Αυτή είναι η ερώτηση του αιώνα που για την ώρα δεν έχει απάντηση.
Τα δεδομένα:
- το «μάρμαρο» - ο κλιματικός λογαριασμός – είναι μεν συγκεκριμένος σήμερα, αλλά μεγαλώνει με την μέρα
- αυτοί που ευθύνονται για τον λογαριασμό είναι και αυτοί συγκεκριμένοι και μάλιστα συνεχίζουν να προσθέτουν σε αυτόν από την άνεση της πολυτέλειας και ασφάλειας στην οποία ζούνε, απενοχοποιώντας τις πράξεις τους όπως βολεύει τον καθένα
- αυτοί που καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό και αυτοί είναι συγκεκριμένοι, η κατάσταση τους θα χειροτερεύει και γενικά δεν έχουν στον ήλιο μοίρα (…. αν και η καλή μοίρα όλων μας προσφέρεται απλόχερα από τον ήλιο)
Η πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, που αμφισβητείται πλέον μόνο από αφέλεια ή από πολύ χοντρά συμφέροντα, είναι τραγική για κάποιους συνανθρώπους μας, όλο και περισσότερους κάθε χρόνο.
Και γράφω κάθε χρόνο και όχι κάθε μέρα, απλά και μόνο για να συντονιστώ με τις ετήσιες διασκέψεις για το κλίμα τα COPs, μια και μόλις μας τελείωσε ένα, το COP29, απογοητεύοντας πολύ κόσμο.
Η επιστημονική αλήθεια που δεν αμφισβητείται είναι ότι η κλιματική κρίση είναι πλέον στα πρόθυρα του να γίνει ανεξέλεγκτη, η θερμοκρασία θα ξεπεράσει κατά πολύ τον περίφημο ενάμιση βαθμό και θα παραμείνει εκεί ψηλά για δεκαετίες. Αυτό συνεπάγεται μια σειρά από μετεωρολογικά φαινόμενα έντασης, έκτασης, ποσότητας, σφοδρότητας και συχνότητας που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από τον άνθρωπο και τις υποδομές που έχει ως τώρα.
Μάλιστα οι υποδομές που έχουμε τώρα, γνωρίζουμε ότι για πολλές χώρες είναι ανίκανες να αντιμετωπίσουν ακόμη και τα καιρικά φαινόμενα του προηγούμενου κλίματος που ήταν συγκριτικά ηπιότερα. Επίσης κατά κανόνα, είναι αποδεκτό πως όσο ταξιδεύεις από το βορρά προς το νότο η ύπαρξη και ανθεκτικότητα των υποδομών αλλά και των υπηρεσιών αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων, μειώνεται με γεωμετρική πρόοδο.
Τώρα, με το νέο κλίμα, ούτε οι υποδομές μιας οικονομίας βορείων ευρωπαϊκών χωρών δεν θα αντέξουν τα νέα καιρικά φαινόμενα, αυτές τις βόμβες που σκάνε πάνω από πόλεις, όπως αυτή που έσκασε στην Βαλένθια και την διέλυσε.
Αυτή είναι η αλήθεια μας σήμερα.
Μια άλλη σημαντική η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα θα χειροτερεύουν για κάποιες δεκαετίες και η κατάσταση θα γίνει χειρότερη πριν γίνει καλύτερη.
Άρα πρέπει να αντιδράσουμε άμεσα και δυναμικά.
Δεν μπορούμε να αφήσουμε αυτή την κατάσταση ανεξέλεγκτη ούτε μπορούμε να αφήσουμε τις αποφάσεις να επηρεάζονται από αυτούς οι οποίοι αδιαφορούν, γιατί κερδίζουν από αυτό που συμβαίνει ως τώρα, δηλαδή τη συνέχιση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων.
Δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή οφείλεται σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό ακριβώς σε αυτό, αφού πάνω από 80% των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου συνδέονται με χρήση ορυκτών καυσίμων, αυτός πρέπει να είναι και ο πρώτος στόχος μιας κοινωνίας που διατηρεί ακόμη τα συγκαλά της.
Πρέπει δηλαδή να μειώσει άμεσα δραστικά και να μηδενίσει σύντομα την χρήση ορυκτών καυσίμων. Τελεία και παύλα.
Ευτυχώς είμαστε τυχεροί και υπάρχουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας των οποίων η τεχνολογία έχει κάνει άλματα και οι ανανεώσιμες πηγές είναι σε θέση να αναλάβουν την κάλυψη του 100% των ενεργειακών αναγκών μας – και όχι μόνο της ηλεκτρικής ενέργειας – αρκεί να το αποφασίσουμε και να επενδύσουμε μαζικά… από χθες (κάτι που λέμε από καιρό, αλλά ποιος ακούει…)
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έτσι, θα συνδράμουν στην άμεση μείωση μεγάλου μέρους των αιτιών που προκαλούν τα καταστροφικά φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής, με την δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου.
Αυτό είναι το λεγόμενο Mitigation, δηλαδή δράσεις μείωσης των αιτιών που προκαλούν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και άρα αλλαγή του κλίματος.
Αυτό αναφέρεται σε επενδύσεις παντού και από όλους.
Ιδιαίτερα δε για τον φτωχό Νότο και τις αναπτυσσόμενες χώρες που βρίσκονται ήδη σε βούρκο χρεών προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο, χρειάζεται σοβαρή οικονομική και τεχνολογική συνδρομή από τον αναπτυγμένο κόσμο.
Αυτό, λοιπόν, είναι το ένα σκέλος της Κλιματικής Χρηματοδότησης, Climate Finance και είναι ένα τμήμα του περίφημου New Quantified Collective Goal- NQCG (Νέος Συλλογικός Ποσοτικοποιημένος Στόχος) που ήταν το κύριο θέμα της συζήτησης στο Μπακού στο COP29, που μόλις ολοκληρώθηκε. (να αναφέρω ιστορικά ότι ο στόχος αυτός είχε προβλεφθεί στην Διάσκεψη του 2015 στο COP21)
Ένας άλλος τομέας, δεδομένης της κλιματικής αλλαγής που έχει συντελεστεί ήδη, είναι η προσαρμογή μας στα νέα κλιματικά δεδομένα με κύριο άξονα την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών και των κοινωνιών σ’ αυτό το νέο και καταστροφικό που έρχεται και θα χειροτερεύει, όπως είπαμε ήδη, πριν γίνει καλύτερο. Και αυτός ο λογαριασμός είναι πολύ μεγαλύτερος στο φτωχό Νότο.
Αυτό το σκέλος της κλιματικής δράσης και δαπάνης λέγεται Adaptation and Resilience και είναι κι αυτό ένα άλλο μέρος του New Quantified Collective Goal.
Τρίτο σκέλος της απαιτούμενης κλιματικής χρηματοδότησής, είναι το κόστος των αποζημιώσεων, από τις κλιματικές καταστροφές. Αυτό που κάθε ασφαλιστική εταιρεία σου βγάζει αμέσως όταν γίνονται καταστροφές. Αυτό το τόσο προφανές είναι και το πιο αμφιλεγόμενο.
Εδώ και πολλά χρόνια τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης είναι εμφανή στις ζωές των απλών πολιτών. Εμφανή με πάρα πολύ δυσάρεστο τρόπο.
Οι ζημιές και απώλειες είναι μια τραγική πραγματικότητα που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει. Τα καταστροφικά κλιματικά φαινόμενα αφαιρούν ζωές, καταστρέφουν περιουσίες, καταστρέφουν υποδομές, διακόπτουν την κοινωνική ζωή, δημιουργούν κλιματικούς πρόσφυγες...
Αυτό είναι το τρίτο σκέλος της δαπάνης, λέγεται Loss and Damage και είναι κι αυτό μέρος του New Quantified Collective Goal.
Αυτό το κόστος δεν πρέπει να πληρωθεί;
Και ποιος πρέπει να το πληρώσει;
Ένας πραγματογνώμονας ασφαλιστικής εταιρείας ποιους λέτε ότι θα έκρινε ως υπεύθυνους για τις ζημιές και απώλειές και άρα την πληρωμή;
Ενώ είμαι σίγουρος ότι ελάχιστοι θα διαφωνήσουν με την λογική της σύνθεσης του New Quantified Collective Goal, για το τελικό ποσό δεν θα μπορούσε να υπάρχει μεγαλύτερη διάσταση απόψεων.
Πάντως αναφορικά με το δίκαιο του αιτήματος, το καλύτερο και απλούστερο το διάβασα σε ανάρτηση του Loss&Damage Collaboration Group στο LinkedIn:
«Αν είχατε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα που προκλήθηκε από κάποιον άλλο, αλλά καλείστε να αναλάβετε την πληρωμή όλων των ζημιών και επιπλέον, για να το κάνετε αυτό, πρέπει να δανειστείτε χρήματα με υψηλά επιτόκια ΑΠΟ το ίδιο το άτομο που προκάλεσε το ατύχημα….. ε, αυτό δεν θα ήταν λίγο άδικο;»
Ε, αυτό ακριβώς συμβαίνει με τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Κάπου εδώ τελείωσαν τα λογιστικά και τα μαθηματικά και άρχισε ο καυγάς για το ποσό. Τόσο που η Διάσκεψη πήγε σε παράταση.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες με την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και των ακτιβιστών και στη βάση των επιστημονικών μελετών και δεδομένων ζήτησαν 1,3 τρις δολάρια από το 2025, με προφανή προοπτική αναθεώρησης και αύξησης.
Εκεί στράβωσαν τα πράγματα στο Μπακού.
Άντε τώρα να βρεις κάποιον να το αποδεχθεί και να πληρώσει αυτό το ποσό.
Φυσικά η πρόταση απορρίφθηκε από τα ανεπτυγμένα κράτη.
Θυμίζει ξημερώματα σε ξενυχτάδικο όπου γνωστοί γλεντζέδες, αφού ήπιαν έσπασαν και έκαναν το κέφι τους αμφισβητούν το λογαριασμό.
Ο αγώνας πήγε σε παράταση και τα ξημερώματα της Κυριακής, μετά από πάνω από μια μέρα καθυστέρησή πάρθηκε μια απόφαση, εν μέσω διαμαρτυριών, καταγγελιών, αποχωρήσεων, αλλά… πάρθηκε.
Οι ένοχοι, οι αναπτυγμένες, οι βιομηχανικές χώρες, αυτές που προκάλεσαν την κλιματική κρίση με δεκάδες νομικά τερτίπια και ασκώντας τις πιέσεις που ξέρουν πολύ καλά να ασκούν στις αναπτυσσόμενες χώρες και με τη βοήθεια των εκατοντάδων λομπιστών των ορυκτών καυσίμων που κατοικοεδρεύουν σε αυτές τις διασκέψεις καταφέραν να συμφωνηθεί (ή καλύτερα να μην απορριφθεί) ένα νούμερο 300 δισεκατομμυρίων, το οποίο το 2035 πιθανόν να γίνει αυτό που ζητούν σήμερα τα φτωχά κράτη, αν … και αν…..
Φέξε μου και γλίστρησα με άλλα λόγια.
Ας δούμε όμως μερικές ακόμη λεπτομέρειες.
Η έδρα που εκπροσωπεί ουσιαστικά τις αναπτυγμένες χώρες με την σύμπραξη των ΗΕ έθεσε στόχο κλιματικής χρηματοδότησης 300 δις ετησίως και το πανηγύρισε, ως τριπλασιασμό του υφιστάμενου στόχου των 100 δις ετησίως.
Τα 100 δις είχαν τεθεί το 2015 και για πρώτη φορά συγκεντρώθηκε αυτό το ποσό το 2023. Γιατί απλά δεν ήταν δεσμευτικός στόχος.
Δεν νομίζετε ότι την ίδια τύχη θα έχει και ο νέος στόχος;
Μεταξύ μας και μόνο τον πληθωρισμό να υπολογίσει κανείς από το 2015 στο 2025, τα 100 δις πλησιάζουν πολύ τα 300 δις.
Από την άλλη η λογική του αιτήματος του 1.3 τρις δολάρια ήταν ξεκάθαρη, γιατί η κατάσταση δεν είναι στατική αλλά πολύ δυναμική και με δυσμενείς εξελίξεις που δεν μπορούν να προβλεφθούν σήμερα.
Έτσι, δεν αρκεί μόνο να πληρώσεις τις τρέχουσες αποζημιώσεις γιατί ζημιές και απώλειες θα συμβαίνουν κάθε χρόνο και μάλιστα αυξανόμενες.
Άρα πρέπει οπωσδήποτε να επενδύσεις σε δράσεις μείωσης της κλιματικής αλλαγής, σε δράσεις προσαρμογής στα νέα κλιματικά δεδομένα και σε δράσεις ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στα καταστροφικά δεδομένα, αλλιώς θα αυξάνει συνεχώς το σκέλος των ζημιών και των απωλειών.
Ουσιαστικά επενδύοντας σε δράσεις Μείωσης, Προσαρμογής και Ανθεκτικότητας μειώνεις τους μελλοντικούς λογαριασμούς Απωλειών και Ζημιών.
Μια έξυπνη κοινωνία που έχει ορίζοντα πέραν των αποτελεσμάτων των χρηματιστηρίων, θα έπρεπε να το κάνει χωρίς καν να της ζητηθεί.
Αλλά, εδώ μπλέκουν δεκάδες στοιχεία επενδυτικών συμφερόντων, κυριαρχίας χωρών, ισχύος πολιτικών και φιλοδοξιών, πολιτικών συστημάτων, και κυρίως στο τέλος, όπως πάντα, οι έχοντες και κατέχοντες αποφασίζουν και εκτελούν.
Έτσι φτάσαμε να κλοτσήσουμε το περίφημο κλιματικό τενεκεδάκι πιο κάτω στο δρόμο εκεί που βρίσκεται η επόμενη διάσκεψη του χρόνου στη Βραζιλία στο COP30, ελπίζοντας σε τι;
Τι θα αλλάξει μέχρι τότε;
Πόσες ακόμη κλιματικές διασκέψεις;
Στις πόσες καίγεσαι;
Κυριολεκτικά όμως, από καύσωνα.
Ο Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης είναι Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group, Εκδότης: e-mc2 (Energy Matters to Climate Change), ΑΝΕΜΟλόγια
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!