Η Ελλάδα βρίσκεται σε σταθερή πορεία όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση, με θετικά αποτελέσματα που αντικατοπτρίζονται στην αυξημένη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών σε συνεργασία με το δίκτυο δεξαμενών σκέψης EPICENTER, η Ελλάδα ξεπέρασε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2023, καταγράφοντας σημαντική αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ.
Η αύξηση αυτή είναι εντυπωσιακή, καθώς η Ελλάδα κατάφερε να αυξήσει το μερίδιο των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα κατά 61% (9,6 ποσοστιαίες μονάδες) από το 2014 έως το 2023. Αυτό το επίτευγμα την κατατάσσει στην 7η υψηλότερη θέση ανάμεσα σε 36 ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά τη μεταβολή του μεριδίου των ΑΠΕ. Ωστόσο, οι επενδύσεις σε τομείς όπως η αποθήκευση ενέργειας και τα δίκτυα διανομής παραμένουν κρίσιμες για τη μελλοντική επιτυχία της ενεργειακής μετάβασης και την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας.
Τα πορίσματα
Τα βασικά πορίσματα της μελέτης αποκαλύπτουν τη σημαντική πρόοδο που σημείωσε η Ελλάδα στη χρήση ΑΠΕ και την πορεία απανθρακοποίησης του ενεργειακού τομέα. Η σημαντική μείωση της χρήσης άνθρακα, ιδιαίτερα μετά το 2010, αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της χώρας για περιορισμό των εκπομπών CO₂, ενώ το φυσικό αέριο έχει εδραιωθεί ως «μεταβατική» πηγή ενέργειας. Παρά τις θετικές εξελίξεις, οι ΑΠΕ, αν και ενισχύουν την προσφορά, απαιτούν καλύτερη ενσωμάτωσή τους στο δίκτυο.
Από το 2014 έως το 2019, η Ελλάδα υπολειπόταν του μέσου όρου της ΕΕ-27, ωστόσο, από το 2020 και μετά, η χώρα κατέγραψε σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και τελικά τον ξεπέρασε το 2023. Το μερίδιο των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας αυξήθηκε κατά 61%, κατατάσσοντας την Ελλάδα στην 7η υψηλότερη θέση για την περίοδο αναφοράς, ανάμεσα σε 36 ευρωπαϊκές χώρες. Η χώρα ανέβηκε επίσης στην 10η θέση όσον αφορά την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ σε ποσοστιαίες μονάδες.
Στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, η Ελλάδα σημείωσε σημαντική πρόοδο την περίοδο 2014-2023. Μέχρι το 2021, η χώρα βρισκόταν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά έκτοτε τον ξεπέρασε, καταγράφοντας το 2023 επίδοση 3 ποσοστιαίων μονάδων υψηλότερη του μέσου όρου. Με ποσοστό 48%, η Ελλάδα κατέλαβε την 14η θέση ανάμεσα σε 34 ευρωπαϊκές χώρες και με αύξηση 120% από το 2014, κατατάχθηκε 11η στην αντίστοιχη μεταβολή.
Ανάγκη επενδύσεων
Απαιτούνται επιπλέον επενδύσεις για την αναβάθμιση των δικτύων, την ανάπτυξη τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας και τη δημιουργία ευέλικτης διαχείρισης ζήτησης, προκειμένου να μειωθεί το ποσοστό της ενέργειας από ΑΠΕ που χάνεται λόγω υπερκάλυψης της ζήτησης (3,3% στην Ελλάδα το 2024).
Ο βαθμός ενεργειακής εξάρτησης της Ελλάδας από τις εισαγωγές το 2022 ήταν ο 5ος μεγαλύτερος στην ΕΕ, με το 79,5% της συνολικής ενέργειας που καταναλώθηκε στη χώρα να καλύπτεται μέσω εισαγωγών, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρισκόταν στο 62,55%.
Η μέση τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με βάση την αγοραστική δύναμη, για κατανάλωση 2.500–4.999 kWh παρέμεινε κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο κατά την περίοδο 2007-2024. Το 2022, η τιμή χωρίς φόρους και επιδοτήσεις ήταν 0,55 €/kWh, ενώ με επιδοτήσεις μειώθηκε στα 0,29 €/kWh. Στο πρώτο εξάμηνο του 2024, η τιμή πριν τους φόρους ήταν 0,24 €/kWh (17η θέση μεταξύ 29 χωρών), ενώ μετά τους φόρους διαμορφώθηκε στα 0,29 €/kWh.
Το 2023, η ένταση ενέργειας στην Ελλάδα (ενεργειακή απόδοση της οικονομίας) έφτασε τα 84,13 κιλά ισοδύναμου πετρελαίου ανά 1.000 ευρώ ΑΕΠ, επίδοση 2 μονάδες χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η χώρα κατέλαβε την 14η θέση σε επίπεδο ενεργειακής απόδοσης, γεγονός που συνδέεται με τον περιορισμένο αριθμό ενεργοβόρων βιομηχανιών και την κυριαρχία του τομέα των υπηρεσιών στην οικονομία.
Προτάσεις πολιτικής
Ένα μείγμα πολιτικών αποδοτικότερης ενεργειακής στρατηγικής θα περιλάμβανε τη σταδιακή κατάργηση της ρύθμισης των τιμών, την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές ενέργειας, την ισχυρή ανάπτυξη των ΑΠΕ, καθώς και την ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο Γενικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ Νίκος Ρώμπαπας δήλωσε: «Η ενεργειακή μετάβαση είναι ένα μείζον στοίχημα τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση ευρύτερα. Η βιωσιμότητα αυτής της κρίσιμης διαδικασίας έχει ξεκάθαρες προϋποθέσεις: την ωρίμανση και την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και την επένδυση στις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και στα δίκτυα διανομής. Μόνο έτσι θα αυξηθεί η ενεργειακή αυτονομία της ΕΕ και η αποτελεσματικότητα στη χρήση των ΑΠΕ, ώστε συνεπακόλουθα να μειωθεί σημαντικά το κόστος της ενέργειας για νοικοκυριά, βιομηχανία και επιχειρήσεις».
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
