Ο κλάδος αυτοκινήτου αποτελεί τον σημαντικότερο κλάδο στην ασφαλιστική αγορά λόγω της υποχρεωτικότητας της ασφάλισης (από τις αρχές της δεκαετίας του '70) των αυτοκινήτων και των μοτοσυκλεττών. Η συνεισφορά του κλάδου στην επιβίωση της ασφαλιστικής αγοράς είναι καθοριστική καθώς είναι αυτός που συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη ρευστότητα και καταφέρνει να αντισταθμίσει τις πιέσεις στην παραγωγή άλλων κλάδων.

Μέχρι πριν 10 χρόνια, ο κλάδος αστικής ευθύνης αυτοκινήτου αποτελούσε το 40% περίπου της συνολικής ασφαλιστικής παραγωγής. Όμως απο την έναρξη της ελληνικής κρίσης (2010) μέχρι και το 2020, τα ασφάλιστρα του κλάδου μειώθηκαν πάνω από 45% λόγω του ανταγωνισμού των εταιρειών με αποτέλεσμα, η παραγωγή ασφαλίστρων αυτοκινήτου να ανέρχεται σήμερα στο 20% επί της συνολικής ασφαλιστικής παραγωγής.

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι εκτός από μεγάλες πολυεθνικές που πρωτοστατούσαν στην μείωση των ασφαλίστρων αυτοκινήτου για καθαρά λόγους marketing, υπήρχαν και οι ΕΠΥ (εταιρείες παροχής υπηρεσιών) οι οποίες για ένα μεγάλο διάστημα είχαν πολύ χαμηλότερα τιμολόγια από τον μέσο όρο της αγοράς εκμεταλλευόμενες ότι υπάγονταν στην εποπτεία στα κράτη που είχαν την έδρα τους και όχι στην Ελλάδα και βέβαια δεν ήταν υποχρεωμένες να διατηρουν αποθέματα στην Ελλάδα. Αυτό τους έδινε το συγκριτικό πλεονέκτημα να μειώνουν τα ασφάλιστρα κατά το δοκούν προκειμένου να αυξήσουν την πελατεία τους.

Η εφαρμογή των κανόνων φερεγγυότητας από το 2016 (Solvency II) οδήγησε αρκετές εταιρείες να περιορίσουν τις μειώσεις ασφαλίστρων προκειμένουν να διατηρήσουν υψηλούς δείκτες φερεγγυότητας.

Πως υποχώρησαν τα ασφάλιστρα την χρονιά της πανδημίας (2020)

Οι τιμολογήσεις και το 2020 ήταν πτωτικές, επειδή πολλές εταιρείες εκμεταλλεύθηκαν το καθεστώς των lockdowns- που ουσιαστικά περιόρισε κυκλοφορία στους δρόμους και ζημιές από τροχαία-  και προχώρησαν σε νέες μειώσεις τιμολογίων.

Οι δείκτες ζημιών (loss ratio) του κλάδου μειώθηκαν και αυτό τους επέτρεψε να μειώσουν και τα ασφάλιστρα. Ο μεγάλος ανταγωνισμός (λόγω της υποχρεωτικότητας και της άμεσης ρευστότητας που δίνει ο κλάδος αυτοκινήτου στις εταιρείες) πιέζει τις τιμές. Αυτό μπορεί να λειτουργεί θετικά για τον καταναλωτή-ασφαλισμένο αλλά είναι ζημιογόνο για τις εταιρείες στην περίπτωση που αυξηθούν οι ζημιές και τα τροχαία όπως άλλωστε έγινε στο τελευταίο τετράμηνο (Σεπτέμβριο-Δεκέμβριο 2020).  Αν οι ζημιές στον κλάδο αυτοκινήτου στο β' εξάμηνο 2020 είναι αυξημένες και τα ασφάλιστρα μειωμένα, τότε είτε οι εταιρείες θα γράψουν ζημιές στο τέλος της χρήσης είτε θα μειώσουν τα Ίδια Κεφάλαια τους.

Οι πλατφόρμες πωλήσεων (aggregators)

Οι πλατφόρμες πωλήσεων ξεκίνησαν διεθνώς στις αρχές της δεκαετίας του 2000 με αυξανόμενα ποσοστά και μερίδια αγοράς έκτοτε. Στόχος τους ήταν να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος μεταξύ της επιλογής της εταιρείας και της εκτύπωσης συμβολαίου και να είναι ελεύθερος ο πελάτης να διαλέξει ανάμεσα από πλήθος εταιρειών. Στην Ελλάδα, η πρώτη εταιρεία που λειτούργησε ως aggregator ήταν η Insurance Market το 2011 και ακολούθησαν το 2018 η Cosmote Insurance (θυγατρική της Cosmote), η Direct Plus  και πρόσφατα η Pricefox (θυγατρική του ομίλου Ant1).

Σήμερα, οι πλατφόρμες πωλήσεων κερδίζουν έδαφος ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες (18-40 ετών) που θέλουν άμεση ασφάλιση με τα φθηνότερα ασφάλιστρα χωρίς παρέμβαση τρίτων.

Οι Aggregators  ουσιαστικά λειτουργούν βάσει των big data. Συνεργάζονται με πολλές ασφαλιστικές εταιρείες που τους παρέχουν συγκεκριμένα ασφαλιστικά προιόντα. Ο ενδιαφερόμενος βάζει τα στοιχεία του στο πρόγραμμα και η εταιρεία -aggregator του βγάζει όλες τις ασφαλιστικές προτάσεις που διαθέτει με τιμές και παρεχόμενες καλύψεις. Από εκεί και πέρα, ο πελάτης θα επιλέξει αυτό που τον ενδιαφέρει, θα το πληρώσει και μέσα σε λίγα λεπτά θα έχει στο email του έτοιμο το συμβόλαιο. Τα πλεονεκτήματα είναι η ταχύτητα επιλογής, πληρωμής και παράδοσης του συμβολαίου που μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας , σε οποιοδήποτε σημείο. Τα μειονεκτήματα είναι ότι τα προγράμματα αυτά δεν μπορεί να δώσουν συμβουλές όπως ο επαγγελματίας ασφαλιστής και κυρίως δεν μπορουν να ασχοληθούν με τον πελάτη μετά την πώληση (after sales service). Αυτά είναι τα δύο σημεία που μπορουν να αξιοποιήσουν οι ασφαλιστες. Δηλαδή να συμβουλεύουν για τον προιόν που ταιριάζει στον πελάτη τους και να φροντίσουν τον πελάτη όταν συμβεί το ατύχημα.

Τι να προσέχει ο καταναλωτής στην ασφάλιση αυτοκινήτου

• Kατ' αρχήν αυτό που πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής είναι ότι η ασφάλιση είναι υποχρεωτική και ο ιδιοκτήτης ανασφάλιστου οχήματος έχει αστικές και ποινικές ευθύνες. Ακόμη περισσότερο, σε περίπτωση ατυχήματος ακόμη και εάν δεν φταίει θα επιβαρυνθεί με το σύνολο της ζημιάς ενώ εάν υπάρχει θύμα στο ατύχημα, ανεβαίνει η αποζημίωση σε τεράστια επίπεδα. Το όριο που καλυπτει ένα ασφαλιστήριο αυτοκινήτου είναι μέχρι 1,22 εκατ. Ευρώ ή μέχρι 5 εκατ. Ευρώ σε δυστύχημα με πολλούς νεκρούς.
• Με δεδομένο ότι τα ασφάλιστρα αυτοκινήτου έχουν υποχωρήσει θεαματικά τα τελευταία 10 χρόνια, είναι εγκληματική απερισκεψία να μην πληρώσει κάποιος λιγότερα και από 1 ευρώ την ημέρα για να έχει κάλυψη του αυτοκινήτου.
• Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η μείωση των ασφαλίστρων τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει και σε αύξηση των μεικτών ασφαλίσεων (δηλαδή που καλύπτουν ακόμη και για την ευθύνη του ίδιου του ασφαλισμένου) αυτοκινήτου.
• Ο ασφαλισμένος θα πρέπει να εξετάζει όχι μόνο την τιμή της ασφάλισης αλλά και τις καλύψεις. Ενδεχομένως ένα πολυ φθηνό ασφαλιστήριο να έχει πολύ λιγότερες καλύψεις που να το μετατρέπουν σε τυπικό ασφαλιστήριο (για να το δείχνουν στον έλεγχο της τροχαίας) και χωρίς καμμία πρακτική αξία σε περίπτωση ατυχήματος.  Δυστυχώς σήμερα, πολλοί ιδιοκτήτες επιλέγουν μόνο βάσει της τιμής και όχι της πραγματικής αξίας, θεωρώντας ότι δεν υπάρχει περίπτωση να προξενήσουν οι ίδιοι ατύχημα.
• Εκεί που χρειάζεται μεγάλη προσοχή είναι οι ημερομηνίες λήξης του συμβολαίου και πληρωμής της ανανέωσης. Παλιά ο νομοθέτης άφηνε στις ασφαλιστικές εταιρείες ένα διακριτικό περιθώριο 30ημερών που μετά έγινε 5 εργάσιμες. Πλέον με το που λήγει το συμβόλαιο και δεν έχει πληρωθεί η ανανέωση , το συμβόλαιο καταργείται και το όχημα είναι ανασφάλιστο. Έτσι οι ασφαλιστικές  ενημερώνουν μέσα στον μήνα πριν την λήξη του συμβολαίου, ώστε ο ασφαλισμένος να είναι εμπρόθεσμος.  
• Η επιλογή διαμεσολαβητή (πράκτορα ή μεσίτη) θα βοηθήσει τον ενδιαφερόμενο να κάνει ανάλυση των αναγκών του και να επιλέξει το κατάλληλο ασφαλιστήριο βάσει αυτών και του εισοδήματός του.  Ιδιαίτερη σημασία έχει να μπορεί να επιλέξει κάποιος ανάμεσα σε πολλές εταιρείες με διαφορετικά χαρακτηριστικά και συνέπεια στην εξυπηρέτηση του καταναλωτή. Επειδή η καλή ασφαλιστική είναι αυτή που στέκεται δίπλα στον πελάτη όταν τη χρειαστεί στο ατύχημα  και όχι όταν  του πουλήσει το πιο φθηνό ασφαλιστήριο
• Αν ο ενδιαφερόμενος θέλει να κάνει και άλλες ασφαλίσεις εκτός από ασφάλιση αυτοκινήτου (πχ Υγείας, περιουσίας, επένδυση κά) μπορεί να διαπραγματευθεί καλύτερο ασφαλιστήριο
• Αρκετές ασφαλιστικές με αστική ευθύνη αυτοκινήτου, μπορούν να προσφέρουν ασφαλιστήρια με μικρότερους χρονικούς ορίζοντες (πχ 3μηνα, 6μηνα). Τέτοια ασφαλιστήρια λειτούργησαν πολύ πέρυσι (2020) όταν τα δύο μεγάλα lockdowns περιόρισαν την χρήση των αυτοκινήτων.  Επίσης υπάρχουν κατηγορίες ασφαλισμένων που κάνουν περιορισμένη χρήση του αυτοκινήτου και μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε προγράμματα που είτε έχουν περιορισμένη διάρκεια (πχ 3μηνο συμβόλαιο για το καλοκαίρι στο εξοχικό) είτε προγράμματα που έχουν συγκεκριμένο αριθμό χιλιομέτρων που θα διανυθούν (πχ συμβόλαια για 5.000 χλμ).
• Συγκεκριμένες εταιρείες έχουν διαθέσει συμβόλαια τα οποία παρέχοντας ειδικά token στους ασφαλισμένους μπορούν να ελέγξουν τον τρόπο οδήγησης τους και να τιμολογήσουν ανάλογα τον ασφαλισμένο εάν αυτός οδηγεί συντηρητικά ή οδηγεί επιθετικά.  

Οι νέες τεχνολογίες οδηγούν σε αλλαγές στην ασφάλιση αυτοκινήτου

Τα έξυπνα αλλά και τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα (connected cars) αποτελούν, τόσο παγκοσμίως όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια πραγματικότητα και όχι ένα μελλοντικό σενάριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη έρευνα καταναλωτών της Τowers Watson από επτά χώρες της ευρωπαϊκής αγοράς (Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία), πάνω από το 60% των καταναλωτών εξέφρασε υψηλό ενδιαφέρον για την αγορά ασφάλισης η οποία θα συνδέεται με τα telematics, ειδικά εάν αυτή επιφέρει κάποια προνομιακή διαχείριση ή τιμολόγηση προς τους καταναλωτές. Αντίστοιχα, έρευνα της BIBA (British Insurance Brokers Association*) στις αρχές του 2016 έδειξε αύξηση κατά 40% των ασφαλίσεων αυτοκινήτων που συνδέονται με τα telematics. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η είσοδος της έξυπνης τεχνολογίας στην ασφαλιστική αγορά έχει αρχίσει ήδη να αλλάζει πολλά δεδομένα και να διαμορφώνει νέα καταναλωτικά ήθη.

Η νέα τεχνολογία μειώνει τον κίνδυνο τροχαίων και συνεπώς αλλάζει και τους τρόπους υπολογισμού των ασφαλίστρων. Από την στιγμή που η νέα τεχνολογία επεκταθεί στο 80-90% των οχημάτων παγκοσμίως, η ευθύνη του τροχαίου θα επιμερίζεται μεταξύ του ανθρώπινου λάθους (οδηγικό σφάλμα) και του λάθους του αυτοκινήτου. Αν για παράδειγμα κυριαρχήσει η αυτόνομη οδήγηση και ένα αυτοκίνητο προκαλέσει τροχαίο ατύχημα, η ασφαλιστική θα κληθεί να υπολογίσει εάν το ατύχημα οφείλονταν σε λάθος υπολογισμό του οδηγού ή σε τεχνικό πρόβλημα του αυτοκινήτου το οποίο δεν αντέδρασε σωστά. Στην πρώτη περίπτωση επιβαρύνεται ο οδηγός και στην δεύτερη περίπτωση η ασφαλιστική θα στραφεί εναντίον της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Επίσης, η νέα τεχνολογία μπορεί να υπολογίζει τον τρόπο οδήγησης του οδηγούν (γρήγορος ή αργός, ακολουθεί τον κ.ο.κ ή τον παραβιάζει ) και έτσι να διαμορφώνει ανάλογα ασφαλιστήρια συμβόλαια με το σωστό underwriting (ανάληψη και τιμολόγηση κινδύνου).

Τηλεματική και προσωποποιημένη  ασφάλιση αυτοκινήτου

 Τα 1ης γενιάς προϊόντα telematics βασίζονταν σε μια επαναστατική, αλλά πιο περιορισμένη λογική, τύπου «Pay per Use», δηλαδή στην διαμόρφωση μιας τιμολογιακής πολιτικής βασισμένη στη συχνότητα χρήσης ενός αυτοκινήτου. Πλέον, τα telematics έχουν εισέλθει σε μια νέα εποχή, προσφέροντας αναβαθμισμένες δυνατότητες προσέγγισης και κατανόησης του καταναλωτή.  Με την χρήση των smart phones, αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή τους και επιτρέπουν μια πιο ποιοτική αντιμετώπιση και διαφοροποίηση του πελάτη, καταμετρώντας πλέον όχι τη συχνότητα χρήσης του αυτοκινήτου, αλλά την οδηγική συμπεριφορά του οδηγού.

Σε αυτή τη λογική, η επανάσταση των telematics πρόκειται να οδηγήσει στην υλοποίηση της υπόσχεσης της Ασφάλισης προς το ασφαλιζόμενο κοινό, που δεν είναι άλλη από το να παρέχει εξατομικευμένες λύσεις. Τα telematics δείχνουν τον δρόμο και  βοηθούν στη δημιουργία tailor-made προϊόντα. Επιπλέον, η εφαρμογή τους, σύμφωνα με τους αναλυτές και τα μέχρι τώρα δεδομένα, θα οδηγήσει στην υιοθέτηση καλύτερων οδηγικών συνηθειών από πλευράς των ασφαλισμένων.
 
Η  αξιοποίηση αυτής της τεχνολογίας εκτιμάται ότι θα αποφέρει αμοιβαίο όφελος σε πελάτες και ασφαλιστικές εταιρίες, αφού θα συμβάλει στη μείωση των ατυχημάτων, οπότε και στη μείωση των ζημιών και του κόστους των αποζημιώσεων. Συγχρόνως, αποτελεί ένα προγνωστικό δείκτη της οδηγικής συμπεριφοράς, ενθαρρύνοντας τη βελτίωση της, μέσω της χρήσης της ορθότερης επιτάχυνσης συμβάλλοντας έτσι στην προστασία του περιβάλλοντος, την εξοικονόμηση πόρων και  την μείωση της κατανάλωσης καυσίμου. Τέλος, θα οδηγήσει σε μια στενότερη αλληλεπίδραση του πελάτη με την εταιρία, η οποία θα βασίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα που θα μπορούν να αξιοποιούνται προς όφελός του.

Η ενεργοποίηση της έξυπνης τεχνολογίας και των δεδομένων θα αυξήσει το επίπεδο ικανοποίησης του πελάτη, θα κάνει τη σχέση του με αυτήν ακόμη πιο διάφανη και ουσιαστική. Σε αυτήν την κατεύθυνση, ο Όμιλος Generali συνεργάζεται με ερευνητικούς φορείς και αναπτύσσει τις κατάλληλες υποδομές, ώστε η προσφορά εξατομικευμένων λύσεων (στον κλάδο του αυτοκινήτου αλλά και της ζωής, μέσω του προγράμματος Υγείας Vitality που συλλέγει δεδομένα καταναλωτών και τους επιβραβεύει για την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής), οι οποίες θα βασίζονται στη χρήση των Big Data, να γίνει σύντομα πραγματικότητα.

INSURTECH : Η ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία των ασφαλιστικών εταιρειών

Η Τράπεζα της Ελλάδας ως εποπτεύουσα αρχή, δίνει μεγάλη σημασία στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Ο Διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας, σε πρόσφατη ομιλία του στα πλαίσια της Γενικής Συνέλευσης της ΕΑΕΕ επεσήμανε την στήριξη της ΤτΕ προς την προώθηση των νέων τεχνολογιών (INSURTECH) στην ασφαλιστική βιομηχανία.
Η κρίση της πανδημίας συνετέλεσε στην ανάδειξη της σημασίας της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (FinTech) στον τομέα παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, διεύρυνε τη ζήτηση (appetite) για καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα και επιτάχυνε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων προς όφελος των καταναλωτών. Η πρόκληση για τις Εποπτικές Αρχές είναι η ενίσχυση / διευκόλυνση της χρηματοοικονομικής καινοτομίας, χωρίς να διακυβεύεται η προστασία των καταναλωτών ούτε η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, εμείς στην Τράπεζα της Ελλάδος (ανέφερε ο κ. Στουρνάρας) αξιοποιούμε τους δύο μηχανισμούς διευκόλυνσης της καινοτομίας (innovation facilitators) με στόχο τον συνεχή διάλογο με τις επιχειρήσεις σε θέματα καινοτόμων χρηματοοικονομικών τεχνολoγιών (FinTech και InsurTech):

Ως γνωστόν, από τον Μάρτιο του 2019, λειτουργεί ο Κόμβος Καινοτομίας (Innovation Hub), μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να εισαγάγουν καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα, υπηρεσίες ή επιχειρηματικά μοντέλα θέτουν ερωτήματα και ενημερώνονται σχετικά με τις απαιτήσεις του κανονιστικού πλαισίου, ενώ παράλληλα η Τράπεζα της Ελλάδος διαμορφώνει πληρέστερη εικόνα για τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που πηγάζουν από αυτά. Η νεότερη πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος, που ήδη βρίσκεται σε φάση υλοποίησης, είναι η δημιουργία Προστατευμένου Κανονιστικού Περιβάλλοντος (Regulatory Sandbox), το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να δοκιμάσουν σε αυτό καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα, υπηρεσίες ή επιχειρηματικά σχέδια βάσει συγκεκριμένου προγράμματος δοκιμών.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!