Από την Τυνησία και τη Νότια Αφρική έως την Κολομβία, οι κοινωνικές αναταραχές σαρώνουν τις αναπτυσσόμενες χώρες καθώς οι κοινωνικές ανισότητες και τα οικονομικά προβλήματα διευρύνθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας.

Ανάλυση του Reuters σημειώνει ότι ενώ οι αναπτυγμένες χώρες προχώρησαν σε τεράστια δημοσιονομική και νομισματική στήριξη για να στηρίξουν τις οικονομίες και τους πολίτες τους μετά την έναρξη της πανδημίας, οι φτωχότερες χώρες δεν διαθέτουν την ίδια δύναμη πυρός.

Αυξάνονται οι αναταραχές

Οι ταραχές, οι γενικές απεργίες και οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο αυξήθηκαν κατά 244% την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με τον Δείκτη Παγκόσμιας Ειρήνης 2021 που καταρτίζεται από το Ιδρυμα για την Οικονομία και την Ειρήνη και κατατάσσει πάνω από 160 χώρες ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτές.

Ωστόσο, η φύση αυτών των αναταραχών έχει μεταβληθεί: όλο και περισσότερο οι εντάσεις προκύπτουν από το πλήγμα που επέφερε η πανδημία στην οικονομία. «Η αυξανόμενη δυσφορία με τα lockdown και η αυξανόμενη οικονομική αβεβαιότητα  οδήγησαν στην αύξηση των κοινωνικών αναταραχών το 2020», έγραψαν οι συγγραφείς της τελευταίας έκθεσης.

«Οι μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες σε πολλές χώρες αυξάνουν την πιθανότητα πολιτικής αστάθειας και βίαιων διαμαρτυριών», ανέφεραν οι ερευνητές, προσθέτοντας ότι κατέγραψαν πάνω από 5.000 βίαια επεισόδια που είχαν σχέση με την πανδημία από τον Ιανουάριο του 2020 έως τον Απρίλιο του 2021. Οι ίδιοι δεν αναμένουν κάποια ουσιαστική ύφεση βραχυπρόθεσμα.

Ο παράγοντας κορονοϊός

Ιστορικά, οι πανδημίες οδηγούν ή επιδεινώνουν  υφιστάμενα ρήγματα. Όπως διαπίστωσαν ερευνητές του ΔΝΤ, οι χώρες με πιο συχνές και οξείες επιδημίες είχαν μεγαλύτερες αναταραχές.

Μία πανδημία μπορεί να συμπιέσει τις αναταραχές αρχικά, διαπίστωσε οικονομολόγος του ΔΝΤ. Στη συνέχεια, όμως, αυξάνει ο κίνδυνος – περιλαμβανομένου του κινδύνου μεγάλων πολιτικών κρίσεων που απειλούν να ρίξουν κυβερνήσεις, οι οποίες συνήθως συμβαίνουν στα δύο χρόνια μετά από μία ισχυρή πανδημία.

Ένα παράδειγμα αποτελεί η Τυνησία, της οποίας η ήδη αδύναμη οικονομία καταστράφηκε περαιτέρω από την COVID-19: Ο πρόεδρος Kais Saied απέλυσε την κυβέρνηση την Κυριακή μετά από μήνες διαμαρτυριών, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη πολιτική κρίση στη χώρα από την επανάσταση του 2011.

Οι αφορμές και τα αίτια

Υπάρχουν ήδη οι πρώτες προειδοποιήσεις για αύξηση των κινδύνων. Η αύξηση του κόστους ζωής που προκύπτει από αλλαγές, όπως η άρση των επιδοτήσεων στις τιμές των τροφίμων και των καυσίμων, συμβάλλουν σε αυτή. Ενας άλλος παράγοντας είναι η αποδιάρθρωση θεσμών, όπως της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης, της ελευθερίας του Τύπου ή της κοινοβουλευτικής ελευθερίας, που δίνουν τη δυνατότητα ειρηνικών διαφωνιών.

Στη Νότια Αφρική ξέσπασαν θανατηφόρες διαδηλώσεις τον Ιούλιο μετά τη σύλληψη του πρώην προέδρου, Jacob Zuma, αλλά αυτές αποτέλεσαν πιθανόν την κορύφωση των εντάσεων λόγω των απωλειών θέσεων εργασίας που προκάλεσε το lockdown.

O οικονομικός αντίκτυπος

Ο οικονομικός αντίκτυπος εξαρτάται από τους καθοδηγητικούς παράγοντες και τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στις χώρες.

Διαμαρτυρίες που έχουν σχέση με την πολιτική ή τις εκλογές έχουν συχνά μικρό αντίκτυπο, σύμφωνα με ερευνητές του ΔΝΤ. Αν, όμως, οι αναταραχές καθοδηγούνται από κοινωνικές – οικονομικές ανησυχίες, ο αντίκτυπος τείνει να είναι μεγαλύτερος, αναφέροντας τις διαμαρτυρίες στο Χονγκ Κονγκ το 2019 και στη Γαλλία του 2018 που μείωσαν και στις δύο περιπτώσεις το ΑΕΠ κατά μία ποσοστιαία μονάδα.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!