Το χαρτί της στενής σχέσης Νετανιάχου - Τραμπ είναι αποφασισμένη να παίξει η Αθήνα στο σκληρό διπλωματικό πόκερ που μαίνεται στην αν. Μεσόγειο με φόντο το έργο «Great Sea Interconnector» για την ηλεκτρική Διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου και Ισραήλ. 

Στο νέο γεωπολιτικό πεδίο όπως αυτό διαμορφώνεται μετά την εκλογή Τραμπ, στόχος της ελληνικής πλευράς είναι το Ισραήλ - που επιθυμεί να γίνει η ενεργειακή πύλη της αν. Μεσογείου προς τις πλούσιες αγορές της κεντρικής Ευρώπης - να πιέσει αποτελεσματικά την αμερικανική πλευρά, ώστε αυτή να στηρίξει το καλώδιο και να μπει στην μετοχική σύνθεση της εταιρείας. Το θέμα απασχόλησε έντονα την χθεσινή τριμερή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στην Αθήνα, με οικοδεσπότη τον Έλληνα ΥΠΕΞ, Γιώργο Γεραπετρίτη (ο οποίος παραμένει αμετακίνητος στη θέση του και μετά τον σημερινό ανασχηματισμό). 

Δεν είναι τυχαίο πως με τον Ισραηλινό ΥΠΕΞ Gideon Sa'ar συναντήθηκε χθες και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας «τη σημασία που αποδίδουμε εγώ προσωπικά και η κυβέρνησή μου στη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ. 

Πρόκειται για μία εταιρική σχέση που πιστεύω ότι πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω με στόχο την ευρύτερη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και μια εταιρική σχέση που πιστεύω ότι μπορεί να έχει μεγάλη προστιθέμενη αξία και για τις δύο χώρες μας».

Γεραπετρίτης για υποστήριξη των ΗΠΑ

Ο κ. Γεραπετρίτης εξέφρασε χθες την αισιοδοξία ότι το έργο «Great Sea Interconnector» θα συνεχιστεί με βάση τον προγραμματισμό, ο οποίος θα οριστικοποιηθεί. Ο υπουργός μίλησε για επανενεργοποίηση του «3+1», αναφέρθηκε δηλαδή στην υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών προς την τριμερή συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, αναφέροντας μάλιστα ότι ο ίδιος έθεσε το θέμα στον Υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσιγκτον, στην πρόσφατη επίσκεψή του, και είχε καταρχήν θετική ανταπόκριση. 

Αυτό που επιδιώκει η Αθήνα - και πιέζει το Ισραήλ να μεσολαβήσει προς αυτή την κατεύθυνση - είναι το αμερικανικό κρατικό αναπτυξιακό ταμείο, Development Finance Corporation (DFC) να μπει στη μετοχική σύνθεση του GSI ή να στηρίξει με οιονδήποτε τρόπο το έργο, κάτι που θα ήταν ένα ιδιαίτερα ισχυρό «νεύμα» προς την Τουρκία να απέχει των προκλήσεων αλλά και προς τους ίδιους τους Κυπρίους να μπουν και αυτοί στο μετοχικό σχήμα του GSI, κάτι για το οποίο η κυπριακή πλευρά ακόμη διστάζει.

Το αμερικανικό fund DFC...

Υπενθυμίζεται πως το κρατικό αμερικανικό fund DFC είχε εκφράσει τον Μάιο του 2024 το έμπρακτο ενδιαφέρον του να συμμετάσχει στη διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, μέσω επιστολής προθέσεως (Letter Of Intent), που απηύθυνε στη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ. 

Το περασμένο καλοκαίρι, άλλωστε, ήταν ιδιαίτερα πυκνό σε εξελίξεις γύρω από το μεγάλο αυτό ενεργειακό έργο με την τεράστια γεωπολιτική σημασία, καθώς οι στρατηγικοί χειρισμοί του CEO του ΑΔΜΗΕ, Μάνου Μανουσάκη έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη της δυναμικής του έργου και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών. 

Τότε διευκρινίζονταν πως η συμμετοχή των αμερικάνων θα έχει τη μορφή είτε συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο είτε δανειοδότησης είτε συνδυασμού των δύο.

...ή τα Εμιράτα

Εναλλακτικά, αν δεν προχωρήσει η συνεργασία με το DFC ή και ταυτόχρονα με αυτό, Ελλάδα - Κύπρος και Ισραήλ θα έβλεπαν με καλό μάτι και μια ενίσχυση του καλωδίου από κάποιους «δορυφόρους» των αμερικάνων, όπως για παράδειγμα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. 

Υπενθυμίζεται πως, όπως έχει γράψει η «Η», στο προσκήνιο των διπλωματικών ζυμώσεων για το μεγάλο ενεργειακό έργο της ΝΑ Ευρώπης που δεν θέλει η Τουρκία, είχε εμφανιστεί ήδη από τον Δεκέμβριο η Εθνική Εταιρεία Ενέργειας του Άμπου Ντάμπι TAQA.  

«Το ενδιαφέρον από τους Άραβες παραμένει έντονο και συζητούν μαζί τους έντονα και οι Κύπριοι» σημείωναν τοτε, πηγές του Διαχειριστή στην «Η». Ειδικότερα, οι Άραβες βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις με τους Κύπριους με σκοπό τη σύσταση μιας από κοινού εταιρείας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης. 

Την ίδια εποχή είχε βγει στο προσκήνιο και το ενδιαφέρον του γαλλικού fund Meridiam για είσοδο στο μετοχικό κεφάλαιο του φορέα υλοποίησης. 

Ναυάγιο;

Από εκείνη την εποχή βέβαια κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και φτάσαμε στην σημερινή συνθήκη που μοιάζει περισσότερο με «ναυάγιο», καθώς οι έρευνες βυθού που ήταν προγραμματισμένες να γίνουν νοτιοανατολικά της Κρήτης και νοτίως της Κάσου αναβλήθηκαν, αφού δεν εκδόθηκε ποτέ η σχετική NAVTEX, ώστε να βγει το πλοίο σε διεθνή ύδατα. 

Έτσι το ιταλικό ερευνητικό που ήταν αγκυροβολημένο στην Κρήτη για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα περιμένοντας το σήμα για έρευνες απέπλευσε άπραγο για την Ιταλία και ο ΑΔΜΗΕ σε απόλυτο συντονισμό με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν κατέβαλλε την δόση του Φεβρουαρίου (70 εκατ. ευρώ) προς την γαλλική εταιρεία Nexans που κατασκευάζει το καλώδιο, γεγονός που ανεβάζει το επίπεδο κινδύνου για την υλοποίηση του έργου.

Υπενθυμίζεται άλλωστε πως πρόσφατα, μετά και το διπλωματικό θρίλερ για το Μνημόνιο Συμφωνίας με τους Κυπρίους, ψηφίστηκε από το ελληνικό Κοινοβούλιο σχετική ρύθμιση που ορίζει πως σε περίπτωση υλοποίησης του λεγόμενου «γεωπολιτικού ρίσκου», δηλαδή ακύρωσης του έργου χωρίς υπαιτιότητα του Διαχειριστή, τότε η ανάκτηση του κόστους θα αφορά κατά 50% την Ελλάδα και 50% την Κύπρο και όχι 37% την Ελλάδα και 63% την Κύπρο όπως αρχικά είχε αποφασιστεί. Έτσι η Ελλάδα ανέλαβε ένα πρόσθετο 13% της ανάκτησης των δαπανών σε περίπτωση ματαίωσης του έργου λόγω εξωγενών παραγόντων που θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. 

Να σημειωθεί πως ο ΑΔΜΗΕ έχει καταβάλει μέχρι σήμερα κονδύλια που αγγίζουν τα 200 εκατ. ευρώ.

Οι Γάλλοι βέβαια, που δεν θέλουν να χάσουν ένα έργο που ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ εξέδωσαν ανακοίνωση διαβεβαιώνοντας πως «η Nexans σκοπεύει να συνεχίσει να εκτελεί τις συμβατικές υποχρεώσεις του έργου Great Sea Interconnector και να λαμβάνει τις αντίστοιχες πληρωμές σύμφωνα με τη σύμβαση και τις πιο πρόσφατες συζητήσεις με τον πελάτη». Επισημαινει δε την «αφοσίωση της εταιρείας στην επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του στρατηγικού έργου υποδομής, το οποίο είναι απαραίτητο για την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια και την ενσωμάτωση βιώσιμων πηγών ενέργειας». 

Ερωτηματικά

Στο πλαίσιο αυτό γίνεται αντιληπτό πως υπάρχουν πολλά ερωτηματικά. Πώς μπορεί αυτή η στήριξη να γίνει πράξη και να βοηθήσει ώστε να επανεκκινήσουν οι έρευνες βυθού, που σταμάτησαν στα Διεθνή Ύδατα;

Για κάποιους, οι χθεσινές δηλώσεις ήταν κυρίως πολιτικές και δεν περιλάμβαναν λύσεις, ενώ άλλοι εκτιμούν ότι ενδέχεται να ενεργοποιηθεί μια νέα δυναμική.

Ο κ. Γεραπετρίτης, ωστόσο, τόνισε για τη Διασύνδεση, ότι είναι «ένα πρόγραμμα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ένα πρόγραμμα διασυνδεσιμότητας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και τελικώς Ισραήλ. Θα γίνει και θα ολοκληρωθεί. Μεριμνούμε, έτσι ώστε να μην υπάρξει η οποιαδήποτε εμπλοκή στο έργο αυτό. Αντιλαμβανόμαστε ότι τα έργα διασυνδεσιμότητας είναι πολύ υψηλής σημασίας και για την ενεργειακή σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής μας, αλλά και για την Ευρώπη ολόκληρη και τον κόσμο. Το πρόγραμμα θα συνεχιστεί με βάση τον προγραμματισμό, ο οποίος θα οριστικοποιηθεί», σημείωσε.

Επίσης χθες, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών τόνισε τη «σημασία της περιφερειακής συνεργασίας μέσω της διασυνδεσιμότητας, ώστε η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου να είναι πιο ασφαλής και ανθεκτική σε ένα περιβάλλον γενικότερης αστάθειας».

→ Διαβάστε επίσης: GSI: Αθήνα καλεί Τελ Αβίβ για επανεκκίνηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με Κύπρο και Ισραήλ

Τα επόμενα βήματα

Τέλος, αναφερόμενος στο πώς θα προχωρήσουν οι τρεις χώρες την περαιτέρω συνεργασία τους, σημείωσε ότι θα γίνει:

• Η ενεργοποίηση της Μόνιμης Γραμματείας του Τριμερούς Σχήματος Συνεργασίας με έδρα τη Λευκωσία για τον καλύτερο συντονισμό μας.
• Η διεύρυνση του σχήματος των τριών χωρών.
• Η ενίσχυση της συνεργασίας και των κοινών δράσεων των τριών χωρών στον τομέα του εμπορίου, της οικονομίας, της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, της πολιτικής προστασίας και της κυβερνοασφάλειας.
• Και η ενεργειακή συνεργασία και συνδεσιμότητα, η οποία αναγνωρίζεται και ενθαρρύνεται από το Διεθνές Δίκαιο.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!