλό μάτι την κίνηση αυτή, η οποία μάλλον δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως αλληλέγγυα.
Εν τω μεταξύ, αξίζει να σημειωθεί ότι υπό κανονικές συνθήκες, όταν μια φαρμακευτική εταιρεία διαπραγματεύεται με κυβερνήσεις κρατών μελών της ΕΕ, έχει το πλεονέκτημα της αδιαφάνειας. Καθώς συζητά για τις τιμές των εμβολίων με 27 χώρες, οι κυβερνήσεις τους δεσμεύονται να μην αποκαλύπτουν τους όρους των συμφωνιών, λόγω ειδικών ρητρών περί εμπιστευτικότητας κι από το φόβο μήπως η δημοσιοποίηση των deal ωθήσει την εταιρεία να διεκδικήσει υψηλότερες τιμές. Κι αυτό επιτρέπει στους φαρμακευτικούς κολοσσούς να χρησιμοποιούν τη μία χώρα ενάντια στην άλλη.
►Η μάσκα των 130 ευρώ που ξεπουλάει σε Γαλλία κι Ευρώπη
Η ΕΕ μπήκε πολύ αργά στο πάρτι των διαπραγματεύσεων
Η Inclusive Vaccine Alliance αναγκάστηκε να ανακοινώσει ότι παραιτείται της συμφωνίας, όταν στις 17 Ιουνίου η Επίτροπος Υγείας, Στέλλα Κυριακίδου παρουσίασε το νέο σχέδιο της ΕΕ για τα εμβόλια. Μετά την υπογραφή του σχεδίου αυτού από τα 27 κράτη μέλη. Τότε ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις με την Johnson & Johnson και την AstraZeneca. Oι φαρμακευτικοί κολοσσοί αντιλήφθηκαν τι συνέβαινε: Αντί να διαπραγματευτεί μια εταιρεία με 27 κυβερνήσεις, η ΕΕ θα αξιοποιούσε την αγοραστική της ισχύ και οι φαρμακευτικές θα ήταν στο σκοτάδι αναφορικά με τους όρους των συμφωνιών με τις ανταγωνίστριές τους.
Ωστόσο, η ΕΕ μπήκε πολύ αργά στο πάρτι των διαπραγματεύσεων, όπως σχολίασε αξιωματούχος της Κομισιόν, που δεν κατονομάζεται, αφήνοντας αιχμές για τον τρόπο διαπραγματεύσης. «Το συμβόλαιό μας με την ΕΕ είναι ιδιωτικό. Αυτό όμως που μπορώ να σας πω, είναι ότι υπάρχει ο όρος "clause of force majeure", σε περίπτωση που υπάρξει πρόβλημα στην τροφοδοσία (supply problem). Η ΕΕ μπήκε στο πάρτι αργά. Θυμηθείτε ότι για πολύ καιρό η Ευρώπη έλεγε ότι τα εμβόλια μπορεί να μη δουλεύουν. Τελικά φαίνεται ότι δουλεύουν πολύ καλά. Άργησαν να διαπραγματευθούν με την Pfizer και τη Moderna» φέρεται να δήλωσε χαρακτηριστικά.
Όσο για τις παραδόσεις των εμβολίων, αυτές αργούν βασανιστικά. Στις 15 Ιανουαρίου η Pfizer ανακοίνωσε ότι θα μειώσει τις παραδόσεις φορτίων σε ορισμένες χώρες για κάποιες εβδομάδες. Στο μεταξύ το εμβόλιο της Moderna εγκρίθηκε από την ΕΜΑ στις 6 Ιανουαρίου, νωρίτερα από τη Μεγάλη Βρετανία, όπως σημειώνουν στην Κομισιόν, αλλά η αμερικανική εταιρεία θα στείλει μόνο 10 εκατ. δόσεις στην ΕΕ το πρώτο τρίμηνο του 2021 και περιορισμένα φορτία καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η αντίδραση στην αντίστοιχη ανακοίνωση της AstraZeneca την περασμένη Παρασκευή ότι θα παραδώσει 60% λιγότερες -από όσα προβλέπονταν- δόσεις το πρώτο τρίμηνο του έτους ήταν εκρηκτική στην ΕΕ.
Την Παρασκευή, οι ανακοινώσεις για τις εξαγωγές των εμβολίων
Έτσι, η μία μετά την άλλη ευρωπαϊκές χώρες αλλάζουν τον εμβολιαστικό τους προγραμματισμό, ενώ άλλες, όπως η Ιταλία ή η Πολωνία, απείλησαν πως θα κινηθούν νομικά. Την ίδια ώρα, η Κομισιόν φαίνεται πως ετοιμάζει μηχανισμό διαφάνειας για τις εξαγωγές παραγόμενων σε εδάφη της εμβολίων σε τρίτες χώρες.
Σήμερα η Κομισιόν διευκρίνισε ότι η πρότασή της αφορά στη διαφάνεια και την παροχή εξουσιοδότησης. «Η απόφαση για την έναρξη εφαρμογής του μηχανισμού θα ληφθεί αύριο», διευκρίνισε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
